Нодир металлар: асосий ресурсларни назорат қилувчи 10 та давлат

Нодир тупроқ элементлари (РТЭ) 17 та металлар гуруҳи, шу жумладан 15 та лантанидлар, шунингдек, скандий ва итрийдан иборат. Гарчи уларни ноёб деб атаб бўлмаса-да, сайёра бўйлаб жуда нотекис тақсимланган ва бу уларни стратегик жиҳатдан қимматбаҳо қилади.

Хитой — 44 миллион тонна. Хитой нодир тупроқ металлари бўйича сўзсиз етакчи бўлиб, жаҳон захираларининг деярли ярмига эгалик қилади, ишлаб чиқариш ва қайта ишлашнинг асосий қисмини назорат этади. Ушбу ресурсларни стратегик бошқариш мамлакатга глобал таъминот занжирида асосий ўринни эгаллаш имконини берди.

Бразилия дунёдаги иккинчи энг катта нодир тупроқ захираларига эга - тахминан 21 миллион тонна. Ушбу таъсирчан салоҳиятга қарамай, ишлаб чиқариш чекланганлигича қолмоқда. Мамлакат келгуси йилларда ишлаб чиқаришни кўпайтириш ва бозордаги мавқеини мустаҳкамлаш мақсадида геологик қидирув ва инфратузилмани фаол ривожлантирмоқда.

Ҳиндистон тахминан 6,9 миллион тоннага эга. Ҳиндистон ишлаб чиқариш ҳажмини босқичма-босқич оширмоқда ва ҳукумат миллий нодир тупроқ саноатини мустаҳкамлаш учун қайта ишлаш қуввати ва логистикага сармоя киритмоқда.

Австралия тахминан 5,7 миллион тонна захиралари билан дунёда тўртинчи ўринда туради. Мамлакатда ишлаб чиқаришни кенгайтиришга қаратилган бир қанча йирик кон лойиҳалари амалга оширилмоқда. Барқарор иқтисодиёт, қулай инвестиция муҳити ва бой минераллар базаси Австралияни глобал нодир тупроқ металлари саноатининг асосий ўйинчисига айлантиради.

Россияда тахминан 3,8 миллион тонна нодир тупроқ металлари мавжуд. Мамлакат жаҳон бозорида ўз иштирокини мустаҳкамлашга интилиб, қидирув ва қазиб олишни фаол ривожлантирмоқда.

Ветнамда тахминан 3,5 миллион тонна нодир ер элементлари мавжуд. Асосий конлар Хитой билан шимоли-ғарбий чегарада ва шарқий қирғоқда жойлашган. Ветнам импортга қарамлигини камайтириш ва экспорт салоҳиятини ошириш мақсадида кончиликни фаол ривожлантирмоқда.

Қўшма Штатлар тахминан 1,9 миллион тонна билан еттинчи йирик захирага эга. Асосий кон - 1950-йиллардан бери фаолият кўрсатаётган Калифорниядаги Маунтин-Пасс. Шунга қарамай, Қўшма Штатлар импортга, биринчи навбатда, Хитойдан, айниқса рудани тайёр маҳсулотга қайта ишлаш жараёнида катта даражада боғлиқ бўлиб қолмоқда.

Дания (айниқса Гренландия ҳудудида) 1,5 миллион тоннага яқин ноёб ер элементларига эга, бу эса уни саккизинчи йирик ўйинчига айлантиради. Ҳозирги вақтда қазиб олиш чекланган бўлса-да, бу муҳим захиралар оролнинг келажакдаги саноат ривожланиши учун муҳим истиқболларни тақдим этади.

Танзанияда тахминан 890 000 тонна нодир тупроқ металлари мавжуд. Қазиб олиш дастлабки босқичда, аммо мамлакат ресурслари келажакдаги ривожланиш ва инвестициялар учун катта имкониятларни тақдим этади.

Тахминан 860 000 тонна захиралари билан Жанубий Африка биринчи ўнталикка киради. Мамлакатда катта конлар мавжуд бўлса-да, ишлаб чиқариш чекланганлигича қолмоқда. Ушбу стратегик металларга ортиб бораётган глобал талабни қондириш учун фаол тадқиқот ва ишланмалар олиб борилмоқда.