Трамп ва Такаичи АҚШ–​​​​​​​Япония муносабатларидаги «олтин давр» ҳақида эълон қилди

АҚШ президенти Доналд Трамп ва Япония бош вазири Санаэ Такаичи нодир металлар ҳақидаги келишувни имзолашди, шунингдек, мамлакатлар ўртасидаги муносабатларда янги «олтин эра» бошланганини эълон қилишди.

«Жуда қаттиқ қўл сиқишиш», – деди Трамп Токио марказидаги Акасака саройида Такаичи билан фотографлар қаршисида турганида.

«Синдзо ва бошқалардан эшитганларимга асосланиб айтаманки, сиз буюк бош вазирлардан бири бўласиз. Сизни ушбу лавозимдаги биринчи аёл бўлганингиз билан табриклашга ижозат бергайсиз. Бу катта ютуқ», – дея қўшимча қилган у делегациялар иштирокидаги музокаралар учун столга ўтирар экан.

Такаичи – Япониянинг собиқ бош вазири, Трампнинг дўсти ва голф ўйнашдаги шериги, 2022 йилда ўлдирилган Синдзо Абэнинг яқин сафдоши бўлган. Бунга жавобан у Америка президентини Камбоджа ва Таиланд, шунингдек, Исроил ва Ҳамас ўртасидаги ўт очишни тўхтатиш борасидаги саъй-ҳаракатлари учун мақтаган.

Бош вазир Трампга Абэга тегишли бўлган клюшкани, япониялик чемпиона Ҳидэки Мацуяманинг имзоси туширилган голф-сумкасини ҳамда зарҳалланган голф тўпини совға қилган.

Бундан ташқари, бошқа баъзи жаҳон етакчиларига эргашиб, Такаичи ҳам Трампни тинчлик бўйича Нобел мукофотига номзод қилиб кўрсатишга ваъда берди.

Душанба куни стратегик минераллар ва ноёб ер элементларини етказиб бериш бўйича тузилган келишув замонавий технологиялар – смартфонлардан тортиб қирувчи самолётларгача асос бўлган материалларни назорат қилувчи Хитойга қарамликни камайтиришга қаратилган.

Ҳужжатда келгуси олти ой ичида томонлар биргаликда магнитлар, аккумуляторлар, катализаторлар ва оптик материаллар ишлаб чиқариш каби соҳаларда устувор лойиҳаларни белгилаш, шунингдек, асосий минералларнинг стратегик захираларини яратиш ва етказиб беришни кучайтириш бўйича бошқа чора-тадбирларни амалга ошириш кўзда тутилган.

Икки томонлама муносабатларда «янги олтин давр» бошланганидан далолат берувчи келишув моҳиятан жорий йил бошида эришилган келишувларни тасдиқлайди, холос.

АҚШ томонидан Япониядан деярли барча импортга, шу жумладан унинг улкан автомобил саноатига аввалига Трамп айтган 25 фоиз ўрнига, 15 фоизлик тарифлар жорий этилиши шулар жумласидан.

Бунинг эвазига Япония АҚШ иқтисодиётига 550 миллиард доллар сармоя киритиш ва автомобилсозлик, авиасозлик, қишлоқ хўжалиги ва энергетика каби муҳим тармоқларда Америка товарларини сотиб олишни кўпайтириш мажбуриятини олган.

Бу қадамлар Трампнинг Токиога Хитой таҳдиди кучайиб бораётгани сабабли мудофаа харажатларини ошириш бўйича эҳтимолий талабларини юмшатиши мумкин. Такаичи ўтган ҳафта ҳарбий бюджетни ялпи ички маҳсулотнинг 2 фоизигача ошириш режаларини тезлаштиришга ваъда бериб, бундай даъволарнинг олдини олишга ҳаракат қилди.

Такаичи билан тушликдан сўнг Трамп 1960-1970 йилларда Шимолий Корея томонидан жосуслар тайёрлаш учун ўғирлаб кетилган японларнинг қариндошлари билан учрашди. Гарчи уларнинг баъзилари кейинчалик қайтарилган бўлса-да, Токио Пхеняндан барча ўғирланганларнинг тақдири ҳақида тўлиқ ҳисобот беришни ва тирик бўлиши мумкин бўлганларни қайтаришни талаб қилишда давом этмоқда.

«Қўшма Штатлар тўлиқ улар томонда», – деди Трамп ушбу оилалар билан учрашувдан кейин.

Кейин Трамп ва Такаичи АҚШнинг Токио яқинидаги Йокосуке шаҳрида жойлашган ҳарбий-денгиз базасига ташриф буюришди, бу ерда USS George Washington авиаташувчиси жойлаштирилган.

«Даҳшатли урушнинг кулидан пайдо бўлган бизнинг алоқамиз саксон йил ичида ҳозирги ажойиб дўстликка айланди», – деди Трамп америкалик ҳарбийлар қаршисида чиқиш қиларкан.

Япония ҳукумати бошқарувига келган биринчи аёл – бош вазир Такаичи учун бу унинг дипломатик ва етакчилик қобилиятларининг биринчи синовидир. У лавозимга киришганидан бир неча кун ўтиб Трамп билан учрашди.

АҚШ раҳбари билан илиқ муносабатларни намойиш этиш унга мамлакат ичидаги ҳозирча заиф позициясини мустаҳкамлашга ёрдам бериши мумкин.

Бош вазирни қўллаб-қувватлаш рейтинги лавозимга киришганидан кейин ошган бўлса-да, унинг коалицияси ҳали ҳам парламент қуйи палатасида кўпчилик ўринга эга эмас – унга иккита овоз етишмаяпти.

АҚШ президентининг Японияга ташрифи унинг Осиё мамлакатлари бўйлаб сафари доирасида бўлиб ўтмоқда, унинг асосий воқеаси Хитой раҳбари Си Жинпинг билан учрашув бўлиши керак.

Жанубий Кореяда бўлиб ўтадиган музокараларда улар дунёнинг икки йирик иқтисодиёти ўртасидаги савдо урушини тугатиш имкониятларини муҳокама қилмоқчи.

Ўтган ҳафта АҚШ ва Хитой икки давлат раҳбарлари шахсий учрашувда муҳокама қиладиган эҳтимолий савдо битими бўйича келишиб олгани маълум бўлганди.