«Ҳатто Байден жазм қилмаган» санкциялар: Россия нефтига тақиқ ҳақида

АҚШ Россия нефт секторига нисбатан санкция жорий қилди. Ҳозирча «қора олтин» бозори «ақлдан озмади», рубл курси ҳам жойида. Лекин вазият Россия учун яхши ҳам эмас.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

5,2 млрд доллар зарар

Доналд Трамп иккинчи президентлик муддатида эълон қилган илк санкциялари Россиянинг урушни молиялаштирувчи асосий манбаси бўлмиш нефт секторига қаратилди. «Роснефт» ва «Лукойл» акциялари санкция жорий қилинганидан кўп ўтмай жиддий қадрсизланди. Бу икки компания капитализацияси умумий 5,2 миллиард долларга арзонлашди. Россия нефт экспортининг ярмидан кўпи шу икки ширкат ҳиссасига тўғри келади.

«Лукойл»нинг 28 фоиз акцияларига эгалик қиладиган Россиянинг энг бой одами Вагит Алепкеров санкция жорий қилинганидан кейин икки кун ичида миллиард доллар зарар кўрди. АҚШ санкциялари нафақат «Роснефт» ва «Лукойл»га, балки улар қошидаги бутун дунёдаги 34 та компанияга тегишли экани муаммони қийинлаштиради. Энди иккиламчи санкциялардан қўрққан компаниялар бу ширкатлар билан ишлашдан бош тортиши мумкин.

«Лукойл» аллақачон санкция сабаб хорижий активларини сотишини эълон қилиб бўлди. Санкциялар дастлабки «натижасини бера бошлади»: Reutersʼга кўра, Хитой давлат нефт компаниялари Россия нефтини сотиб олишни тўхтатган. Ҳиндистон ҳам мамлакатдаги энергия компаниялари «Лукойл» ва «Роснефт»дан хомашё сотиб олмаслигини маълум қилди. Россия нефтининг икки асосий харидори Хитой ва Ҳиндистон экани инобатга олинса, Москвада муаммолар юзага келиши аниқ.

«Ҳатто Байден жазм қилмаганди»

Жаҳон ОАВлари Трампнинг бу санкцияларига «ҳатто Байден жазм қилмаган санкциялар» деб таъриф бермоқда. Чиндан Байден Путин учун энг муҳим бўлган нефт секторига санкция киритмаган, бу Россия президентини ғазаблантиради деб ҳисоблаганди. Лекин мана, ҳеч нима бўлгани йўқ, Путин бамайлихотир Кремлда маҳаллий чиновниклар билан учрашиб юрибди.

Трамп санкцияларга амал қилинишини обдан кузатиб боришга ваъда берди. Ҳатто бу масалани Си Жинпинг билан эртага ўтадиган учрашувда ҳам муҳокама қилмоқчи. Россия анчадан бери санкция остида яшаб, уларни айланиб ўтишнинг «пири бўлиб кетган». Масалан, яширин флот ёрдамида. Бироқ АҚШ чиндан назоратни кучайтирса, бундай айланиб ўтиш усули иш бермаслиги мумкин. Балки Трамп Хитой раиси билан учрашувда унга Россия нефтини сотиб олмаслик ҳисобига божларни енгиллаштиришни таклиф қилар. Ахир Трамп бекорга Си билан учрашуви арафасида санкция жорий қилгани йўқ-ку.

Лекин...

Яна бир жиҳатни эсдан чиқармаслик керак. Трамп ҳозир Ҳиндистон ва Хитойни Россия нефтини сотиб олишдан воз кечишга мажбур қилмоқчи. Бироқ бу икки давлат дунёдаги энг йирик нефт истеъмолчилари сифатида Россия нефтининг ўрнини нима билан тўлдиради? Ҳиндлар машинасига бензин қуймайдими? Дунёда нефт ошиб-тошиб ётгани йўқ, Россия нефтининг ўрнини босиш деярли имконсиз. Руслар буни билгани учун ҳам хотиржам. 

Россия дунё бозорига жуда кўп миқдорда нефт олиб чиқади. Бундай йирик ишлаб чиқарувчи бозордан узилиб қолса, нарх-наво «осмонга чиқиб кетади». Трамп санкциялари сабаб бутун дунёга шарманда бўлишни истамайди. Табиийки, АҚШ президенти нефт секторига киритилган чекловдан Россияга босим қилиш учун фойдаланмоқчи. Хитой раиси билан учрашувда бу масала, албатта, кўтарилади.

АҚШ ва Хитой Россия қатнашаётган урушни Россиясиз муҳокама қилишининг ўзи Путин учун оғриқли эканини айтгандик. Энди бу икки гигант давлат Россия нефти масаласини ҳам Россиясиз муҳокама қилмоқчи. Бир вақтлар Россия дунёдаги энг муҳим мавзулар, айниқса ўзига алоқадор мавзулар муҳокамасини четдан томоша қилишини тасаввур қилиш қийин эди. Бироқ уруш ҳаммасини ўзгартириб юборди...

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов.