Кремл Вашингтон билан қўшма бизнес бўйича махфий музокаралар олиб бормоқда

АҚШ президентининг махсус вакили Стив Уиткофф ва РФ президенти вакили Кирилл Дмитриев 2025 йил февралидан буён Россия-Украина урушини ҳал қилиш бўйича норасмий музокаралар олиб бормоқда. Шу билан бирга, Россия томони бу музокараларда «бизнес орқали тинчлик»нинг кенгайтирилган концепциясини илгари сурмоқда, бу эса Оқ уй ва Америка компанияларида катта қизиқиш уйғотди, деб ёзади The Wall Street Journal.

Дмитриевнинг стратегияси Россияни АҚШ учун ҳарбий таҳдид сифатида эмас, балки «улкан имкониятлар мамлакати» ва Америка инвестициялари учун майдон сифатида кўрсатишдан иборат, деб ёзади ўнлаб тадбиркорлар ва расмийлар билан суҳбатлашган нашр.

Амалда томонлар хусусий тартибда Россия иқтисодиётини қутқариш бўйича икки триллион долларлик режа ишлаб чиқмоқда. Шу билан бирга, Америка компаниялари Европадаги рақобатчиларини ортда қолдириб, биринчи бўлиб дивидендларни қўлга киритади, дея таъкидлайди WSJ.

Хусусан, Дмитриев Америка компаниялари Россия Марказий банкининг Европада музлатилган 300 миллиард долларлик активларини қўшма инвестиция лойиҳалари ва Украинани урушдан кейинги тиклаш учун ишлатиши мумкин бўлган режани илгари сурди. У Америка ва Россия компанияларига Арктика конларини биргаликда ўзлаштиришни, шунингдек, Илон Маскнинг SpaceX компанияси билан Марсга қўшма миссияни амалга оширишни таклиф қилган.

WSJ журналистлари аниқлашича, Американинг кўплаб хусусий компаниялари алақачон россиялик ҳамкорлар билан қўшма лойиҳалар бўйича махфий музокаралар олиб бормоқда. Улар тинчлик сулҳи тузилиши ва Россиядан санкциялар олиб ташланиши биланоқ ҳаракатни бошлаши мумкин.

• Хусусан, 2025 йил ёзида ExxonMobil ва «Роснефт» Доҳада Америка компаниясини «Сахалин-1» нефт-газ лойиҳасига қайтариш режаларини муҳокама қилган;
• Худди шу Exxon ва миллиардер, Eldridge Industries раҳбари Тодд Боэли «Лукойл»нинг Америка санкциялари туфайли сотувга қўйишга мажбур бўлган хориждаги активларини сотиб олишга қизиқиш билдирган;
• Доналд Трампнинг сайловолди кампанияси ҳомийларидан бири ва унинг ўғлининг университет давридан дўсти Жентри Бич «Арктик СПГ» лойиҳасида иштирок этиш учун «Новатэк» билан музокаралар олиб бормоқда;
• Elliott Investment Management Россия гази Европага етказиб бериладиган «Турк оқими» қувуридаги улушни сотиб олиш имкониятини кўриб чиққан;
• Кремлга алоқадор миллиардерлар Юрий Ковалчук ва ака-ука Ротенберглар америкаликларга Охота денгизида газ қазиб олиш, шунингдек, Сибирда нодир металларни қазиб олиш учун концессия таклиф қилишган.

Стив Уиткофф WSJ билан суҳбатда якунда Россия, Украина ва АҚШ иш бўйича ҳамкорларга айланишига умид билдирган.

«Россияда жуда кўп ресурслар, улкан ҳудудлар бор. Агар биз буларнинг барчасини амалга оширсак, ҳамма иштирок этса ва бу ҳаммага фойда келтирса, бу келажакдаги можаролардан ҳимоя бўлади. Чунки ҳамма гуллаб-яшнайди», – дея хулоса қилган Трампнинг махсус вакили.

Эслатиб ўтамиз, ноябр ойи охирида матбуотда Трампнинг Россия-Украина урушини ҳал қилиш бўйича тинчлик режаси пайдо бўлганди. ОАВ аниқлашича, унинг муаллифлари –Россия президенти вакили Кирилл Дмитриев, АҚШ президентининг махсус вакили Стив Уиткофф ва Трампнинг собиқ маслаҳатчиси, унинг куёви Жаред Кушнер. Дастлаб ҳужжат 28 банддан иборат эди. Унда Россиянинг музлатилган 100 миллиард долларлик активларини Украинани тиклаш дастурларига йўналтириш ва АҚШга ушбу операциядан 50 фоиз фойда олиши ҳақида банд ҳам кўрсатилганди.

Кейинроқ АҚШ ва Украина вакиллари Женевада музокаралар ўтказди, унинг якунларига кўра, режа 19 бандгача қисқарди. ОАВ маълумотига кўра, ундан Киев учун энг оғриқли бандлар – ҳудудлар, Украина қуролли кучлари миқдори ва Украинанинг НАТО билан келгусидаги муносабатлари ҳақидагилари олиб ташланган. Bloomberg версиясига кўра, янгиланган версияда АҚШ инвестициялари ва Марказий банкнинг музлатилган активларидан фойдаланиш тўғрисидаги банд ҳам тушиб қолган.