«Чемпион ҳикоялари». Лука Йович болалиги, уни йиғлатган оқшом ва Мадрид сари йўл ҳақида

Карим Бензема бир гол учун ўнлаб вазиятларни қурбон қилаётган пайтда, Мадрид жамоаси мухлислари айнан Йович сингари совуққон ҳужумчини орзу қилишгани бор гап. Олтмиш миллион еврога баҳоланган ушбу трансфер ҳам кўпчиликнинг умидига сабаб бўлганди. Тўғри, ҳозирча Зидан Бенземага ишонишда давом этмоқда, Йович эса, ҳатто ижарага бериб юборилиши ҳақидаги гап сўзлар ҳам пайдо бўлди. Аммо қуйидаги ҳикояни ўқисангиз, қаҳрамонимиз осонликча ўз имкониятини қўлдан бой бермаслигига амин бўласиз. Сербиялик ёш ҳужумчи The Players Tribune лойиҳасининг навбатдаги меҳмони бўлди.

«Баъзида, мен туғма шундайман, деб ўйлаб қоламан. Бу ҳаётда ҳамманинг ўзига яраша иқтидори бор, меники эса, менимча, гол уриш.

Айнан ҳужумчи бўлиб ўйнашни қачондан бери хоҳлаганимни эслолмайман, аммо доим гол уриш мен учун муҳим бўлгани аниқ. Болалигимда 2006 йилгача бўлган барча жаҳон чемпионатларида урилган голлар тўпланган видеокассетам бўларди. Роже Милланинг голлари мени ўзига мафтун этган, ва албатта, Роналдо – ҳақиқий Роналдонинг дарвозабонлар қаршисида қандай зарба беришидан ҳайратланардим. Роналдо буни худди фокус кўрсатаётган сеҳргардек тезликда амалга оширар, мен уйда худди шундай тепишни тинмай машқ қилардим. Унинг услуби ва ўзига бўлган ишончи менга ўз таъсирини кўрсатган.

Менимча, гол уришга бўлган қизиқишимни биринчи мураббийларим ҳам сезишганки, илк машғулотлардаёқ мени рақиб дарвозаси олдида ўйнатишганди. Отам мени Лозницадаги маҳаллий футбол клубига олиб борган, эсимда, у ерда ҳамма жой кўк рангга бурканганди. Майдон атрофидаги тўсиқлар ҳам кўк, ён тарафдаги кичик меҳмонхона биноси ҳам шу рангда. Ёш боламан, хаёлимда, дунёдаги барча футбол майдонлари ҳам мана шундай кўк рангда эди. Қачонки, «Црвена Звезда» скаутлари мени пайқашгачгина, билдимки, футбол оламида бошқа ранглар ҳам бор экан. У пайтда ҳали энди саккиз ёшдаман, мени келажакда яна қандай ранглар кутаётганини билмасдим.

Мен Батар номли жойда ўсганман. У ерни билмайсиз, хижолат бўлманг. Ростанам у ер жуда кичик жой – атиги 105та уй бор, холос. Аммо мен учун ўзига хос жой. Бир куни батарлик одам «қишлоғим Париждан ҳам чиройли» деганди. Бу ҳақиқат. У ернинг одамлари асосан қишлоқ хўжалиги билан шуғулланишади ва агар гаплашсангиз, фақат икки нарсага ишонишларига гувоҳ бўласиз: қаттиқ меҳнат қилиш ва орзу. Деярли бутун батарликлар фарзандларининг коллежда ўқиб, каттароқ шаҳарга ишга жойлашиши учун пул йиғишади.

Мен билан ҳам шундай бўлган. Ота-онам ҳаётда ўз ўрнимни топишим учун кўп ишлашарди. Улғайганимда отамнинг магазини бор эди. Агар қайсидир пайтда аҳволи яхши бўлмаса, банкдан кредит олар ва ҳар куни мени машғулотларга олиб боришни канда қилмасди. Россияда ишлайдиган амаким эса, оиламиз молиявий аҳволидан хабар топса, дарров менга бутса ва крассовкалар, отамга эса, пул жўнатарди. Менимча серб оилалари мана шундай аҳил, жуда яқин бўлади. Бошқа иложи ҳам йўқ. 

Бу ҳақида айтиб бергим келмайди одатда, тўққиз ё ўн ёшда эдим, опам қаттиқ касал бўлиб қолди. Ҳаётимизга таъсир қилган воқеа эди бу. Докторлар унда лейкоз эканини айтишган ва у узоқ вақт касалхонада ёки уйда даволаниши керак эди. Онам опамга қараш учун дўконда ишлашни тўхтатди. Маълум вақт оиламиз тарқалиб кетди. Мен отам ва бувам билан яшаб, машғулотларга қатнашда давом этар, онам эса, опам билан эди.

Жуда қийин дамлар эди. Энг эсда қолгани, бир куни машғулотлар тугаб, дадам билан Белграддан қайтаётганимизда, амаким билан ўғлини ҳам ўзимиз билан олволдик. Бошида ҳеч нарсани тушунмадим, уйга боргачгина, қандайдир байрам бўлаётганини пайқадим. Синглим қоғоздан ясалган қанақадир шляпани кийиб олган, худдики унинг туғилган куни бўлаётгандек эди. Айтишларича, опам бутунлай тузалибди. Бу биз учун жуда катта воқеа эди, чунки жуда узоқ вақт жуда қўрқиб яшагандик.

Опамнинг касалликни енггани менга қаттиқ таъсир қилди. Мен ҳам у каби ғолиб бўлишни истардим. Батардаги ҳар бир болакайнинг орзуси «Црвена Звезда» таркибида тўп суриш ва абадий дербида «Партизан» дарвозасига гол уриш эди. Агар сербиялик бўлмасангиз, буни тушунишингиз қийин, мен ҳам таърифлаб бера олмайман. Нима десам экан, бу клубнинг туннели ҳақида биласизми? Майдонга чиқиб борадиган йўлакча? У ер жуда қоронғи, деворларга ҳар хил расмлар чизилган, ҳатто баъзилар учун у ердан ўтиш қўрқинчли туюлади. Мен қўрқмасдим. Кўп марта футболчилар билан бирга қўл ушлашиб чиқадиган болакайлар сифатида у ердан ўтганман. Ўша ердан майдонга чиқиб бориш, стадиондаги муҳит, буни сўз билан ифодалаб бўлмайди. 

«Црвена Звезда»да фақат ғалаба ҳақида гапиришади. Ютқаздингми, тамом. Бир пайтлар, клуб молиявий қийинчиликлар гирдобига тушиб қолганда, футболчилар мухлисларга очиқ хат ҳам ёзишган ва бу газетада чоп қилинганди. Адашмасам, у ерда «тушунинглар, ҳаммаси осон эмас, клуб ҳатто душ учун оддий шампунни ҳам харид қила олмайди» деган жойлари бор эди. Эртасига фанатлар футболчиларнинг машинасига шампунлар ташлаб кетишганди. Айтмоқчиманки, бу клуб, шунчаки футбол эмас, каттароқ эди. Улғайган сари, бу муҳит сенга ютқазмасликни, ҳеч нарсадан қўрқмасликни ўргатади.

16 ёшимда «Воеводина»га қарши ўйинда илк бор асосий таркибда майдонга тушдим. Қизиқ ҳолат. Ўйиндан бир кун олдин «Новий Сад» меҳмонхонасидамиз, одатда, ёшлар жамоаси учун коммендантлик соати йўқ. Яъни ўйиндан олдин вақтли ухлаш шарт эмас. Хонадошим билан кечгача ўтирдик, кейин қорнимиз очқаб, бирор нима олиш учун ташқарига чиқдик. Қайтишимизда мураббийларимиз барда ўтиришганди. Улар бизга шу қадар ҳайрат билан тикилишардики, биз ҳеч нарсани тушунмадик.

«Соат неччи бўлди, биласанми?», – деб сўради мураббий.

Соатимга қарадим. 11:30.

«Сен соат ўн бирда ухлашинг керак», – деб бақирди у.

Ростдан ҳам ҳеч нарсадан хабарим йўқ эди. 16 ёшдаман. Унинг мендан жаҳли чиқди, аммо эртасига, майдонга тушганимда ўзимга бўлган ишончим жуда юқори эди. Мен учун гол уриш – инстинкт. Менимча, бу менинг энг яхши хусусиятим. Қандай ҳолат, нималар бўлаётганидан қатъи назар, менга гол уришим кераклигини айтишса, бутун диққатим шунга қаратилади.

Гол урдим. Эсимда, голни нишонлаётган мухлислар томонга қараганимда, ажойиб ҳиссиётлар чулғаб олганди. «Црвена Звезда» бир оиладек гап. Мен доим бу жамоада ўйнашни истардим, ҳатто каттароқ клублардан таклифлар бўлганда ҳам, кетгим келмасди. Бу рост – 2016 йилда «Бенфика» мени чорлаганда онамга кетмоқчи эмаслигимни айтдим. Онамнинг айтганлари ёдимда: «Азизим, биламиз, сен «Црвена Звезда»ни биздан ҳам кўпроқ яхши кўрасан, лекин сен ўзингни биринчи ўринга қўйишинг керак».

Ниҳоят, ўсиш учун «Бенфика»га ўтишга рози бўлдим. Ўйлашимча, ҳаммаси жуда тез рўй берди. Мен учун оилам ҳамма нарса эди ва 18 ёшимда уларни тарк этиш, уч минг километр узоқда, бошқа тилда гаплашадиган одамлар орасида яшаш, энди бу футбол эмасди. Ҳаёт шунақа мураккаб. Лиссабондаги илк даврларимда уйимни кўп эслар ва сабабсиз йиғлаб юбораверардим. Ҳа, фаолиятимдаги жуда оғир давр эди, чунки ўзимни жуда ёлғиз ҳис қилардим. Бахтимга, Франкфуртга, «Айнтрахт»га ўтганимда, кўп нарса ўзгарди.

Мен доим «Айнтрахт»ни қадрлайман, чунки бу пуллар ва қимматбаҳо ўйинчилардан ташкил топган клуб эмасди. Бу ерда асосийси ажойиб муҳит ва ўзаро муносабатлар бирламчи, кўп жиҳати билан «Црвена Звезда»ни ёдга соларди. Айнан шу ерда мен футбол ўйнаб, яна завқ ола бошладим. Айниқса, 2018 йилда Германия Кубогини ютган пайтимизда шаҳардаги муҳитни таърифлашга тил ожиз. У ерда менинг жуда кўп дўстларим қолди.

Энг кўп афсусланадиган воқеа – «Челси»га қарши Европа Лигаси ярим финали. Мен ҳаётимда илк бор мағлубият учун йиғлаб юбордим. Йўқ, бу пенальтилар сериясида мағлуб бўлган пайтимизда эмас, кейинроқ, майдонни тарк этаётганимизда, франкфуртлик мухлисларни кўрганимда содир бўлди. «Айнтрахт» мухлислари стадионнинг биринчи қаторида ўтириб олиб, мағлубиятга қарамасдан, кўзда ёш билан клуб мадҳиясини ижро этишарди. Бу мен учун янгилик эди – ютқазсанг ҳам, сени қувватлайдиган мухлислар учун ўйнаш... Бундай ҳолатлар футболда кам ва менинг фаолиятимни ўзгартира олган клубни тарк этиш жуда қийин бўлганди.  

Германияга бориб, у ерда яхши ўйин кўрсатганим туфайли, терма жамоа билан биргаликда, Россиядаги жаҳон чемпионатига ўйнаш имконияти туғилди. Бразилияга қарши ўйин олдидан «Ҳерта»даги Марко Груич билан чигалёзди машқларини қилар эканмиз, бироз ўтиб бу стадионда портлашга тайёр эканимизни ҳис қилдик. Кийим алмаштириш хонасига қайтганимизда эса, терлаб пишиб кетгандик. Ўйин пайтида ҳеч нарсани ҳис қилмайсан – тасаввур қилинг, ахир мен Сербиянинг оддий қишлоғида вояга етган, Роналдонинг ўйинларини томоша қилиб катта бўлган болакай, Бразилияга қарши жаҳон чемпионатида ўйнаяпман ахир.

Мен учун ҳаммаси жуда тез амалга ошди. Бир неча йил олдин «Црвена Звезда»да ўйнашни орзу қилардим. Европа Лигаси ярим финалида ўйнаш, жаҳон чемпионатида тўп суриш, энди эса, «Реал»га ўтиш – ишониш қийин. Лекин ўйлайманки, ҳужумчи учун энг муҳими ўзига бўлган ишончдир. Мен ҳеч қачон ўзимни кераксиз ҳис қилмаганман. Мен доим ўзимда туғма истеъдод борлигига ишонганман ва бу доим мен билан.

Қизиғи, бир куни терма жамоадаги шеригим Стефан Митрович менга «йигитча, агар сендаги ишонч менда бўлганида борми, нималар қилиб ташлардим» деганди. Мен учун эса, бу тушунарсиз. Ўзига ишонмай туриб, қандай ҳужумчи бўлиш мумкин? Ахир ҳужумчи учун ибтидо эмас, якун энг асосийси бўлиши керак.

Ҳаётимда ҳам шундай. Мен сиз ҳеч қачон эшитмаган, 105тагина уйдан иборат кичик қишлоқда туғилдим. Бу ҳикоя қаергача боради? Нималарга эришаман? Якун қандай бўлади? Мен ҳали билмайман, лекин орзуларим доимгидек катта.

Мадридга келганимдан хурсандман ва яна бир бор, сўнгги икки йилда ўз уйимдагидек ҳис қилганим учун «Айнтрахт» клуби ва унинг мухлисларига миннатдорчилик билдираман.

Danke»

Лука Йович