Қозоғистон 2023 йилдан лотин ёзувига асосланган алифбога ўтишни бошлайди. Янги алифбонинг сўнгги намунаси тасдиқланган. Бу ҳақда Қозоғистон бош вазирининг расмий сайти хабар бермоқда.
Хабарда қайд этилишича, 28 январь куни бош вазир Aсқар Мамин раислигида қозоқ алифбосини лотин ёзувига асосланган алифбога ўтказиш бўйича Миллий комиссия йиғилиши бўлиб ўтган. Йиғилишда лотин ёзувига асосланган қозоқ алифбосининг янги намунаси тақдим этилган ва тасдиқланган.
Маълумотларга кўра, Қозоғистонда лотин алифбосига ўтиш ҳақида чиқарилган илк қарордан сўнг, алифбонинг 40 дан ортиқ намунаси, шунингдек, қозоқ тили имлоси ва клавиатурада ҳарфлар қандай тартибда жойлаштириш лойиҳалари кўриб чиқилган.
«Такомиллаштирилган янги алифбо лотин алифбосининг 31 та асосий белгилари орқали қозоқ тилининг 28 та товушини тўлиқ қамраб олади.
Қозоқ тилининг ўзига хос ә (ä), ө (ö), ү (ü), ұ (ū) и ғ (ğ), ш (ş) товушлари халқаро амалиётда тез-тез ишлатиладиган диакритик белгилар: умлаут (¨), макрон (ˉ), седиль (¸), бревис (˘) билан белгиланади», дейилади хабарда.
Таъкидланишича, йиғилишда янги алифбо қозоқ тилининг ёзма амалиётида мустаҳкамланган «бир товуш — бир ҳарф» тамойилига мос келиши маълум қилинган. Йиғилиш қарорида, янги алифбога 2023 йилдан ўтиш, 2031 йилгача босқичма-босқич ўтиб бўлиш режаси тасдиқланган.
Бундан ташқари, йиғилишда лотин алифбосига асосланган қозоқ алифбосининг янги намунаси клавиатурада қандай тартибда жойлаштирилиши ҳам тасдиқланган.
«Такомиллаштирилган намунадаги янги алифбо қозоқ тилининг ривожланишига янги туртки беради ва уни замонавий анъаналарга мос равишда ривожланишига ҳисса қўшади. Келгусида қозоқ тилининг лотин ёзувига асосланган алифбога босқичма-босқич ўтиши учун тайёргарлик ишлари олиб борилиши керак», деган Қозоғистон бош вазири Aсқар Мамин.
Ҳукумат раҳбари қозоқ тилининг лотин ёзувига асосланган такомиллаштирилган алифбоси бўйича аҳоли ўртасида кенг тарғибот ва тушунтириш ишларини олиб боришни буюрган.
Маълумот учун, Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоев 2017 йилнинг апрелида ҳукуматга қозоқ тилига асосланган лотин алифбосига ўтиш графигини тайёрлаш вазифасини топширади. Ўша йили октябрда лотин ёзувига асосланган алифбога ўтиш фармонини имзолайди.
2018 йил 20 феврал куни янги қозоқ алифбосини тасдиқловчи фармонга имзо чекади. Ўшанда, янги алифбода 32 ҳарф бўлиши ва апостроф бўлмаслиги, янги алифбога ўтиш жараёнини 2025 йилгача якунлаш кўзда тутилганди.
2018 йилда Қозоғистон гербидаги «ҚАЗАҚСТАН» ёзуви «QAZAQSTAN» ёзувига ўзгартирилди.
2019 йил мамлакатнинг янги президенти лотин ёзувига асосланган янги алифбога ўтишда шошма-шошарликка йўл қўйиб бўлмаслигини, жараён босқичма-босқич амалга оширилишини маълум қилганди.
