Антарктидада ҳажми Лондондан катта бўлган улкан айсберг парчаланиб кетди

Британия Антарктида тадқиқоти (BAS) маълумотларига кўра, Брунт муз шельфидан ҳажми Лондондан каттароқ муз бўлаги “болалаш” деб аталадиган жараёнда ажралиб чиққан.

BAS Ҳаллей тадқиқот станцияси глациологлари мазкур ажралиш хавфсиз эканини айтмоқда. Олимлар музлик майдонида сезиларли ёриқларни биринчи марта ўн йил олдин аниқлашган, бироқ сўнгги икки йил ичида иккита катта ёрилиш содир бўлган.

Айсбергнинг майдони тахминан 1550 квадрат километрни ташкил қилади. Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, бу ҳодиса иқлим ўзгариши натижаси эмас.

BAS маълумотларига кўра, олимлар йиллар давомида 150 метр қалинликдаги сузиб юрувчи муз шельфида ҳосил бўлган кенг ёриқлар туфайли катта айсберг парчаланишини кутган.

“Бу иқлим ўзгариши билан боғлиқ эмас. Илмий ва операцион гуруҳларимиз унинг хавфсизлигини таъминлаш ва Ҳаллейда олиб бораётган илмий тадқиқотларимизни қўллаб-қувватлаш учун муз шельфини реал вақт режимида кузатишда давом этмоқда”, – деди BAS глациологи профессор Доминик Хожсон.

“Болалаш” Антарктидада денгиз музининг рекорд даражада пастлигида содир бўлади, у ерда ҳозир ёз.

Маълумотлар маркази тадқиқотчиларининг таъкидлашича, денгиз музи пастлиги қисман ноябрь ва декабрь ойларида Росс денгизи устидан ўртача 2 даражага кўтарилган ҳаво ҳароратининг одатдагидан кўра иссиқроқ бўлиши билан боғлиқ. Уларнинг хабар беришича, кучли шамол ҳам денгиз музи қисқаришини тезлаштирган.

Охирги маълумотлар шуни кўрсатадики, ўшандан бери денгиз музлари тикланмаган, бу қитъанинг ёзни кетма-кет иккинчи йил янги рекорд билан якунлаши мумкинлигини кўрсатмоқда.

Сўнгги бир неча ўн йилликлар давомида Антарктида рекорд даражадаги баландликдан рекорд даражагача кескин ўзгариб турадиган денгиз музининг баландлигини бошдан кечирди. Олимлар иқлим ўзгариши ўз таъсирини кучайтираётганини таъкидлаган Арктикадан фарқли ўлароқ, Антарктидадаги денгиз музининг даражаси жуда фарқ қилади.

“Антарктидада содир бўлаётган воқеалар ва дунёнинг қолган қисмидаги умумий исиш тенденцияси ўртасида боғлиқлик бор, аммо бу биз тоғ музликлари ва Арктикада кўрганимиздан фарқ қилади”, – дейди Колорадо Боулдер университетининг глациологи Тед Скамбос.

1978 йилдаги сунъий йўлдош маълумотлари шуни кўрсатадики, 2014 ва 2015 йилларда минтақада ҳали ҳам рекорд даражадаги денгиз музлари мавжуд эди. Кейин, 2016 йилда кескин пасайиб кетди ва шу вақтдан бери ўртача кўрсаткичдан паст бўлиб қолди.