Ҳамасга янги шартлар юборган Трамп, Россиянинг энг йирик дронлар ҳужуми ва фаоллашган ҳусийлар – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Трамп Ҳамасга янги сулҳ шартларини юборди

АҚШ президенти Доналд Трамп Ҳамас қўлида қолаётган барча гаровдагиларни озод этиш бўйича тез орада Ғазо келишуви юзага келиши мумкинлигини айтди. Бу унинг Фаластин ҳарбий гуруҳи учун «охирги огоҳлантириш» деб атаган баёнотидан кейин айтилди.

Трамп 7 сентябр куни оқшомида Ню Йоркка сафаридан қайтгач, бу масала бўйича самолётда муҳокамалар олиб борганини айтди.

«Биз жуда яхши бўлиши мумкин бўлган ечим устида ишлаяпмиз. Буни жуда тез орада эшитасиз. Биз урушни тугатишга, гаровдагиларни қайтаришга ҳаракат қиляпмиз», деди Трамп. Лекин батафсил маълумот бермади.

У аввалроқ ҳам Ҳамасни ҳеч қандай тафсилотлари келтирилмаган «келишув шартларини» қабул қилишга чақирган эди.

«Исроилликлар менинг шартларимни қабул қилди. Энди Ҳамас ҳам қабул қилиши вақти келди», – деб ёзди Трамп ўзининг Truth Social платформасида. – «Мен Ҳамасни қабул қилмаслик оқибатлари ҳақида огоҳлантирдим. Бу менинг охирги огоҳлантиришим, бошқа бўлмайди!»

Трамп, шунингдек, журналистларга барча гаровдагиларни қайтаришни ўйлаётганини айтди. Уларнинг айримлари аллақачон ҳалок бўлган бўлиши мумкин, аммо мақсад жасадларини қайтариб олиш.

Ҳамас кейинчалик АҚШ томонидан воситачилар орқали тақдим этилган баъзи ғояларни олганини ва Ғазода ўт очишни тўхтатиш борасида битимга эришиш учун ишлаётганини билдирди.

Ҳамас ўз баёнотида барча гаровдагиларни озод этишга тайёрлигини, бунинг эвазига урушнинг якунланиши ҳақида «аниқ эълон» ва Исроил қўшинларининг бутунлай чиқиб кетишини талаб қилишини яна бир бор таъкидлади.

Reutersʼнинг ёзишича, исроиллик расмий Трампнинг таклифи Нетаняҳу идораси томонидан «жиддий кўриб чиқилаётганини» айтди.

Россиянинг энг йирик дрон ҳужуми

7 сентябр куни Россия Украинага қарши уруш бошланганидан бери энг йирик ҳаво ҳужумини амалга ошириб, Киев марказидаги ҳукумат биносини ёндириб юборди.

Россия бир кечада Украинага 805 та дрон ва 13 та “Искандер” ракетаси йўллаган, Украина ҳаво мудофааси 747 та дронни ва тўртта ракетани уриб туширди, деди ҳаво кучлари. Бу – 2022 йил февралидан бери ишлатилган дронларнинг энг катта сони.

Украина президенти Володимир Зеленскийнинг айтишича, дрон ва ракета ҳужумлари тўрт киши ҳаётига зомин бўлди, 44 киши жароҳатланди.

«Анчадан бери ҳақиқий дипломатия бошланиши мумкин бўлган бир вақтда бундай қотилликлар – атайлаб қилинган жиноят ва урушни чўзишдир», – деди Зеленский ва иттифоқчиларни Украина ҳаво мудофаасини мустаҳкамлашга чақирди.

Украина армияси эса якшанба куни Россиянинг Брянск вилоятидаги «Дружба» нефт қувурига ҳужум қилиб, «кенг кўламли ёнғин зарари» етказганини билдирди. Бу Россиянинг улкан энергетика комплексини нишонга олиш стратегиясининг бир қисми бўлиб, у мамлакат иқтисодиётининг асосий таянчи ва урушни молиялаштириш манбаи ҳисобланади.

Ғарб нашрларига кўра, бу ҳужум Украинада ҳам, иттифоқчилар орасида ҳам уруш тез орада тугаши мумкинлигига бўлган умидсизликнинг кучайганидан дарак берди. Россия президенти Владимир Путин эса ўт очишни тўхтатиш бўйича чақириқларни рад этмоқда ва Хитой билан алоқаларининг мустаҳкамланиши унга жасорат бермоқда.

Шунингдек, АҚШ президенти Доналд Трамп Россияга қарши санкцияларнинг иккинчи босқичига ўтишга тайёрлигини айтди. Ҳозиргача Трамп Россияга нисбатан қаттиқроқ санкциялар киритишни рад этиб келган эди.

Трамп Венесуэлага зарбалар беришни кўриб чиқмоқда

CNN нашрининг хабар беришича, Трамп Венесуэлада фаолият юритаётган наркокартелларга зарба беришнинг кўплаб вариантларини кўриб чиқмоқда. Жумладан, Николас Мадурони заифлаштиришга қаратилган сиёсат доирасида — Венесуэла ичидаги нишонларга зарба бериш имконияти кўриб чиқилмоқда.

Сўнгги ҳафталарда АҚШ Кариб денгизида 11 кишилик кемани бомбалади. Шунингдек ҳудудга катта ҳарбий кучларни ташлади, бу орқали Мадурога сигнал бериш кўзда тутилган. «Томҳавк» ракеталари билан қуролланган кемалар, зарбдор сувости кемаси, самолётлар, шунингдек, 4 мингдан ортиқ денгизчилар ва денгиз пиёдалари ҳозирда Венесуэла қирғоқлари яқинида турибди.

Мадуро шу ҳафта АҚШ «ҳарбий таҳдид орқали режимни ўзгартириш»га интилаётганини айтди. «Мен Трампни ҳурмат қиламан. Аммо бизда мавжуд бўлган ҳеч қандай келишмовчилик ҳарбий можарога олиб келмаслиги керак», – деди Мадуро.

CНН ва Reuters манбалари хабар беришича, АҚШ наркокартелларга қарши операциялар ўтказиш ва Кариб ҳавзасида ҳарбий иштирокни кучайтириш учун Пуэрто-Рикодаги аэродромга қўшимча 10 та, радарларга кўринмайдиган Ф-35 қирувчи самолётларини жойлаштиради.

Қирувчи самолёт ҳақидаги маълумотлар — АҚШ ҳарбий кемаси яқинидан Венесуэла қирувчи самолётларнинг «ўта провокацион» тарзда учиб ўтганидан сўнг пайдо бўлди.

Ҳарбий салоҳиятни ошириш Мадурога босим ўтказмоқда. АҚШ президенти маъмурияти режаларидан хабардор манбалардан бири CNN телеканалига берган изоҳида «Мадуро ўз ихтиёри билан кетгани маъқул» экани ҳақида гапирган.

Евроиттифоқ Googleʼни жаримага тортди

Еврокомиссия Google эгаси бўлган Американинг Аlphabet компаниясини реклама технологиялари бозоридаги устун мавқейини суиистеъмол қилгани учун 2,95 миллиард евро миқдорида жаримага тортди.

Комиссиянинг тушунтиришича, Google реклама берувчилар ва онлайн нашриётларни рақобатчиларга зарар етказган ҳолда ўз хизматларига устунлик берган ва шу тариқа онлайн реклама бозорини бузган. Еврокомиссия компания бу амалиётни ва ўз хизматларига устунлик беришни тўхтатиши керак, деган қарорга келди.

Google бу қарор устидан шикоят қилишга ваъда берди. Компаниянинг норматив масалалар бўйича вице-президенти Энн Малхолланднинг айтишича, Еврокомиссия қарори «минглаб Европа компанияларига зарар етказадиган, уларнинг пул ишлаш имкониятини қийинлаштирадиган ўзгаришларни талаб қилади».

Еврокомиссия қарори, Европа Иттифоқи ва АҚШ ўртасидаги савдо муносабатлари кескинлашган пайтда қабул қилинди. Доналд Трамп бир неча бор Европа Иттифоқининг технологик гигантларга нисбатан хатти-ҳаракатларини танқид қилган.

Бу сафар Трамп Еврокомиссия қарорига жавобан 1974 йилги Савдо тўғрисидаги қонуннинг 301-моддаси бўйича тергов бошлаш билан таҳдид қилди. Ушбу қонун АҚШ президентига бошқа мамлакатларнинг Америка бизнесига нисбатан «адолатсиз» деб ҳисобланган хатти-ҳаракатларига бир томонлама жавоб қайтариш ҳуқуқини беради.

«Бугун Европа Американинг яна бир буюк компанияси Googleʼга «зарба берди», унга 3,5 миллиард доллар жарима солди, бу Америка инвестициялари ва иш ўринларига сарфланадиган пуллар эди», деб ёзди Трамп.

2017 ва 2018 йилларда ҳам Еврокомиссия монополияга қарши қонунчиликни бузгани учун Google компаниясини қарийб 7 миллиардлик жаримага тортганди.

Ҳусийлар яна фаоллашди

Якшанба куни Исроил жанубидаги Рамон аэропорти Ямандан учирилган дрон урилгач қисқа муддатга ёпилди, аммо кейинчалик фаолиятини қайта тиклади. Исроил миллий тез ёрдам хизмати икки киши ўқ парчаларидан жароҳат олганини билдирди.

Исроил ОАВларига кўра, учиш ва қўнишлар тахминан икки соатга тўхтатилган.

Исроил армияси берган баёнотида дрон Исроил ҳаво кучлари тизимлари томонидан аниқланганини, аммо «душман дрони» сифатида таснифланмаганини айтди. Шу сабабли, уни уриб тушириш ва огоҳлантириш тизимлари ишга туширилмаган.

Яман ҳусийлари Рамон аэропортига дрон билан ҳужум уюштирганини тасдиқлади. Эрон қўллаб-қувватлаши айтилган ҳусийлар фаластинликларга бирдамлик сифатида минглаб километр узоқликда жойлашган Исроилга қарата ракета ва дронлар учирмоқда. Исроил эса бунга жавобан Яман ҳусийлари назоратидаги ҳудудларни, жумладан, муҳим Худайда портини бомбардимон қилмоқда.

Шу кунларда, Қизил денгизда бир нечта сувости оптик толали кабелларнинг шикастланиши туфайли Microsoft Azure булут платформаси ишида узилишлар кузатилмоқда. Фойдаланувчилар хизматдан фойдаланишда кечикишлар ва муаммоларга дуч келиши мумкин, деб хабар қилди Microsoft'нинг ўзи якшанба куни.

Корпорация маълумотига кўра, шикастланган кабелларни тиклаш узоқ вақт олиши мумкин. Кабел узилишининг сабаби кўрсатилмаган. Bloomberg агентлигининг қайд этишича, энг муҳим телекоммуникация йўналишларидан бири бўлган Қизил денгиздаги сувости кабелларини таъмирлаш Яман ҳусийларининг мунтазам ҳужумлари сабаб қийинлашмоқда.