Европарламент ЕИнинг таъминот занжирлари бўйича қоидаларини юмшатди

Европарламентда христиан-демократлар ва ўнг партиялар вакилларидан иборат кўпчилик ЕИнинг таъминот занжирлари бўйича директивасини юмшатиш тарафдори бўлди. Депутатлар 13 ноябр куни компанияларининг катта қисмини ҳисобот бериш мажбуриятларидан озод қиладиган қонун лойиҳаси учун, компаниялар ва айрим давлатлар томонидан узоқ давом этган босимдан сўнг, овоз берди. «Яшиллар» овоз бериш натижасига кескин реакция билдирди.

Европарламентдаги «яшиллар» фракцияси ҳамраиси Терри Райнткенинг таъкидлашича, Европа халқ партияси фракцияси раҳбари Манфред Вебер «табу ҳисобланган қадам» ташлаб, ўта ўнг партиялар билан бирлашди, бу эса, унинг сўзларига кўра, «бундай амалиётни меъёрга айлантирадиган прецедент» яратади. Шу билан бирга, бизнес томонидан ижобий фикр-мулоҳазалар келиб тушди.

Таъминот занжирларини назорат қилиш бўйича компанияларга қўйиладиган талаблар миллий ҳамда Европа даражасида ҳам баҳсларга сабаб бўлиб келмоқда. Берлиндаги ҳукумат сентябр ойида миллий таъминот занжирлари тўғрисидаги қонунни юмшатишни маъқуллади. ГФР канцлери Фридрих Мерц Европа миқёсидаги тартибга солишни ҳам соддалаштиришга чақирган эди.

Шу сабабли Мерц 23 октябр куни Европарламент биринчи овозда ЕК тақдим этган ЕИ таъминот занжирлари директивасини ислоҳ қилиш (таклиф этилган Omnibus-Gesetz) режасини рад этганини кескин танқид остига олди. У буни «фатал xатолик» деб атади ва уни тўғрилашни талаб қилди.

Бироқ Европарламентдаги марказчи фракциялар ягона позиция ишлаб чиқа олмади. Натижада Европа халқ партияси ўз вариантини очиқ овозга қўйди ва уни ўта ўнг кучлар қўллаб-қувватлади.

2024 йилда қабул қилинган директива компанияларни ўз таъминот занжирларида инсон ҳуқуқлари ва экология соҳасидаги қонунбузарликларни бартараф этишга мажбур қилади. Унга риоя қилинмаган тақдирда, айланма ҳажмининг беш фоизигача жарима кўзда тутилган. Бу қонун ЕИнинг «яшил» сиёсий кун тартибидаги энг баҳсли элементлардан бири эди.

АҚШ ва Қатар ушбу қоидаларни ўзгартиришни талаб қилиб, улар газ етказиб беришни хавф остига қўйиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирган эди. TotalEnergies каби Европа концернлари эса директивани бутунлай бекор қилиш тарафдори бўлган.

Янгиланган лойиҳага кўра, бизнеснинг барқарорликка оид мажбуриятлари энди фақат камида 5000 нафар ходимга ва 1,5 млрд еврo айланмага эга компанияларга татбиқ этилади. Аввалги чегара эса 1000 нафар ходим ва 450 млн евро айланмадан бошланарди.

Лойиҳадан, шунингдек, иқлимни ҳимоя қилиш бўйича ўз мажбуриятларини бажариш режаларини тақдим этиш мажбурияти ҳам чиқариб ташланган. Энди Европа парламенти қонун матнининг якуний вариантини ЕИга аъзо давлатлар билан келишиб олиши керак.

Германия саноати федерал уюшмаси (BDI) Европарламент қарорига ижобий баҳо берди. BDI бошқаруви аъзоси Волфганг Нидерман Omnibus I қабул қилиниши «Европанинг рақобатбардошлиги учун яхши сигнал» эканини таъкидлади. Бироқ у кўпчилик овоз марказчи партиялар ҳисобига эмас, бошқа кучлар ҳисобига таъминланганидан афсусда эканини айтди.

BDI, шунингдек, дастлаб режалаштирилган иқлимга оид талабларнинг лойиҳадан чиқариб ташлангани ва янги жавобгарлик талаблари киритилмаганини ҳам ижобий баҳолади. Уюшмага кўра, бу Европа компаниялари учун юкни камайтиради, бироқ уларнинг иқлимни ҳимоя қилиш борасидаги амбицияларини пасайтирмайди.