Путиннинг Европага таҳдиди, АҚШда янги миграцион чекловлар, Жанубий Осиёдаги сув тошқинлари ва Кремлдаги музокаралар – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

АҚШ – Россия музокаралари

2 декабр куни Россия президенти Владимир Путин АҚШ расмийлари билан Украина урушини тугатиш бўйича музокаралар ўтказди. Доналд Трампнинг энг юқори даражадаги элчилари қатнашган, беш соат давом этган Кремлдаги учрашувдан кейин келишувга эришилмади.

Трамп музокараларга махсус элчиси Стив Уиткофф ҳамда куёви Жаред Кушнерни юборган эди. Ярим кечагача давом этган музокаралардан сўнг Путиннинг маслаҳатчиси Юрий Ушаков «ҳали компромисс топилмаганини» айтди.

«Кўп ишлар ҳали олдинда турибди», деди Ушаков журналистларга. Унинг айтишича, Путин АҚШнинг айрим таклифларига салбий муносабат билдирган. Ушаков шунингдек, Путин ва Трамп ўртасида учрашув ҳозирча режалаштирилмаётганини қўшимча қилди, бироқ музокаралар конструктив бўлганини айтди.

Ушаков Путин Трампга бир қатор муҳим сигналлар ва саломлар йўллагани, бироқ томонлар тафсилотларни матбуотга ошкор қилмасликка келишганини билдирди. Улар «ҳудудий муаммо»ни ҳам муҳокама қилган.

Доналд Трамп эса урушни тугатиш осон бўлмаслигини айтди.

«Бизнинг одамлар ҳозир Россияда — вазиятни ҳал қила оламизми, кўрамиз. Осон масала эмас, сизга айтсам. Қандай тартибсизлик...» деди у. АҚШ етакчиси урушда ҳар ой – 25 мингдан 30 минггача қурбонлар бўлаётганини қўшимча қилди.

Володимир Зеленский ҳам ҳаммаси Москвадаги музокараларга боғлиқ бўлишини, бироқ АҚШ тинчлик жараёнига қизиқишни йўқотишидан қўрқаётганини айтди.

«Муҳим жиҳат шуки, ҳаммаси адолатли ва ошкора бўлсин, Украинанинг орқасидан ҳеч қандай ўйинлар бўлмасин», деди у.

АҚШда миграцион чекловлар кучга кирди

2 декабр куни АҚШ президенти администрацияси — 19 мамлакатдан келган муҳожирлар томонидан топширилган иммиграция аризаларини, жумладан, «green card» ва АҚШ фуқаролигини олиш жараёнини тўхтатди.

Ушбу пауза июн ойида қисман саёҳат тақиқи қўлланган 19 мамлакат фуқароларига тегишли бўлиб, иммиграцияга бўлган чекловларни янада кучайтиради. Иммиграцияни чеклаш — президент Доналд Трамп сиёсий платформасининг асосий қисмидир.

Янги миграцион сиёсат ўтган ҳафта Вашингтонда АҚШ Миллий гвардияси аъзоларига уюштирилган ҳужумдан сўнг пайдо бўлди. Унда афғон эркак гумонланувчи сифатида ҳибсга олинган. Миллий гвардия аъзоларидан бири отишма оқибатида ҳалок бўлган, яна бири эса тан жароҳати билан оғир аҳволда касалхонага ётқизилганди.

Чоршанба кунги меморандумда келтирилган мамлакатлар рўйхатида қўшниларимиздан Афғонистон ва Туркманистон бор. Шунингдек, Эрон, Яман, Куба, Венесуэла ва Африканинг ўнлаб қашшоқ давлатлари бор.

Янги сиёсат – кутилаётган аризаларни музлатиб қўяди ва рўйхатдаги давлатлардан келган барча муҳожирларни «эҳтимолий қайта суҳбатни ичига олган, тўлиқ қайта кўриб чиқиш жараёни»дан ўтказади.

Исроилга қарши резолюциялар

БМТ Бош ассамблеяси сешанба куни Исроилнинг Яқин Шарқдаги ҳаракатларига қарши 2 резолюцияни қабул қилди.

Хусусан, Иордания, Мавритания, Қатар, Сенегал ва Фаластин давлати томонидан «Фаластин масаласини тинч йўл билан ҳал этиш» бўйича резолюция тайёрланди. Ушбу резолюция лойиҳаси 151 та овоз билан маъқулланди, 11 та мамлакат қарши овоз берди ва 11 та давлат бетараф қолди.

Резолюцияда 1967 йилдаги босиб олишни тугатиш ва икки давлат ечимини қўллаб-қувватлашга чақирилади. Шунингдек, Исроилдан кўчманчилар сиёсатини тўхтатиш ва халқаро ҳуқуққа риоя қилиш талаб этилади.

Шунингдек, Бош ассамблея Исроилнинг Жўлан тепаликларини босиб олишни давом эттириши ва аннексия қилиши «қонунга хилоф» эканини эълон қилувчи яна бир резолюцияни қабул қилди.

Миср томонидан тайёрланган резолюция лойиҳаси 123 та овоз билан қабул қилинди, 7 та давлат қарши овоз берди ва 41 та мамлакат бетараф қолди.

Резолюцияда – Исроилнинг Жўлан устидан ўз қонунлари, юрисдикцияси ва маъмуриятини жорий қилиши — «ҳеч қандай кучга эга эмас ва мутлақо ҳақиқий бўлмаган», деб эълон қилинади.

Ҳужжат яна бир бор Исроилдан «босиб олинган Жўлан тепаликларидан Хавфсизлик кенгашининг 1967 йилдаги чизиғига қадар чекинишни» талаб қилади.

Айтиш керакки, БМТ бундай ҳужжатлари сиёсий ва дипломатик нуқтаи назардан аҳамиятли бўлгани билан бажариш — мажбурий эмас, тавсиявий характерга эга. Унинг бажармаганларга санкциялар қўлланмайди.

Путиннинг таҳдидлари

2 декабр куни Россия президенти Владимир Путин Европа давлатларига огоҳлантириш бериб, агар улар уруш бошласа, жанг қилишга тайёрлигини айтди.

Одатда Украина ва Европа давлатлари агар Путин Украина урушида ғолиб чиқса, у НАТО аъзоларига ҳам ҳужум қилиши мумкинлигини айтиб келади. Путин эса бу даъволарни «аҳмоқона» деб рад этади. Путин кеча яна шу мавзудаги саволга жавоб бериб, Россия Европа билан урушни истамаслигини айтди.

«Агар Европа биз билан уруш бошлашни хоҳлаб қолса ва уни бошлаб юборса, у ҳолда бу Европа учун шундай тез тугайдики, ҳатто Россия билан музокара қилиш учун ҳеч ким қолмайди», деди Путин.

Унинг қўшимча қилишича, Россиянинг Украинадаги уруш тўлиқ ҳажмдаги уруш эмас, балки «жарроҳлик усулида». Лекин «бу усул Европа давлатлари билан тўғридан тўғри тўқнашувда такрорланмайди».

Шунингдек, Путин Қора денгизда Россиянинг «соя флоти» танкерларига қилинган ҳужумларга жавобан — Украинани денгизга чиқиш йўлидан маҳрум этиш билан таҳдид қилди.

АҚШ расмийларининг айтишича, бу урушда 1,2 миллиондан ортиқ рус ва украин эркаклари ҳалок бўлган. Украина ҳам, Россия ҳам ўз йўқотишлари ҳақида расмий маълумот бермайди.

Жанубий Осиёдаги сув тошқинлари

Ўтган ҳафтадаги ҳалокатли сув тошқинлари ва кўчкилар оқибатида Индонезия, Шри-Ланка ва Таиландда ҳалок бўлганлар сони 1 300 нафардан ошди. 800 дан ортиқ одам бедарак йўқолган. Қутқарувчилар ҳамон тирик қолганларни топиш учун ишламоқда.

Бир неча кунлик кучли муссон ёмғирлари кенг ҳудудларни сув остида қолдирди, минглаб одамлар эса томларда ва дарахтларга ёпишиб, ёрдам кутишга мажбур бўлмоқда. Расмийларга кўра, фожиа оқибатида: 712 киши Индонезияда, 410 киши Шри-Ланкада, 181 киши Таиландда ва Малайзияда уч киши ҳалок бўлган. Шри-Ланка президенти Анура Кумара — ҳалок бўлганларнинг аниқ сонини айтишга ҳали эрта эканини билдирди.

Индонезия — энг кўп зарарланган давлатда қутқарувчилар борадиган йўллар ювилиб кетган ва кўприклар қулаган. Камида 507 киши бедарак йўқолган. Вертолётлар ва қайиқ экипажлари қутқарувга сафарбар қилинган.

Кўп ҳудудларда сув тошқинлари ва кўчкилар миллионлаб куб метр кесилган ёғочларни ўз оқими билан олиб кетган. Бу эса жамоатчилик орасида ноқонуний ўрмон кесиш ҳодисага сабаб бўлгани ҳақидаги хавотирларни кучайтирмоқда.

Таиланд жанубида эса кўплаб кўчаларни ва биноларни сув босганидан кейин тозалаш ишлари бошланган. У ерда 1,5 миллиондан ортиқ уй хўжаликлари ва 3,9 миллион одам зарар кўрган. Расмийлар сув ва электр таъминоти каби инфратузилмани тиклашга ҳаракат қилмоқда.