Ҳиндистонга келган Путин, Трампнинг яна бир «ғалабаси» ва Ғазода ўлдирилган «Исроилнинг одами» – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Путин Ҳиндистонга келди

4 декабр куни Ню-Деҳлига келган Россия президенти Владимир Путин бугун Ҳиндистон бош вазири Нарендра Моди билан музокаралар ўтказади.

Москва эса ўн йиллардан бери Ҳиндистоннинг асосий қурол етказиб берувчиси. Улар савдони 2030 йилга бориб 100 миллиард долларга етказмоқчи. Путинга сафари давомида Мудофаа вазири ҳам ҳамроҳлик қилмоқда.

Икки ҳинд расмийси маълум қилишича, Россиянинг «Сухой-30» қирувчи самолётлари Ҳиндистоннинг 29 та қирувчи эскадронларининг асосий қисмини ташкил этади. Москва, шунингдек, ўзининг энг илғор жанговар самолёти — Su-57ʼни ҳам ҳиндларга таклиф қилган. Бу масала Путин билан музокараларда муҳокама қилинади. Расмийлар сўзларига кўра, Ҳиндистон ҳали бу самолётни сотиб олиш бўйича қарор чиқармаган.

Шунингдек, Ҳиндистон русларнинг C-400 ҳаво мудофааси тизимининг қўшимча бирликларини харид қилиш масаласини кўтаради.

Украинадаги уруш бошлангач, Европа давлатлари Россияга бўлган энергия қарамлигини камайтиришга киришди. Шундан сўнг, Ҳиндистон арзонлаштирилган рус нефтини харид қилишни кескин оширди.

Лекин АҚШ санкциялари таҳдиди ортида бу йўналиш энди кучини йўқотмоқда. Расмийларга кўра, шу сабабли муносабатларда фақат мудофаа соҳаси қолган ва айнан шу икки давлатни бир-бирига «боғлаб туради».

«Савдо сиёсатида Ҳиндистон дилеммага дуч келган: Москва ёки Вашингтон билан алоқаларни мустаҳкамлаш йўлидаги қадам — бошқа томон билан муносабатларга зиён етказиш хавфини туғдиради», дейди таҳлилчилар.

Исроил туфайли 4 давлат “Eurovision"ни бойкот қилди

4 декабр куни Исроилга 2026 йилги «Eurovision» (Евровидение) қўшиқлар танловида иштирок этиш учун рухсат берилди.

Женевада бўлиб ўтган йиғилишдан сўнг Европа Телерадиоиттифоқи Исроил иштироки бўйича овозга қўйишга эҳтиёж йўқлигини билдирди. Улар бунинг ўрнига ҳукуматларнинг танловга аралашувини чеклашга қаратилган янги қоидаларни қабул қилган.

Ташкилотчи баёнотидан сўнг Нидерландия, Испания, Ирландия ва Словения телеканаллари танловдан чиқишини билдирди. Бу эса — ижрочилари миллионлаб томошабинни жалб этадиган давлатлар мусобақада қатнашмайди дегани.

Бойкот билан таҳдид қилган телеканаллар Ғазодаги ўлимлар сонини тилга олиб, Исроил — танлов бетарафлигини сақлашга қаратилган қоидаларни бузганини айтди.

«Eurovision» бўйича эксперт, шарҳловчиси Бен Робертсоннинг айтишича, танловнинг обрўси ҳозир энг паст даражага тушган.

Исроил телерадиокомпанияси KAN раҳбари Голан Ёчпаз Исроилни четлатиш ҳаракатларини «маданий бойкот» деб атади.

Аввалроқ, «Eurovision» ҳомийларидан бири бўлган Германия – Исроил танловдан четлатилса, мусобақада иштирок этмасликни билдирганди.

Маълумотларга кўра, 1956 йилдан буён ўтказиб келинаётган «Евровидение» танлови ҳар йили 160 миллионга яқин томошабинга намойиш этилади. Танлов 2026 йил май ойида Вена шаҳрида ўтказилади.

АҚШ яна бир кемага зарба берди

АҚШ ҳарбийлари пайшанба куни Тинч океани шарқида гиёҳванд моддалар ташиётгани гумон қилинган кемага зарба берди. Оқибатда тўрт нафар эркак ўлдирилди.

АҚШ Жанубий қўмондонлиги зарба – уруш вазири Пит Ҳегсетнинг буйруғи билан амалга оширилганини билдирди.

Қўмондонлик маълумотларига кўра, разведка кемада «яширин наркотиклар бўлганини ва Шарқий Тинч океанидаги наркотрафик маршрути бўйлаб ҳаракатланаётганини» кўрсатган.

АҚШ сентябр ойидан бери Кариб денгизи ва Шарқий Тинч океанида наркотик ташишда гумон қилинган кемаларга камида 22 та зарба берган, натижада 87 киши ўлдирилган.

Айни вақтда АҚШда бундан олдинги ҳужумлардан бири баҳсга сабаб бўлмоқда. Хусусан, сентябрда Кариб денгизидаги кемага уюштирилган зарбадан кейин омон қолганлар ҳам Пентагон раҳбарининг фармони билан ўлдирилганига доир хабарлар тарқалди.

Оқ уй ўша кемага иккинчи зарбани тасдиқлади, бироқ Ҳегсет омон қолганларни ўлдиришни буюрганини инкор этди. Расмийлар вазир – «ўз ваколатлари ва қонун доирасида» ҳаракат қилганини айтмоқда.

Ғазодаги Ҳамасга қарши гуруҳ етакчиси ўлдирилди

Ғазода Ҳамасга қарши қуроллантирилган жангарилар етакчиси Ясир Абу Шабаб 4 декабр куни ўлдирилган. Reutersʼнинг ёзишича, бу Ҳамасга қарши маҳаллий кланларни қўллаётган Исроил саъй-ҳаракатларига зарба сифатида баҳоланмоқда.

Маълумотларга кўра, Шабаб оилавий можаро вақтида ўқ жароҳатидан ҳалок бўлган. Уни Ҳамас ўлдиргани ҳақидаги хабарлар — Шабабнинг гуруҳи томонидан «чалғитувчи» деб рад этилди.

Ясир Абу Шабаб — Ғазонинг жанубида, Исроил назоратидаги Рафаҳда жойлашган бадавий қабиласи етакчиси. У икки йилдан ортиқ давом этаётган урушда Исроилдан қурол ва таъминот олгани айтилади.

Абу Шабабнинг ўлими ҳақидаги дастлабки хабарлар Исроил ОАВлари, жумладан, давлат телерадиокомпанияси томонидан хавфсизлик манбаларига таянган ҳолда тарқатилган. Ҳатто Шабаб Исроилга олиб келиб даволангани ҳақида ҳам маълумотлар пайдо бўлди.

Бош вазир Бинямин Нетаняҳу июн ойида Ғазода Ҳамасга қарши кланларни қуроллантирганини тан олган, бироқ ҳукумат бундан бошқа тафсилотларни деярли очиқламаган. Абу Шабабнинг гуруҳи эса Исроил томонидан молиялаштирилганини рад этган.

Ҳамас ва Исроил АҚШ воситачилигида сулҳга келишганидан бери, Абу Шабаб гуруҳлари Исроил кучлари назоратидаги ҳудудларда фаолиятни давом эттираётганди. Сулҳ даврида энг кескин тўқнашувлар айнан Рафаҳда кузатилган.

Трамп учун яна бир «ғалаба»

4 декабр куни АҚШ президенти Доналд Трамп Конго ва Руанда етакчиларини тинчлик келишувини имзолаш учун Вашингтонга жамлади.

Руанда президенти Пол Кагаме ва Конго президенти Феликс Тшисекеди ўтган ойда тузилган иқтисодий интеграция келишувини ҳамда АҚШ воситачилигида эришилган тинчлик битимини тасдиқлашди.

Бу имзолаш маросими Трампга — дипломатик «ғалабалар»дан яна бирини тақдим этди.

«Биз ўн йиллардан бери давом этаётган урушни тугатяпмиз. Улар узоқ вақт бир-бирларини ўлдириш билан банд бўлишди, энди эса вақтларини бир-бирини қўллашга сарфлайди», деди Трамп.

Reutersʼнинг ёзишича, аммо ҳозир ҳам ўша давлатларда қон тўкилиши давом этмоқда. Хусусан, имзолаш пайтида Руанда қўллаб-қувватлаётган М23 қўзғолончилари ва Конго армияси ўртасида тўқнашувлар ҳақида хабарлар келиб тушган. М23 вакили ҳукумат қўшинларини тинч аҳолига бомба ташлашда айблади.

Таҳлилчиларга кўра, АҚШ дипломатияси жангларнинг кенгайишини вақтинча тўхтатган, аммо асосий муаммоларни ҳал қила олмаган. Вашингтон эса Конгодаги табиий ресурсларга кенг йўл очишни ва стратегик хомашё бўйича Хитой устунлигига қарши чоралар топишни истайди.

М23 гуруҳи делегацияси Вашингтондаги учрашувларга чақирилмаган. Улар Конго–Руанда келишуви шартларига боғланмайди ва алоҳида равишда Қатар воситачилигидаги музокараларда иштирок этмоқда.

Минтақада 1996–2003 йилларда юз берган урушлар миллионлаб одамларнинг ўлимига сабаб бўлганди. Сўнгги йиллардаги тўлқинлар эса минглаб одамларни ўлдириб, юз минглаб кишиларнинг уй-жойидан айрилишига олиб келди.