Sherzodxon Qudratxo‘jayev: «Insoniyat tarixi koronavirusga qadar va undan keyingi davrga bo‘linadi»

«Insoniyat tarixida ko‘plab vabolar bo‘lgan va aynan shu davrlarda buyuk asarlar yaratilgan. Ya'ni inson o‘zini anglash, mushohada qilish davri bu. Bugun jamiyat o‘ylayapti! Avval 6-7 foizgina odamda haqiqiy mushohada qilish va fikrlarini qog‘ozga tushirish qobiliyati bo‘lgan bo‘lsa, bugun ijtimoiy tarmoqlar rivoji tufayli bu ko‘rsatkich ancha oshdi», – deydi Qudratxo‘jayev.

– Mushohada to‘g‘risida gapirdingiz. Bugun mushohada uchun vaqtimiz yetarlicha, qadriyatlar to‘g‘risida o‘ylab olish imkoniyati bor.

– Nazarimda, insoniyat tarixi 2019 yil va undan keyingi davrga bo‘linadi. Bu pandemiya to‘g‘risida jahon miqyosida kinolar ishlanadi, asarlar yoziladi. Bugun qadriyatlarni qayta baholaydigan payt keldi.

Farzandimizga ilm beradigan o‘qituvchilarni ko‘ngildagidek hurmat qilmadik, bugun ishimiz tushib turgan shifokorlarni kerak bo‘lsa urdik ham. Lekin sinovli onlarda kim aslida kimligi bilinyapti. Butun xalq jips bo‘ladigan, hammasidan kerakli xulosa chiqaradigan kunlar keldi bugun.

– O‘zbekiston ancha yillar yopiq davlat bo‘lib keldi. Siyosatchilar, san'atkorlar, jurnalistlarning ko‘pi «zapret»ga tushdi. Sizning faoliyatingiz televideniye bilan bevosita bog‘liq. Hozir ham qandaydir taqiqlar bormi?

– Bizda shu ko‘p sohalar qatori OAV faoliyatiga jiddiy salbiy ta'sir ko‘rsatgan «zapret» degan bir balo bor edi. Tasavvur qiling, agar biz yopiq davlatligimizcha qolganimizda, bugun ham asl vaziyatni bilmay o‘tirardik. Nafaqat san'atkorlar, siyosatchilar, balki qator boshqa soha vakillari ham «zapret» mazasini «tatib ko‘rishdi».

Shaxsan o‘zim ham prezident matbuot xizmatida ishlagandan keyin 9 yil muddat taqiqda bo‘ldim. Bu haqda hech gapirmagandim, Kun.uz sayti mushtariylari birinchi bo‘lib eshitishmoqda. Mana, televideniyega qaytdim, ishlayapman. Xalqaro press-klub jamoasi qator mukofotlarga loyiq ko‘rildi. Bularning hammasi uchun prezidentimizga minnatdorchilik bildiraman.

Xudoga shukr, bugun so‘z erkinligi, xalqimizni nima o‘ylantirayotgan bo‘lsa, to‘g‘ridan-to‘g‘ri efirlarda bemalol gapiryapmiz, muhokamalar qilyapmiz.

– O‘zi umuman «Mehr-shafqat va salomatlik» jamoat fondi tashkil etish g‘oyasi qanday tug‘ilgan va bu fond faoliyati haqida ham ma'lumot bersangiz?

– Aslida bu fond Sog‘liqni saqlash vazirligi qoshida shu paytga qadar ham bo‘lgan, lekin ehtiyoj bo‘lmaganligi sabablimi, ishlamay turgan. Bugungi kunda nafaqat davlat, balki yurtdoshlarimiz, tadbirkorlar va turli tashkilotlar ham ezgu ishga bosh qo‘shadigan payt. Shuni hisobga olib, fond faoliyati jonlantirildi. Qur'oni Karimning Baqara surasida xayriyani ibrat bo‘lishi uchun oshkor qilishga ham da'vat qilingan.

Yodingizda bo‘lsa, Press-klub sessiyasida bu haqda e'lon qildik. Birinchi bo‘lib Prezident Administratsiyasi xodimlari bir kunlik maoshlarini o‘tkazib berishdi. Senator Sodiq Safoyev darhol bu ishga bosh qo‘shdilar. Dastlabki kunda juda oz mablag‘ tushdi, adashmasam 30 million so‘mcha.

Keyin senatorlarimiz, Bosh prokuratura, ichki ishlar tizimi, DXX va boshqa tashkilotlar o‘zlari tashabbus ko‘rsatib, bir kunlik maoshlarini o‘tkaza boshladilar. Tadbirkorlarimiz safga qo‘shilishdi, plastik kartalar raqamlarini e'lon qilganimizdan keyin oddiy hamyurtlarimiz ham imkon qadar ataganlarini tushirishyapti. Bugun bu fondga hissa qo‘shayotgan biror soha qolmadi, desam xato bo‘lmasa kerak.

Ayni paytga kelib fond hisob raqamida 37 mlrd so‘mdan ortiq mablag‘ to‘plandi (suhbat 3 aprel kuni yozib olingan, keyinchalik tushgan mablag‘lar miqdori 42 mlrd so‘mga yaqinlashgani xabar qilindi).

Bu mablag‘larning sarflanishi shaffof – asosan tibbiy maqsadlarda, kasallikka qarshi kurash uchun ishlatilmoqda.

– Xayriya juda yaxshi amal albatta, ammo bugungi kundagi boqimandalik kayfiyati ham bor ayrimlarda. Kuzatsangiz, ular ijtimoiy tarmoqlar orqali muntazam norozilik kayfiyatida bo‘lishadi.

– Press-klubning asosiy shiori bu – inson kapitali. Buyuk Britaniya bosh vaziri Tetcher xonimning bir gapi bor: davlatimizning nefti, paxta, g‘allasi yo‘q, ammo asosiy boyligi – insonlar.

Ha, afsuski boqimandalik holati uchrab turadi. Kuni kecha ham shunday bir video tarqaldi. Cho‘kkalab o‘tirgan ayol yordam sifatida olib kelingan oziq-ovqatlarni itqitib, kamligidan noroziligini bildirmoqda. Kechirasiz, kam bo‘lsa ishlang, ko‘prog‘ini toping. Faqat bir kunlik oziq-ovqati bo‘lmagan odamgina boshqalardan tilanishi mumkin.

Hozir ayni ekin mavsumi. Ko‘pchilikda tomorqalar bor, unumli foydalanish kerak. O‘zim ham orzu qilaman, imkonim bo‘lsa, tomorqamda tovuq, quyon, qo‘y boqsam deyman. Axir 5-10ta tuxum ham bir ro‘zg‘orga baraka olib keladi-ku. Boqimandalikka o‘rganmaslik kerak.

– Bu sinovlar Xudo xohlasa ertami-kechmi tugaydi. Karantindan keyingi O‘zbekistonni qanday tasavvur qilasiz?

– Sinovlarda toblanib chiqqan kuchli davlat sifatida tasavvur qilaman va bunga ishonaman. Xalqimiz ikkinchi jahon urushini ham mardonavor yengib o‘tgan. O‘zi 4,5 mln aholi bo‘lgani holda 18 yoshdan 60 yoshgancha bo‘lgan 1,5 mln nafar bobolarimiz urushga jo‘nashgan. Bu yerda qolgan onalarimiz jon berib ishlashgan, frontga yordam berishgan.

Eng muhimi, biz millat bo‘lib birlashganimizni ko‘ramiz. O‘zbek davlatchiligi tarixi sahifalarida bugungi kunlar «O‘zbekiston davlati mana shu pandemiya davridan sharaf bilan o‘tgan edi», deb yoziladi.

Abror Zohidov suhbatlashdi.
Tasvirchi – Muhammadjon G‘aniyev.