O‘zbekistonda sholi yetishtirish uchun urug‘chilik xo‘jaliklari tanlab olinadi

Vazirlar Mahkamasining “Superelita, elita va keyingi avlodlarga mansub urug‘lik sholi yetishtirish uchun urug‘chilik xo‘jaliklarini tanlash tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori loyihasi e'lon qilindi.

Hujjatda qayd etilishicha, respublikada sholidan yuqori va barqaror hosil yetishtirish uchun sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklarni navdor, avlodli va sertifikatlangan urug‘lik bilan ta'minlash zarur.

Jumladan:

• urug‘lik sholi yetishtiruvchi fermer xo‘jaliklari, klasterlar o‘rtasida urug‘lik yetishtirish uchun urug‘lik sholi yetishtiruvchilar tanlovini o‘tkazish tartibi ishlab chiqilmagan;
• amalda sholi urug‘chiligi tizimli yo‘lga qo‘yilmagani sababli bugungi kunda tozalangan, saralangan va sertifikatlangan urug‘liklarni tayyorlash va sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklarga kafolatli yetkazib berish imkoniyati mavjud emas.

Ta'kidlanishicha, 2021 yil hosili uchun asosiy maydonlarga 66,7 ming gektar va takroriy maydonlarga 62,6 ming gektar sholi ekilishi belgilangan bo‘lib, jami 22 ming tonna urug‘lik talab etiladi.

Bugungi kunda sholi urug‘chiligi faqatgina ilmiy-tadqiqot muassasalarida yo‘lga qo‘yilgan. Ilmiy-tadqiqot muassasalarida yetishtirilgan urug‘lik sholi respublikadagi barcha sholi maydonlariga yetishmaydi. Asosiy sholi yetishtiruvchilar uzoq muddatlarda o‘z maydonlaridan urug‘lik tayyorlab kelmoqda va buning natijasida yetishtirilayotgan sholi hosildorligi pasaymoqda.

2020 yilda Sholichilik ilmiy-tadqiqot institutining Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm filialida 351,4 tonna, Don va dukkakli ekinlar ilmiy-tadqiqot institutining Qoraqalpog‘iston Respublikasi ilmiy tajriba stansiyasida 264 tonna, jami 615,4 tonna avlodli, sertifikatlangan urug‘liklar tayyorlangan bo‘lib, respublika sholi maydonlari uchun 21,4 ming tonna avlodli urug‘lik sholi talab etiladi.

Qaror loyihasida quyidagilar nazarda tutilgan:

• urug‘lik sholi yetishtirish bo‘yicha tanlov o‘tkazish uchun ariza qabul qilish e'lon qilingan kundan boshlab 20 kun davomida amalga oshiriladi;
• tuman ishchi guruhi urug‘lik sholi yetishtirish huquqiga ega bo‘lish uchun urug‘lik yetishtiruvchi sub'yektlar o‘rtasida hujjat qabul qilish yakunlangan kundan boshlab 10 kun davomida tanlov o‘tkazadi;
• superelita, elita va keyingi avlodlarga mansub urug‘lik sholi yetishtirish huquqiga ega bo‘lish uchun tanlov o‘tkazish bo‘yicha hujjatlar yuritiladi;
• urug‘lik sholi yetishtirish huquqiga ega bo‘lgan tanlov g‘oliblarining vazifalari va funksiyalari belgilab beriladi.

Ta'kidlanishicha, qaror loyihasining qabul qilinishi orqali:

• birinchidan – sholi yetishtirishda imkoniyati yuqori bo‘lgan xo‘jaliklar tanlab olinadi va ular tomonidan kafolatlangan avlodli urug‘liklar yetishtirishga erishiladi;
• ikkinchidan – sholichilik yo‘nalishida urug‘chilik tizimi yo‘lga qo‘yiladi hamda sertifikatlangan avlodli urug‘liklar tayyorlanadi;
• uchinchidan – sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklarda sertifikatlangan avlodli urug‘lik ekilishi hisobiga hosildorlik oshishiga erishiladi.