Professor XQQ raisini ayollarga nisbatan zo‘ravonliklarga jim qarab turishda aybladi. Rais yana bu mavzuni chetlab o‘tdi

6 dekabr kuni Toshkentda tashkillashtirilgan «Zo‘ravonlikka qarshi kurashni institutsionalizatsiya qilish. Mediada gender-ta’sirchan obrazlarni yaratish» mavzusidagi xalqaro konferensiyada iqtisodchi, professor Barnogul Sanaqulova xotin-qizlar va bolalarga nisbatan zo‘ravonlik yuzasidan qonunlarni kuchaytirish nega paysalga solinayotgani haqida savol berdi.

Professor bu vaziyatda ko‘p og‘riqli masalalarga sukut saqlash bilan javob berayotgan Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi jamiyatda zo‘ravonlarga nisbatan chora ko‘rilmaydigan tizimni vujudga kelishiga hissa qo‘shayotganiga urg‘u berdi.

«Siz shunday tizim yaratyapsizki, bu tizimda zo‘ravon bilan hech kim ishlamaydi. U xohlagan ishini qiladi, chunki qonunlar unga shu imkonni beradi.

Saida Mirziyoyevaga rahmat. Faqatgina u o‘z nutqida real holatga aloqador bo‘lgan keyslarni, tezislarni gapirib o‘tdi. Bugun qonunlarni tahlil qilsak, ularni zo‘ravonning o‘zi yoki advokati yozgandek. Jazoga hukm qilingan zo‘ravon qamoqdan 1,5 yoki 3 yilda chiqib keladi. Juda borsa, qandaydir jarimalar bilan qutulib ketishi ham mumkin va yana zo‘ravonlik qilishda davom etishi ham mumkin.

Pedofilizm masalasida ham xuddi shunday holat. Agar pedofil o‘z manzilini o‘zgartiradigan bo‘lsa, yana shu illati bilan o‘z qilmishlarini davom ettirishi mumkin. Hech kim bunga qarshilik qilmaydi.

Siz nimani kutyapsiz? Zo‘ravonlikka qarshi kurashish bo‘yicha qonunlarni monitoring qildik, kiritiladigan o‘zgartishlar bo‘yicha hujjat tayyorlandi, lekin nega haligacha qonun qabul qilinmayapti?

Bir oyda 7 ta ayolni o‘ldirishyapti, lekin saytingizda ularning birortasi haqida ma’lumot yo‘q. Holbuki, ommaviy axborot vositalari bu haqida to‘xtamay yozilyapti. Nega birortasiga qo‘mita raisi sifatida o‘z munosabatingizni bildirmayapsiz? Faqat rasmga tushish, ko‘rgazmalar o‘tkazish kabi tadbirlardan ortmayapsiz?» – dedi Barnogul Sanaqulova.

Moderator tomonidan reglament haqida ogohlantirilgan professor uch safardan buyon qo‘mita raisi bilan uchrashish imkoni bo‘lmaganini qo‘shimcha qildi.

Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Zulayho Mahkamova Kun.uz'da o‘tkazilgan shu mavzudagi podkastga taklif qilinmagani, undan bexabarligini aytdi.

«Bizga bo‘lgan e’tirozlardan keyin xabar kelishi mumkin bo‘lgan tizimlarni xatlovdan o‘tkazdik. Bu haqda birorta xabar qo‘mitaga kelib tushmaganini rasman aytishimiz mumkin. Faqatgina Oila va ilmiy tadqiqot institutidan so‘ralgan ikki nafar mutaxassis borib savol-javobda ishtirok etgan.

Bizga xabar yetmaganligi bo‘yicha, qilingan ishlarimiz haqida avvallari brifinglarda matbuot xizmati orqali xalq bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri chiqishlar qilganligimiz, bu muloqotda biz ishtirok etmaganimiz va birgalikda shu jarayonlarda yurmasligimiz bizning xabardor bo‘lmaganimiz sababli ekanini hammaga e’lon qildik.

Va bo‘layotgan forumlarda – Oliy sud, prokuratura, Gender qo‘mita bilan o‘tkazilgan uchta forumda qilingan gender tenglik ishlari bo‘yicha bandma-band xalqqa hisobot berdim», – dedi qo‘mita raisi.

Zulayho Mahkamova o‘zining 3 daqiqalik javobida unga nisbatan aytilgan tanqidning va umuman tadbirning asosiy mavzusi bo‘lgan gender zo‘ravonlik haqida faqatgina quyidagilarni aytish bilan kifoyalandi:

«Zo‘ravonlik bo‘yicha hali ishlarimiz zo‘r, qoyil qildik deb ma’lumot bermayapmiz. Hali olib boradigan ishlarimiz ko‘pligi, tashkilotlar bilan quyi tizimda tadbirlar emas, to‘g‘ridan to‘g‘ri O‘zbekistondagi chiqarilayotgan farmon-qarorlarda ham xalq manfaati va hamma bilsa kerak, bugun mahallabay, oilabay ishlash [siyosati amalda]”, – dedi u.

Qo‘mita rahbari so‘zining davomida «Ayollar daftari»ga kiritilgan minglab ayollar bugun ish beruvchiga, jamiyatdagi faol qatlamga aylanganini aytdi.

«Biz to‘g‘ridan to‘g‘ri ayollarni qo‘llab-quvvatlash va ularga yordam berish tizimini yaratyapmiz. Katta, ko‘ngilochar tadbirlar qilish darajasida emas, pastda tizimlar bilan, siz kabi huquqshunoslar yordam berishyapti. Ommaviy axborot vositalari, ijtimoiy tarmoqqa ma’lumot beruvchilar biz bilan birga yurib, ko‘rib, yaqindan yordam berishyapti», – dedi u.

Zulayho Mahkamova eski stereotiplardan voz kechgan holda jiddiy ishlar olib borilayotganini, barcha maqsadlar inson qadri uchun xalqqa xizmat qilish ekanini qo‘shimcha qildi.

Gulmira Toshniyozova tayyorladi.

Tahririyatdan: 19 noyabr kuni Kun.uz saytida e’lon qilingan podkast (4 noyabrda suratga olingan)da ishtirok etish uchun sayt jurnalisti shaxsan Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi raisi o‘rinbosari Ra’no Turdiboyeva bilan telefon orqali bog‘lanadi. Suhbatning ayollarga nisbatan zo‘ravonliklarning oldini olish mavzusida ekanini bilgach, bu masala yuzasidan yana bir o‘rinbosar Nodira Egamberdiyeva shug‘ullanishi va u bilan bog‘lanish lozimligini aytadi.

Egamberdiyeva esa suhbatda ishtirok etish uchun rasmiy xat yuborishni talab qiladi. Shundan so‘ng tahririyat bu mas’ullarning podkastda ishtirok etishlarini ortiqcha rasmiyatchilik deb topdi. Bu haqda podkastda ham aytib o‘tilgan.

Mahkamova ta’kidlagan Oila va ilmiy tadqiqot institutidan so‘ralgan ikki nafar mutaxassis esa 25 noyabr – Xalqaro ayollarga nisbatan zo‘ravonliklarga barham berish kuni munosabati bilan xalqaro tashkilotlar tomonidan tashkil etilgan konferensiyaga taklif etilgan bo‘lishi mumkin. Eslatib o‘tamiz, tadbirga bu masalaga mas’ul bo‘lgan Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi, Senatning Gender tenglik masalalari qo‘mitasidan biror vakil kelmagan edi.