“Fuqarolar emas, hujjatlar harakatlanadi” – davlat xizmatlari sohasida nimalar o‘zgardi?

2018–2022 yillarda Davlat xizmatlari markazlari orqali ko‘rsatilayotgan xizmat turlari qariyb 7 baravarga ortib, 37 tadan 261 taga yetkazildi. 2022 yilda 78 ta davlat xizmatini ko‘rsatish yo‘lga qo‘yildi. Bugungi kunda mavjud 771 ta davlat xizmatidan 261 tasi Davlat xizmatlari markazlari orqali ko‘rsatilmoqda.

2018–2022 yillarda jismoniy va yuridik shaxslarga 43 milliondan ortiq xizmat ko‘rsatildi. Shundan 2021 yilda 9,4 millionta, 2022 yilning 11 oyida esa 9,3 milliondan ortiq (2017 yilga nisbatan 83 barobar ko‘p) xizmat ko‘rsatildi. Bir kunda o‘rtacha 45 mingga yaqin aholiga davlat xizmati ko‘rsatilmoqda.

Shahar markazidan 50-100 km olisda joylashgan hududlarda Davlat xizmatlari markazlarining 140 ta filiali tashkil etilib, ular tomonidan shu kunga qadar 210 mingga yaqin xizmat ko‘rsatildi va fuqarolar ovoragarchiligining oldi olindi.

Davlat idoralari tomonidan davlat xizmatlarini ko‘rsatish jarayonida byurokratiya va qog‘ozbozlikni qisqartirish maqsadida 73 turdagi hujjat va ma’lumotnomalarning aholidan talab qilinishi bekor qilindi, 200 dan ortiq tartib-taomillar soddalashtirildi.

Davlat xizmatlarini ko‘rsatishda talab etiladigan hujjatlar soni 221 tadan 95 taga qisqartirildi. 73 turdagi hujjat, masalan, ruhiy kasalliklar va narkologiya bo‘yicha hisobda turishi yoki turmasligi; sudlanganlik; manzil-ma’lumot axboroti; fuqaroning nomida uy-joy mavjud yoki mavjud emasligi; turar joyning maydoni; soliq qarzi mavjud yoki mavjud emasligi; pensiya va nafaqa miqdori; pensiya va nafaqa oluvchilar ro‘yxatida mavjudligi; nikoh qayd etilganligi yoki nikohdan ajralganligi; shaxsni tasdiqlovchi hujjat nusxasi; shaxsning fotosurati; mehnat daftarchalari nusxalarini, ish haqi va ish stajini tasdiqlovchi ma’lumotni, davlat boji va yig‘imlar to‘langanligini tasdiqlovchi hujjat kabilarning qisqartirilishi natijasida yiliga o‘rtacha 20 mln aholiga qulaylik yaratildi, ularning 300 mlrd so‘mdan ortiq mablag‘i tejalishiga erishildi.

Bundan tashqari, 150 dan ortiq xizmatlar to‘liq qayta ko‘rib chiqilib, soddalashtirildi, natijada talab etiladigan hujjatlar soni 2 baravarga qisqartirildi. Lisenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillarini belgilab beruvchi Hukumatning 3 ta qarori qabul qilinib, sohadagi 250 dan ortiq hujjatlar bekor qilindi.

“Lisenziya” axborot tizimida 95 ga yaqin xizmat ishga tushirilib, 65 mingdan ortiq elektron litsenziyalar, ruxsatnomalar va xabarnomalar berildi. Buning natijasida, fuqarolarning turli idoralarga 5-10 marotaba ovora bo‘lib borishiga chek qo‘yilib, yiliga 10 mlrd so‘mdan ortiq mablag‘ aholining o‘zida qolishi ta’minlandi.

2021 yil 1 noyabrdan boshlab “Ijtimoiy himoya yagona reyestri” axborot tizimida ro‘yxatga olingan hamda I va II guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga davlat xizmatlaridan foydalanishda to‘lovlar bo‘yicha 50 foiz chegirma qo‘llanishi yo‘lga qo‘yildi.

Chet eldan turib O‘zbekistondagi davlat xizmatlaridan elektron foydalanish imkoni yaratildi. Xususan, 2022 yilning o‘zida chet ellik jismoniy shaxslarga 5 030 ta, yuridik shaxslarga esa 188 ta xizmat ko‘rsatildi.

Xorijdan turib elektron davlat xizmatlaridan foydalanishda davlat bojlari, yig‘imlar va boshqa har qanday to‘lovlarning chet el valutasida xalqaro to‘lov tizimlari va boshqa vositalar orqali amalga oshirish imkoniyati yaratildi.

Xorijga chiqish biometrik pasportini berish eksterritorial tamoyil asosida ko‘rsatishga o‘tkazildi. Ushbu jarayonda qog‘oz shaklda anketani to‘ldirish, 4 ta hujjatni aholidan olish bekor qilindi, to‘lov miqdori BHMning 1,2 baravaridan 1 baravariga kamaytirildi.

FHDYo axborot tizimida 8 mlndan ortiq oilaning tarkibi shakllantirildi, bu orqali YaIDXPda fuqarolarga o‘zining oila tarkibini ko‘rish imkoniyati yaratildi. 27 turdagi xizmatlarning kompozit (bitta ariza orqali bir nechta xizmat ko‘rsatish) tarzda ko‘rsatilishi yo‘lga qo‘yildi.

Fuqarolarning doimiy (vaqtincha) ro‘yxatdan o‘tgan joyidan qat’i nazar 7 turdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish, nikohlanuvchi shaxslarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish va xorijga chiqish biometrik pasportini rasmiylashtirish eksterritorial tamoyil asosida amalga oshiriladi.

Davlat xizmatlari markazlari va FHDYo bo‘limlarini real vaqt rejimida (onlayn) kuzatish imkonini beruvchi “Situatsion markaz” ishga tushirildi.

2022 yil 1 yanvardan 59 turdagi davlat xizmatlarini ko‘rsatish muddatlari tubdan qisqartirildi. Ushbu turdagi xizmatlar oldin 30 kundan 90 kungacha muddatda ko‘rsatilgan bo‘lsa, endilikda 1 kundan 30 kungacha kamaytirildi.

Bundan tashqari, o‘tgan yilning boshidan 8 ta davlat xizmati bo‘yicha to‘lovlar kamaytirildi va ayrimlari bekor qilindi. Xususan, O‘zbekistonning konsullik muassasalari tomonidan amalga oshirilgan notarial harakatlarida gerb blankasi uchun undiriladigan 5 AQSh dollari yig‘im, xususiy bandlik agentliklari reyestriga kiritish xizmati uchun undiriladigan BHMning 1 baravari miqdoridagi yig‘im bekor qilindi. Advokatlik byurolarini ro‘yxatdan o‘tkazishda undiriladigan to‘lovlar BHMning 2 baravaridan 1 baravariga, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarni qo‘shib yuborish va qo‘shib olishga doir bitimlarga oldindan rozilik berishda yig‘im BHMning 10 baravaridan 7 baravariga kamaytirildi.

Davlat xizmatlari markazlari va Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali rasmiy hujjatlarga elektron tarzda “Apostil” (Apostille) maxsus shtampini qo‘yish amaliyoti joriy etilib, istalgan davlatdan turib uni tekshirish imkoniyati yaratildi.

Jamoatchilik muhokamasiga qo‘yilgan 2022–2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasini “Insonga e’tibor va sifatli ta’lim yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risidagi prezident farmoni loyihasida, davlat organlari va tashkilotlari tomonidan an’anaviy tarzda ko‘rsatiladigan qo‘shimcha 200 ta davlat xizmatini davlat xizmatlari markazlari hamda Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali ko‘rsatishni yo‘lga qo‘yish, bu orqali elektron shaklda ko‘rsatiladigan davlat xizmatlari sonini 73 foizga yetkazish, hozir esa, mavjud 770 dan ortiq davlat xizmatlaridan 262 tasi davlat xizmatlari markazi, 370 tasi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalida ko‘rsatish ko‘zda tutilgan.

Loyihaga ko‘ra, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlari (nogironligi bo‘lgan shaxslar, og‘ir bemorlar, keksalar va boshqalar)ga migratsiya va fuqarolikni rasmiylashtirish sohasidagi davlat xizmatlarini doimiy yashash yoki vaqtincha turgan joyiga chiqish orqali, ko‘rsatilgan xizmat uchun qo‘shimcha to‘lov undirilmagan holda ko‘rsatish yo‘lga qo‘yiladi. Natijada, mazkur shakldagi davlat xizmatlari bilan 4 mlnga yaqin ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qamrab olinadi.