NASA янги сунъий йўлдоши океан тубининг энг батафсил харитасини яратди

2022 йил декабр ойида учирилган NASA Surface Water and Ocean Topography (SWOT) сунъий йўлдоши Ер океани тубини мисли кўрилмаган батафсил харитага туширди. Бу тадқиқотчиларга қитъалар орасидаги чегараларни ўрганиш ва янги сув ости объектларини аниқлаш имконини берди.

Ушбу сунъий йўлдош орқали атиги бир йиллик кузатишлар океан тубининг топографияси ҳақида кемалар ва эски транспорт воситаларининг 30 йиллик тўпланган маълумотларига қараганда кўпроқ маълумот берди.

SWOT океан оқимларига таъсир қилувчи ва биологик хилма-хиллик марказлари бўлган денгиз тоғлари ва вулқонларни ўрганиш учун биринчи имкониятни тақдим этди. Ушбу тизим ҳатто баландлиги 1000 метрдан паст бўлган кичик тош шаклларини ҳам аниқлай олди, бу илгари деярли имконсиз бўлиб туюларди.

Маълумотлар, шунингдек, жамоага қирғоқбўйи ҳудудларида тектоник чегаралар ва океан оқимлари хариталарини батафсил кўрсатишга имкон берди. Бу жуда муҳим, чунки океан оқимлари ва сув тошқинлари озуқа моддалари ва чўкиндиларни қуруқликдан океанга олиб боради, бу биологик хилма-хиллик ва қирғоқ экологиясига таъсир қилади. Сунъий йўлдош туфайли океанларнинг геологик тарихини ҳам яхшироқ билиб олиш мумкин.

Сув ости объектларини аниқлаш учун SWOT океан сатҳининг баландлигини ўлчайди, аслида у текис эмас. Тепаликлар ва вулқонлар каби сув ости объектларининг тортишиш кучи уларнинг тепаларида сув тўпланиб, ўзига хос баландликларни ҳосил қилади. Уларнинг баландлигини ўлчаш сув юзаси остида нима яширинганини аниқлаш имконини беради.

Уч йиллик миссиянинг қолган даврида SWOT денгиз оқимлари тўғрисида маълумотларни тўплаш ва океан тубининг харитасини тузишда давом этади. Бундан ташқари, глобал миқёсда чучук сув мавжудлигини баҳолаш учун фойдаланиш режалаштирилган.