Reuters ва The Insider: Трампнинг Украина режаси Кремл таклифларига асосланган

The Insider ёзишича, Дмитриев ўз режасини Трамп 2025 йил январ ойида иккинчи инаугурациядан сўнг Оқ уйга қайтганидан кўп ўтмай тузган. У ҳужжатда Вашингтон томонидан Қрим, Донецк ва Луханск вилоятларини Россияники сифатида амалда тан олиш, Запорижжя ва Херсон вилоятларида фронт чизиғини “музлатиб қўйиш”, Украинанинг НАТОга аъзо бўлишини тақиқлаш ва унинг ҳудудига ғарб тинчликпарвар кучларини жойлаштирмаслик, шунингдек Россияга нисбатан санкцияларни босқичма-босқич бекор қилиш назарда тутилган эди.

Нашр маълумотларига кўра, Россия концепциясида Трамп маъмуриятининг қаттиқ “бизнесга йўналтирилган” ёндашувини ҳисобга олган ҳолда икки “тешик” ҳам бор эди. Биринчиси шундан иборат эдики, АҚШ урушдан кейинги Россия иқтисодиётига инвестиция киритиш имкониятига эга бўлар эди — кутилганидек, бундай иқтисодиёт “катта молия танқислиги ва инвестицияларга кучли эҳтиёж” сезиши керак. Эълон қилинган 28 банд ичида ғарбда музлатиб қўйилган Россия активларининг бир қисмини АҚШ–Россия инвестиция фондига йўналтириш таклифи бор, у икки давлатнинг қўшма лойиҳаларини амалга ошириш билан шуғулланиши керак бўлади.

Иккинчиси эса, The Insider манбасининг айтишича, Америка режасига киритилмаган. Манба уни қуйидагича изоҳлаган: “Биз, шахсан мен, Хитойни АҚШга алмаштиришга тайёр бўлардим”. У қўшимча қилишича, Россия элитаси “ғарб инвесторлари кетиши натижасида ҳосил бўлган бўшлиқдан фойдаланаётган Хитойнинг иқтисодиётдаги роли тобора ортаётганидан қаттиқ жаҳли чиқяпти”. Нашр тахмин қилишича, бу пункт кейинчалик олиб ташланган, чунки “Россия ўзининг энг муҳим стратегик иттифоқчиси билан бир куни бўлса ҳам алоқани узиши мумкинлиги ҳақида ҳатто ишора беришни ҳам истамаган”.

The Wall Street Journal 24 ноябр куни ёзишича, АҚШ президентининг махсус вакили Стивен Уиткофф ва Трампнинг куёви Жаред Кушнер гўёки биринчи қоралама вариантни “Яқин Шарқ сафаридан қайтар экан, Исроил ва ҲАМАС ўртасидаги келишув муваффақиятидан илҳомланиб” ёзган, кейин эса унинг деталларини Дмитриев билан бирга ишлаб чиққан. Аммо The Insider фикрича, ҳатто Уиткофф ва Кушнер ҳужжатга ниманидир қўшган бўлса ҳам, бу унчалик катта ҳисса эмас, чунки уларнинг варианти “Дмитриев матнини деярли сўзма сўз такрорлайдиган аниқ формулировкаларни ўз ичига олади”.

Bloomberg агентлиги 25 ноябр куни Стивен Уиткофф ва Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаков ўртасидаги телефон суҳбати стенограммасини эълон қилди. Унда Уиткофф Владимир Путин Доналд Трамп билан суҳбатда қандай ёндашувни танлаши кераклиги ҳақида Ушаковга кўрсатмалар берган. “Менимча, қуйидагича бўлса, жуда ажойиб бўлар эди, — дейди, жумладан, АҚШ президентининг махсус вакили. — Балки у президент Трампга шундай дер: ‘Биласанми, Стив ва Юрий 20 банддан иборат тинчликка эришиш режасини муҳокама қилди, ва бу вазиятни силжитишга қодир нарса бўлиши мумкин, деб ўйлаяпмиз’”. Маълумотларга кўра, 16 октябр куни Трамп ва Путин икки соатдан ортиқ вақт телефон орқали суҳбатлашган.

Bloomberg эълон қилган стенограммага кўра, 29 октябр куни Кирилл Дмитриев Ушаков билан телефон орқали суҳбатда ўз режасини қандай қилиб АҚШ таклифлари сифатида кўрсатиш мумкинлигини муҳокама қилган. Ўшанда у ҳужжат Америка томонига “норасмий тарзда” топширилишини айтган, Вашингтон эса, унинг фикрича, бевосита Россия версиясини эмас, “унга имкони борича яқин бўлган вариантни” олади. Ушаков эса хавотирини билдириб: “Улар кейин уни қайта ёзиши ҳам мумкин — ва тамом”, — деган.

“Трамп режаси” деб аталган 28 бандли ҳужжат АҚШ маъмуриятига Россия томонидан юборилган ҳужжат асосида тайёрлангани ҳақида Reuters агентлиги ҳам хабар берган. Бу ҳақда октябр ўрталарида, Трампнинг Володимир Зеленский билан Вашингтонда бўлиб ўтган учрашувидан сўнг маълум қилинган. ОАВ хабарига кўра, бу учрашув таранг муҳитда ўтган.

Агентлик маълумотларига кўра, дастлабки режада Киев қабул қилмаган формулировкалар бор эди — хусусан, Украинанинг “шарқдаги ҳудуди сезиларли қисмини” Россияга беришини назарда тутувчи банд. АҚШ давлат котиби Марко Рубио ва Россия таклифлари билан танишиб чиққан бошқа бир қатор юқори мартабали америкалик мансабдорлар Киев Москва талабларини қабул қилмаслигини олдиндан айтган, деб ёзади Reuters.