Вашингтон–Претория можароси: Трамп ЖАРни G20 Майами саммитидан четлатмоқчи

Жанубий Африка Республикаси ҳокимияти АҚШ президенти Доналд Трампнинг унинг кўрсатмасига биноан ЖАР Майамида 2026 йил декабрда бўлиб ўтадиган «катта йигирматалик» (G20) саммитига таклиф этилмаслиги ҳақидаги баёнотидан қаттиқ норози.

«Жанубий Африка – суверен, демократик, конституцион давлат бўлиб, унинг аъзолик мақоми ва глобал майдонларда иштирок этиш ҳуқуқига бошқа мамлакатлар томонидан берилган ҳар қандай ҳақоратли баёнотларни қабул қилмайди», – деди ЖАР президенти Сирил Рамафоса 27 ноябр, пайшанба куни.

Унинг сўзларига кўра, Трамп ЖАР–АҚШ муносабатларини яхшилаш бўйича ЖАРнинг кўплаб саъй-ҳаракатларига қарамай, «дезинформацияга» таяниб, мамлакатга нисбатан «жазо чоралари» кўрмоқда, бу эса афсусланарли ҳол. ЖАР президенти девони, шунингдек, 21–22 ноябр кунлари Йоҳаннесбургда ўтган «катта йигирматалик» саммитига АҚШ делегацияси келмаган бўлса-да, «ушбу саммит бошқа G20 давлатлари томонидан муваффақиятли деб баҳоланганини ва кўп томонлама ёндашувнинг аҳамиятини тасдиқлаганини» таъкидлади.

Бундан аввал Оқ уй раҳбари Йоҳаннесбург саммити якунлангач, Жанубий Африка Республикаси АҚШга «йигирматалик»даги навбатдаги раисликни рамзий тарзда тўғри топширмагани учун танқид қилган эди. ЖАР ҳокимияти эса, Америка томонининг юқори мартабали сиёсатчилари саммитга келмагани боис, раисликни АҚШ элчихонасининг бир мансабдор шахсига топширганини билдирган.

26 ноябр куни АҚШ президенти Truth Social платформасидаги блогида шундай ёзди: «Қўшма Штатлар G20 саммитида Жанубий Африкада иштирок этмади, чунки ЖАР ҳукумати африканерлар ва нидерланд, француз, немислар авлодларига нисбатан амалга оширилаётган даҳшатли ҳуқуқбузарликлар муаммосини тан олишдан ва ҳал қилишдан бош тортмоқда. Оддий қилиб айтганда, улар оқ танлиларни ўлдирмоқда ва уларнинг фермалари ҳеч қандай чекловсиз тортиб олинишига йўл қўймоқда».

Шу сабабли, деб давом этди Трамп, у Майамидаги «йигирматалик» учрашувига ЖАРни таклиф этмаслик тўғрисида кўрсатма берган. Бундан ташқари, унинг сўзларига кўра, АҚШ бу мамлакатга нисбатан «барча тўловлар ва субсидиялар»ни тўхтатади.

ЖАР ҳокимияти оқ танли аҳоли ҳуқуқларини бузиш айбловларини рад этади. Президент Рамафоса мамлакатдаги жиноятчилик ва зўравонлик даражаси жуда юқори эканини тан олади, бироқ қурбонларнинг кўпчилигини аслида қора танли аҳоли ташкил қилишини таъкидлайди.

2024 йил октябрида АҚШ маъмурияти йиллик қабул қилинадиган қочқинлар лимитини 125 минг кишидан 7500 нафаргача кескин камайтирган ҳолда, бу ўринларнинг катта қисмини ЖАРнинг оқ танли фуқаролари учун захира қилиб қўйган эди. 2025 йил май ойида эса Қўшма Штатлар уларнинг илк гуруҳини қочқин сифатида қабул қилди.

«Биз, аслида, зўравонликдан қочиб келган ва бу ерга етиб келган одамларга фуқаролик бердик», – деган эди ўша пайтда Трамп.