2026 йил прогнози: дунёдаги энг қиммат хусусий компаниялар

Американинг ҳафталик молиявий журнали Barron’sнинг яқинда эълон қилинган рейтингига кўра, дунёдаги энг қиммат ўнта хусусий компания жами ҳисобда бозор қиймати сифатида бир неча юз миллиард долларни ўз ичига жамлайди.

Рўйхатнинг энг юқори поғонасида SpaceX — дунёдаги энг бой инсон Илон Маск раҳбарлигидаги дабдабали космик компания турибди. Унинг баҳоси 800 миллиард долларгача етади.

Бу шиддатли ўсиш, кенг полосали интернетнинг Starlink йўлдош тармоғи кенгайиши ва умуман космик технологиялар атрофидаги инвестициявий иштиёқ билан қувватланиб, SpaceX’ни бошқа йирик стартаплардан анча олдинга олиб чиқмоқда ҳамда компания 2026 йилда акцияларни оммавий равишда биринчи бор сотиш (IPO)га чиқиши мумкинлиги ҳақидаги гап-сўзларни кучайтирмоқда.

Унга жуда яқин OpenAI — ChatGPT яратувчиси ва сунъий интеллект соҳасидаги асосий ўйинчилардан бири келади. OpenAI баҳоси, йирик институционал инвесторлар (жумладан SoftBank, Thrive Capital ва Dragoneer Investment Group) иштирокида ташкил этилган, иккиламчи бозорда акциялар сотилиши бўйича рекорд битимдан сўнг, тахминан 500 миллиард доллар атрофида “ўйнаб турибди”. Бу қадам хусусий бозорнинг генератив СИга бўлган ишончи учун бурилиш нуқтаси бўлди ва йил бошида қисқа вақтга OpenAI’ни дунёдаги энг қиммат хусусий компания мақомига ҳам олиб чиқди.

Хитойнинг технологик гиганти ByteDance — TikTok’ни ишлаб чиққан компания ва ижтимоий иловалар сегментидаги етакчи глобал ўйинчилардан бири ҳам рейтингнинг юқори қисмида, тахминан 480 миллиард доллар баҳоланиш билан ўрин олган. Бу хусусий корпоратив гигантлар географияси қанчалик глобал эканини яққол кўрсатади.

Anthropic ва xAI каби СИ-стартапларнинг тез кўтарилиши инвесторларнинг машинали интеллект технологиялари учун давом этаётган пойгасини таъкидлайди. Anthropic хавфсизликка йўналтирилган СИ моделлари туфайли катта қўллаб-қувватлашга эга бўлди, xAI эса инфратузилмани кенгайтириш ва етакчи мутахассисларни жалб қилиш учун кўп миллиардли молиялаштиришни таъминлади.

Бу компаниялар, шунингдек баҳоси яқинда 134 миллиард долларгача ошган Databricks билан бирга, янги авлод технологияларини тижоратлаштира оладиган бизнесларга венчур ва хусусий инвестиция фондларининг қизиқиши жуда юқори эканини акс эттиради.

Бундан ташқари, аллақачон шаклланган финтех-компаниялар — масалан, Stripe ва Revolut глобал рақамли тўловлар ва банк инновацияларининг ривожи ҳисобидан юқори баҳоларни сақлаб қолмоқда. Молиявий инфратузилма провайдери Binance эса криптовалюта экотизимидаги энг йирик хусусий тузилмалардан бири бўлиб қолмоқда.

Ушбу рейтинг эълон қилиниши хусусий технологик бозорга капитал оқимининг мисли кўрилмаган даражада кўпайган даврига тўғри келди. Фақат 2025 йилнинг ўзида СИ-стартапларга киритилган инвестициялар хусусий молиялаштиришнинг деярли ярмини таъминлагани — бу сектор хусусий баҳолар шаклланишида номутаносиб даражада катта таъсирга эга эканини яққол кўрсатади.