«Ишни нолдан бошлаб, компаниямизни 200 млн долларга сотдик» — Америкадаги ўзбек дастурчиси

«Америкада Google, Amazon’да ҳам ишлаганман»

Мен – Канат Бектемиров. Ўзбекистонда туғилиб ўсганман, Нукусда кейин Тошкентда яшаганман. Америкада 10-12 синфларини ўқиганман, Aрканзас штатида. Aрканзас университетида (University of Arkansas) компютер илми йўналишда ўқиганман. Ўқиш пайтларида Америкада катта Big Tech компаниялари – Google, Amazon’да ҳам ишлаганман, асосий офисларида.

Университетдан кейин дўстларим билан ўзимизнинг «Humanlink» деган стартап компаниясига асос солдик. Бу маркетплейс эди. Ўзбекистонда фарзандлар ота-онаси билан яшашади, Америкада ундай эмас. 18 ёшдан кейин мустақил чиқиб кетади, ота-онаси эса ёлғиз қолади. Шуларга қарайдиган одам топиб берадиган онлайн маркетплейс эди. Унчалик яхши юрмади, 1,5-2 йилдан кейин ёпдик.

200 млн долларга сотилган стартап тарихи

2016 йиллар эди. Бир ўртоғим «CaseStack» деган компанияни йўлга қўяётганди, мени ҳам чақирди. Шу билан 2 йилча юрдик, компания ичида ўзимизнинг R&D (Research and Development) департаментимиз бўлган, Software программаларни ишлаб кўрганмиз. Кейин «CaseStack»дан ўзимиз алоҳида чиқиб кетдик. 2018 йилларда ҳамма ишни нолдан бошлаб 15 млн доллар пул топдик, «fundrising» қилдик. «SupplyPike» тарихи шундан бошланган. Унда менинг вазифам – Chief Technology Officer (CTO), бу техник директор. 1 ой олдин бизни SPS Commerce деган компания $200 млн долларга сотиб олди. Катта компания сотиб олгани билан ўзимиз алоҳида ишлаяпмиз.

«Компаниянинг 4 асосий одамидан бириман»

2018 йилдан бошласак, компания очилган пайтдан бери унда ишлайман, ҳуқуқий нуқтайи назардан асосчи эмасман. Компанияда ҳозир 130 одам ишлайди. Мутахассислик бўйича software инженериман (программист), шундан бошлаб бир-иккита маҳсулотлар чиқардик. Кейин компанияда 40-50 киши бўлганида стратегик масалалар бўйича бош директор бўлганман. Қўлимда 10-15 нафар одам ишларди. 3 йил олдин техник бўлимнинг асосий директори бўлдим – қўлимда 40 тача мутахассис ишлайди. Ўзи 4 та асосий одам бор – асосчи (СEО), техник директор, молиявий директор, ва COO.

Стартап қандай ишлаган?

Америкада таъминот занжирлари (supply chain) деб аталувчи жуда катта супермаркетлар ва ритейлерлар (чакана сотувчилар) бор. Ечилиши лозим бўлган муаммо шундаки, Walmart, Amazon каби йирик компанияларда турли қоидалар бўлиб, уларга маҳсулот етказиб берувчи таъминотчилар бор. Дейлик, бу катта компанияларнинг омборларида маълум миқдорда товарлар қолиб кетади. Улар омборларда қолиб кетган товарларни ўз вақтида етказиб беришни хоҳлашади. Маҳсулотлар омборлардан дўконга етказиб берилганда каттароқ муаммо юзага келиши мумкин, супермаркет ишлаб чиқарувчига бунинг учун пул тўламайди ёки жарима тўлови бериши мумкин.

Америкада стартаплар катта пулга баҳоланиши ҳақида

Асосчимизнинг яхши иш тажрибаси бор эди, банкирлар, инвесторлар билан гаплашишни биларди. Биз тарафдан шу яхши бўлди, биз капиталимизни 40 млн долларга оширганимизда унинг тажрибаси катта рол ўйнади.

Иккинчи омил, бизда пул бўлгандан кейин яхши жамоа йиғишга шароит юзага келди. Ҳозиргача энг яхши қилган ишимиз – бошиданоқ яхши жамоа туза олдик. Стартап бўлса ҳам, интервю жараёнимиз қийин эди, унча кўп одам ишга кира олмаган. Бошидан бошлаган одамлар ҳали ҳам шу ерда.

Яна бир омил. Қанақа маҳсулот ва қанақа сотув қилиш масаласи. Биз мижозлар билан ва жамоа ўзимиз ҳар куни гаплашиб турдик. Камида 5-6 марта.

Лойиҳани режалаштираётган вақтда бирорта ҳам код ёзмасдан олдин «қани бу қандай қилиб янги мижозларни олиб кела олади, ёки мавжуд мижозларни қандай сақлаб қола олади» деган фикр бўларди.

Америкада инвестиция олмай ишлаш қийинроқ, биз 40 млн доллар инвеcтиция олдик. Лекин бунда компаниянинг 85-90 фоиз улуши инвесторларда бўлиб қолди, бироқ агар у инвестициялар бўлмаса, компания бу даражага келмасди.

Асосий мижозларимиз — ишлаб чиқарувчи компаниялар, биз уларга бухгалтерия ва accounting хизматларини кўрсатганимиз учун пул тўлайди. Бу ишлаб чиқарувчилар Амазон ва Walmart каби йирик компанияларда маҳсулотларини сотади. Амазонда бизнинг мижозларимизнинг қанча маҳсулоти қоляпти, қайси омборларида товарлар қолиб кетяпти деган нарсани ҳисоблаб чиқамиз.

500дан ортиқ мижозларимиз бор, ҳозирча фақат Америкадаги ишлаб чиқарувчилар билан ишлаймиз, чунки программамиз Америкадаги супермаркетлар қоидаларини тушунтиради.

«Йиллик даромадимизга нисбатан 10 баробар қимматроққа сотилдик»

Кейинги йилларда Европага чиқиш ниятимиз бор, уларнинг муаммолари қандай эканини аввало ўрганиб, кейин янги бозорларга чиқишни режалаштирганмиз. Ҳар қандай янги бозорга чиқишдан олдин аввал ўрганамиз, фақат битта дастурий ечим ишлаб чиқамиз. Ҳаммасига мос келадиган дастурий таъминот бўлади, ҳар бир мижоз учун алоҳида ишлаб чиқилмайди.

Таъминот занжири (Supply chain) деган нарса жуда қийин, уни ҳамма ҳам қила олмайди. Биз фақат битта нарсани қиляпмиз, шунинг ўзи 10 млрд долларлик бозордаги талабни қондиради. Умуман таъминот занжирининг ўзи 5-6 трлн долларлик бозор.

Биз йиллик даромадимизга нисбатан 10 баробар қимматроққа сотилдик, жорий йил июндаги ҳисоб-китобларга кўра, йиллик даромадимиз 20 млн долларга етган. Нега бизга бундай баҳо берилди? Чунки ҳар йилги даромадимиз 2 баробарга ўсяпти. Ҳозир 20 млн доллар бўлган бўлса, ўтган йил 10 млн доллар, ундан олдинги йил эса 5 млн доллар бўлган.

«Дунёни ўзгартириш шарт эмас»

Одамлар ҳамма тушунадиган бизнес қилишни хоҳлашади, масалан, етказиб бериш, Яндекс каби стартаплар одамларга кўпроқ қизиқ деб ўйлашади. Мен ҳам 10 йил олдин шундай деб ҳисоблардим. Одамлар билан гаплашишни бошласангиз, бундай эмаслигини англаб етасиз. Ҳар хил сфераларда, турли йўналишларда янгилик қилиш мумкин. Ҳозир кўп одамларга айтяпман: дунёни ўзгартириш шарт эмас. Ўзимиз яшайдиган атрофда ҳам муаммолар кўп, деб қараб бошласангиз, кўп нарсани ўзгартирса бўлади. Биз тушунмайдиган соҳалар бор, йўқ ердан стартап топиб, янги ишлар бошласа бўлади.

Ҳозирча шу компанияда қоламан, камида 1-2 йил ишлаб беришим керак. Ундан кейин ўйлаб кўрамиз. Лекин «SupplyPike»ни сотиб олганлар жуда яхши компания, фаолиятимиз жуда ўхшаш. Бир-икки йил интеграция бўлади. Менда режалар кўп: сунъий интеллектга қизиқишим катта. Кейинги стартап шу атрофида бўлиши мумкин.

Мадина Очилова суҳбатлашди.