OAV: Rossiya Liviyada harbiy-dengiz bazasi yaratmoqchi

Amerikaning Bloomberg nashri 5 noyabr, yakshanba kuni ma’lum qilishicha, Rossiya Liviyada o‘zining harbiy-dengiz bazasini tashkil etish orqali O‘rta Yer dengizi mintaqasidagi harbiy ishtirokini kengaytirishga intilmoqda. Unga ko‘ra, general Xalifa Haftar 28 sentabr kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan uchrashgan Moskvaga tashrifi ortidan Rossiya va Liviya harbiy hamkorlik bo‘yicha kelishuv ustida ishlay boshlagan.

Bloomberg agentligiga muzokaralar mazmunidan xabardor manbalar xabar berishicha, Rossiya Liviya sharqida Haftar nazorati ostidagi Tobrukda harbiy-dengiz bazasini yaratishdan manfaatdor. Bu harbiy baza Gretsiya va Italiyadan bor-yo‘g‘i bir necha yuz kilometr uzoqlikda bo‘ladi hamda Rossiyaga butun Yevropa Ittifoqi ustidan josuslik qilish imkonini beradi, dedi nashrga AQShning Liviya bo‘yicha sobiq maxsus vakili Jonatan Uayner. Shu bois, uning so‘zlariga ko‘ra, Qo‘shma Shtatlar tahdidni o‘ta jiddiy qabul qiladi va shu paytgacha Rossiyani O‘rta Yer dengizi mintaqasidan uzoqlashtirishga harakat qilgan.

Uzoq muddatli loyiha

Biroq, Bloomberg ta’kidlaganidek, bunday loyihani amalga oshirish, agar tegishli qaror qabul qilinsa, ko‘p vaqt talab etadi, chunki Tobruk port infratuzilmasi sezilarli modernizatsiyaga muhtoj. Hozirda Rossiyaning O‘rta Yer dengizida bitta harbiy-dengiz bazasi mavjud bo‘lib, u sharqda, Suriyaning Tartus shahrida joylashgan.

Shuningdek, Rossiya o‘zi foydalanishi uchun Liviyadagi "Vagner" XHK jangchilari tomonidan bir necha yillardan beri foydalanilgan havo bazalarini olishni kutmoqda. The Wall Stret Journal avvalroq xabar qilganidek, Yevgeniy Prigojin vafotidan so‘ng Afrikada "Vagner" XHK o‘rnini Gennadiy Timchenko va Arkadiy Rotenberglar tomonidan moliyalashtiriladigan "Redut" va "Konvoy" xususiy harbiy kompaniyalari egalladi.

O‘z navbatida, general Haftar Tripolidagi xalqaro tan olingan milliy birlik hukumati hujumlarini qaytarish uchun havo hujumidan mudofaa tizimlariga muhtoj. Bundan tashqari, u rossiyaliklarning harbiy-havo kuchlari uchuvchilari va maxsus kuchlar askarlarini tayyorlashidan manfaatdor.

Liviyadagi mojaro

Liviyada 2011 yilda Muammar Qaddofiy hokimiyat tepasidan ag‘darilganidan beri tartibsizlik hukm surmoqda. Tripolida milliy birlik hukumati tuzildi, u BMT tomonidan tan olingan, ammo mamlakatning kichikroq qismini nazorat qiladi. Shu bilan birga, mamlakat sharqida, Tobrukda bir palatali parlament - Vakillar palatasi faoliyat yuritadi.

Liviya sharqiy mintaqalarining aksariyati Qaddofiyning sobiq tarafdori general Xalifa Haftar tuzilmalari nazoratida edi. 2019 yil aprel oyida Haftar Tripoliga qarshi hujum boshladi. Generalni Misr, Birlashgan Arab Amirliklari va Rossiya qo‘llab-quvvatlagani aytiladi. Turkiya, o‘z navbatida, Tripolidagi hukumatga yon bosgan.

2020 yil oktyabr oyida Liviya mojarosining tomonlari o‘t ochishni doimiy to‘xtatish to‘g‘risidagi bitimni imzoladi. 2021 yil 5 fevralda Liviyada mojaro ishtirokchilari vakillari BMT vositachiligida Jyeneva forumi doirasida o‘tish davri hukumatini sayladi. 2021 yil 10 mart kuni Sirtda Liviya parlamenti o‘sha yilning 24 dekabriga belgilangan prezidentlik saylovlariga qadar mamlakatni boshqarishi kerak bo‘lgan vazirlar mahkamasi tarkibini tasdiqladi. Belgilangan sanadan bir necha kun oldin ovoz berish mamlakatdagi beqaror vaziyat tufayli uni o‘tkazishning imkoni yo‘qligi sababli bekor qilindi.