“Hanuz Erdo‘g‘andek kuchli lider Turkiyada yo‘q” - siyosiy tahlilchi bilan suhbat

Soxta diplomdan boshlangan karera firibgarlik va tovlamachilik bilan davom etdi va buni o‘tgan operatsiya oshkor qildi. Turkiya prezidenti Erdo‘g‘an asosiy raqibi Imomo‘g‘lining hibsga olinishiga shunday munosabat bildirib, namoyishlarni “ko‘cha terrori” deb atadi. Imomo‘g‘lining hibsga olinishi to‘liq Erdo‘g‘an bilan bog‘liq emas, lekin siyosiy sabablar, albatta, bor. Xalqaro siyosat konteksti o‘zgararkan, prezident yana saylanish harakatida, deydi Kun.uz bilan suhbatlashgan siyosiy tahlilchi Javit Turko‘g‘li.

Akrom Imomo‘g‘li hibsga olinarkan, u firibgarlik, tovlamachilik, davlat tenderlarini korrupsiya orqali tanish-bilishlarga sotish hamda terrorizmga homiylikda ayblandi. Merning qo‘lga olinishi Imomo‘g‘lining universitet diplomi bekor qilinishidan bir necha kun o‘tib, muxolif partiyaning prezidentlikka nomzodi deb e’lon qilinishidan esa bir necha kun avval sodir bo‘ldi. Tabiiyki, ham muxolifat, ham jamoatchilik bunda Erdo‘g‘an va uning jamoasini aybladi.

Turkiya adliya vazirligi Imomo‘g‘lining hibsga olinishini prezidentga bog‘laganlarni “haddini bilmaganlar” deb atab, hukumatning bu ishda qo‘li yo‘qligini uqtirmoqda.

Turkiyalik tahlilchi, Eron va Markaziy Osiyoni yaqindan o‘rgangan siyosatshunos Javit Turko‘g‘lining Kun.uzʼga aytishicha, Istanbul meri aslida ham ko‘p mojarolarga o‘ralashib qolgandi. Ammo bu masalasining siyosiylashuvi omilini rad etmaydi. Ya’ni uning qamoqqa tashlanishi Erdo‘g‘an manfaatlariga mos keladi, biroq Imomo‘g‘lining hozirgi statusi bunga bemalol sharoit yaratgan. Hukumat esa olovga moy sepdi, chunki u asosiy siyosiy raqib edi, deydi Turko‘g‘li.

“Shubham bor, ya’ni hammasi Erdo‘g‘anning va hukumatning rejasi deyolmayman. Akrom Imomo‘g‘li Istanbul meri bo‘lishidan avval Beylikduzu shahri hokimi edi va o‘shanda ham unga nisbatan qator sud ishlari ochilgan. Ammo hozirgi ish siyosiylashtirildi” – Javit Turko‘g‘li, siyosiy tahlilchi

Ma’lum bo‘lishicha, Akrom Imomo‘g‘lining Istanbul universitetidan olgan diplomi soxta ekanini uning partiyasidagilar ham tasdiqlagan.

“Bu ishga hukumat aralashmadi, partiyaga yaqin bir jurnalist buni fosh qildi. Imomo‘g‘li Kiprdagi bir oddiy va taniqli bo‘lmagan universitetdan Istanbul universitetiga noqonuniy o‘qishini ko‘chirgan. Nafaqat u, o‘sha yilda o‘qishini noqonuniy ko‘chirgan barchaning diplomi bekor qilindi” – Javit Turko‘g‘li, siyosiy tahlilchi

Yakshanba, 23 mart kuni Respublika xalq partiyasi hibsda bo‘lsa-da, navbatdagi saylov uchun Akrom Imomo‘g‘lini nomzod qilib ko‘rsatdi. Partiya praymerizlarida 15 milliondan oshiq turk fuqarolari qatnashgan, ulardan 13.2 millioni Imomo‘g‘li nomzodini qo‘llab-quvvatlagan. Biroq siyosatshunos Imomo‘g‘li nomzod bo‘lolmasligini gapirdi.

“Akrom Imomo‘g‘li mojarosi hali uzoqqa cho‘ziladi, u qamoqda uzoq muddat qoladi. Partiya rahbari O‘zgur O‘zel ham Imomo‘g‘li o‘rniga boshqa nomzod berilishi haqida gapira boshladi. Muxolifat nima qilib bo‘lmasin, Erdo‘g‘anning hokimiyatiga nuqta qo‘ymoqchi. Bunda hibsdagi Imomo‘g‘lining saylovda nomzod bo‘lish farazi juda zaif” – Javit Turko‘g‘li, siyosiy tahlilchi

G‘arbning asosiy muxolif vakil hibsga olinganiga munosabati salbiy, lekin norozilik jiddiy emas. Germaniya va Fransiya tashqi ishlar vazirliklari Yevroittifoqdagi asosiy ikki davlat sifatida xavotirini bildirgan. Berlin va Parij nazdida Turkiyadagi demokratiya xavf ostida. Biroq AQShda Trampning hokimiyatga kelishi va Yevropaga “tekintomoqlar” degan rakursdan qarashi, Ukraina urushi bo‘yicha Vashington pozitsiyasining o‘zgarishi fonida Yevroittifoqqa Anqara kerak. Shuning uchun o‘ta qattiq munosabatlar bo‘lmadi.

“O‘zingiz aytganingizdek, dunyoda siyosat o‘zgardi. Amerika Bayden davridagi Amerika bo‘lganida, balki vaziyat boshqacha bo‘lardi. Trampning hokimiyatga kelishi, Ukraina masalasi va Suriya kontekstida hozirgi Turkiya hamda uning roli muhim. Hozirgi hukumatga bu qo‘l kelyapti” – Javit Turko‘g‘li, siyosiy tahlilchi.

Bir necha yillar avval Erdo‘g‘anni qo‘llab ko‘chaga chiqqan turklar bugun undan norozi bo‘lib yig‘ilmoqda. Lekin aholining yoshi katta va keksa, dindor, tashqi siyosatni birinchi o‘ringa qo‘yadigan qatlam vakillari uchun Erdo‘g‘an hali-hanuz asosiy siyosiy figura bo‘lib qolmoqda. Bugun Turkiyada Erdo‘g‘andan kuchliroq, siyodiy irodasi baquvvatroq va tashqi siyosatda dadil lider yo‘q, deydi suhbatdoshimiz.

Suhbatning to‘liq variantini Kun.uzʼning YouTube sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.

Shohrux Majidzoda suhbatlashdi.