Сурия ҳудудидан энг қадимий алифбо топилди

Жон Ҳопкинс университети тадқиқотчилари жамоаси Суриядаги қабрдан бармоқ узунлигида келадиган сопол цилиндрга ўйиб ёзилган қадимий алифбо намуналарини топди. Бу энг қадимги алифбо Мисрда пайдо бўлган деган фаразларни йўққа чиқариши мумкин.

Қайд этилишича, сопол буюмдаги ёзув эрамиздан тахминан 2,4 минг йил олдин ёзилган бўлиши мумкин — бу унинг бошқа алифболардан 500 йил олдин пайдо бўлганини англатади. Бу кашфиёт археологлар алифболарнинг келиб чиқиши, улар турли жамиятларда қандай кенг тарқалгани ва дастлабки шаҳар цивилизациялари учун нимани англатиши ҳақида ўрганган барча нарсаларини ўзгартириб юборади.

«Алифбо ёзувда инқилобни юзага келтириб, ундан нафақат қироллик оилалари ва ижтимоий элиталар, балки оддий одамлар ҳам фойдаланишига имконият яратди. Алифбо ёзуви инсонларнинг ҳаёт тарзини, фикрлаши ва мулоқотини ўзгартириб юборди», — дейди Жон Ҳопкинс университети археология профессори Гленн Шварц.

Яқин Шарқ бўйича мутахассис ҳисобланган Гленн Шварц Сурия ҳудудида дастлабки шаҳарлар қандай ривожланганини ўрганиш билан шуғулланади. У Амстердам университетидаги ҳамкасблари билан Сурия ғарбида 16 йиллик археологик қазишма ишларига раҳбарлик қилган.

Археологлар яхши сақланган қабрларнинг биридан олтита скелет, тилла ва кумуш тақинчоқлар, ошхона идишлари, найза учи ва шикаст етмаган сопол идишларга дуч келган. Идишлар ёнида эса алифбога ўхшаш нарса туширилган тўртта цилиндр бўлган.

Углерод-14 усули орқали тадқиқотчилар қабр, артефакт ва ёзувлар ёшини аниқлашга муваффақ бўлган. «Олдинлари олимлар алифбо Миср ёки унинг атрофида эрамиздан 1,9 минг йил олдин пайдо бўлган деб ҳисобларди. Аммо биз топган артефактлар ундан қадимийроқ ва бошқа ҳудудда жойлашган», — дейди Шварц.