“Фуқаролар эмас, ҳужжатлар ҳаракатланади” – давлат хизматлари соҳасида нималар ўзгарди?

2018–2022 йилларда Давлат хизматлари марказлари орқали кўрсатилаётган хизмат турлари қарийб 7 бараварга ортиб, 37 тадан 261 тага етказилди. 2022 йилда 78 та давлат хизматини кўрсатиш йўлга қўйилди. Бугунги кунда мавжуд 771 та давлат хизматидан 261 таси Давлат хизматлари марказлари орқали кўрсатилмоқда.

2018–2022 йилларда жисмоний ва юридик шахсларга 43 миллиондан ортиқ хизмат кўрсатилди. Шундан 2021 йилда 9,4 миллионта, 2022 йилнинг 11 ойида эса 9,3 миллиондан ортиқ (2017 йилга нисбатан 83 баробар кўп) хизмат кўрсатилди. Бир кунда ўртача 45 мингга яқин аҳолига давлат хизмати кўрсатилмоқда.

Шаҳар марказидан 50-100 км олисда жойлашган ҳудудларда Давлат хизматлари марказларининг 140 та филиали ташкил этилиб, улар томонидан шу кунга қадар 210 мингга яқин хизмат кўрсатилди ва фуқаролар оворагарчилигининг олди олинди.

Давлат идоралари томонидан давлат хизматларини кўрсатиш жараёнида бюрократия ва қоғозбозликни қисқартириш мақсадида 73 турдаги ҳужжат ва маълумотномаларнинг аҳолидан талаб қилиниши бекор қилинди, 200 дан ортиқ тартиб-таомиллар соддалаштирилди.

Давлат хизматларини кўрсатишда талаб этиладиган ҳужжатлар сони 221 тадан 95 тага қисқартирилди. 73 турдаги ҳужжат, масалан, руҳий касалликлар ва наркология бўйича ҳисобда туриши ёки турмаслиги; судланганлик; манзил-маълумот ахбороти; фуқаронинг номида уй-жой мавжуд ёки мавжуд эмаслиги; турар жойнинг майдони; солиқ қарзи мавжуд ёки мавжуд эмаслиги; пенсия ва нафақа миқдори; пенсия ва нафақа олувчилар рўйхатида мавжудлиги; никоҳ қайд этилганлиги ёки никоҳдан ажралганлиги; шахсни тасдиқловчи ҳужжат нусхаси; шахснинг фотосурати; меҳнат дафтарчалари нусхаларини, иш ҳақи ва иш стажини тасдиқловчи маълумотни, давлат божи ва йиғимлар тўланганлигини тасдиқловчи ҳужжат кабиларнинг қисқартирилиши натижасида йилига ўртача 20 млн аҳолига қулайлик яратилди, уларнинг 300 млрд сўмдан ортиқ маблағи тежалишига эришилди.

Бундан ташқари, 150 дан ортиқ хизматлар тўлиқ қайта кўриб чиқилиб, соддалаштирилди, натижада талаб этиладиган ҳужжатлар сони 2 бараварга қисқартирилди. Лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомилларини белгилаб берувчи Ҳукуматнинг 3 та қарори қабул қилиниб, соҳадаги 250 дан ортиқ ҳужжатлар бекор қилинди.

“Лицензия” ахборот тизимида 95 га яқин хизмат ишга туширилиб, 65 мингдан ортиқ электрон лицензиялар, рухсатномалар ва хабарномалар берилди. Бунинг натижасида, фуқароларнинг турли идораларга 5-10 маротаба овора бўлиб боришига чек қўйилиб, йилига 10 млрд сўмдан ортиқ маблағ аҳолининг ўзида қолиши таъминланди.

2021 йил 1 ноябрдан бошлаб “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизимида рўйхатга олинган ҳамда I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга давлат хизматларидан фойдаланишда тўловлар бўйича 50 фоиз чегирма қўлланиши йўлга қўйилди.

Чет элдан туриб Ўзбекистондаги давлат хизматларидан электрон фойдаланиш имкони яратилди. Хусусан, 2022 йилнинг ўзида чет эллик жисмоний шахсларга 5 030 та, юридик шахсларга эса 188 та хизмат кўрсатилди.

Хориждан туриб электрон давлат хизматларидан фойдаланишда давлат божлари, йиғимлар ва бошқа ҳар қандай тўловларнинг чет эл валютасида халқаро тўлов тизимлари ва бошқа воситалар орқали амалга ошириш имконияти яратилди.

Хорижга чиқиш биометрик паспортини бериш экстерриториал тамойил асосида кўрсатишга ўтказилди. Ушбу жараёнда қоғоз шаклда анкетани тўлдириш, 4 та ҳужжатни аҳолидан олиш бекор қилинди, тўлов миқдори БҲМнинг 1,2 бараваридан 1 бараварига камайтирилди.

ФҲДЁ ахборот тизимида 8 млндан ортиқ оиланинг таркиби шакллантирилди, бу орқали ЯИДХПда фуқароларга ўзининг оила таркибини кўриш имконияти яратилди. 27 турдаги хизматларнинг композит (битта ариза орқали бир нечта хизмат кўрсатиш) тарзда кўрсатилиши йўлга қўйилди.

Фуқароларнинг доимий (вақтинча) рўйхатдан ўтган жойидан қатъи назар 7 турдаги фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш, никоҳланувчи шахсларни тиббий кўрикдан ўтказиш ва хорижга чиқиш биометрик паспортини расмийлаштириш экстерриториал тамойил асосида амалга оширилади.

Давлат хизматлари марказлари ва ФҲДЁ бўлимларини реал вақт режимида (онлайн) кузатиш имконини берувчи “Ситуацион марказ” ишга туширилди.

2022 йил 1 январдан 59 турдаги давлат хизматларини кўрсатиш муддатлари тубдан қисқартирилди. Ушбу турдаги хизматлар олдин 30 кундан 90 кунгача муддатда кўрсатилган бўлса, эндиликда 1 кундан 30 кунгача камайтирилди.

Бундан ташқари, ўтган йилнинг бошидан 8 та давлат хизмати бўйича тўловлар камайтирилди ва айримлари бекор қилинди. Хусусан, Ўзбекистоннинг консуллик муассасалари томонидан амалга оширилган нотариал ҳаракатларида герб бланкаси учун ундириладиган 5 АҚШ доллари йиғим, хусусий бандлик агентликлари реестрига киритиш хизмати учун ундириладиган БҲМнинг 1 баравари миқдоридаги йиғим бекор қилинди. Адвокатлик бюроларини рўйхатдан ўтказишда ундириладиган тўловлар БҲМнинг 2 бараваридан 1 бараварига, хўжалик юритувчи субъектларни қўшиб юбориш ва қўшиб олишга доир битимларга олдиндан розилик беришда йиғим БҲМнинг 10 бараваридан 7 бараварига камайтирилди.

Давлат хизматлари марказлари ва Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали расмий ҳужжатларга электрон тарзда “Апостиль” (Apostille) махсус штампини қўйиш амалиёти жорий этилиб, исталган давлатдан туриб уни текшириш имконияти яратилди.

Жамоатчилик муҳокамасига қўйилган 2022–2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясини “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили”да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисидаги президент фармони лойиҳасида, давлат органлари ва ташкилотлари томонидан анъанавий тарзда кўрсатиладиган қўшимча 200 та давлат хизматини давлат хизматлари марказлари ҳамда Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали кўрсатишни йўлга қўйиш, бу орқали электрон шаклда кўрсатиладиган давлат хизматлари сонини 73 фоизга етказиш, ҳозир эса, мавжуд 770 дан ортиқ давлат хизматларидан 262 таси давлат хизматлари маркази, 370 таси Ягона интерактив давлат хизматлари порталида кўрсатиш кўзда тутилган.

Лойиҳага кўра, аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламлари (ногиронлиги бўлган шахслар, оғир беморлар, кексалар ва бошқалар)га миграция ва фуқароликни расмийлаштириш соҳасидаги давлат хизматларини доимий яшаш ёки вақтинча турган жойига чиқиш орқали, кўрсатилган хизмат учун қўшимча тўлов ундирилмаган ҳолда кўрсатиш йўлга қўйилади. Натижада, мазкур шаклдаги давлат хизматлари билан 4 млнга яқин ижтимоий ҳимояга муҳтож аҳоли қамраб олинади.