Amaldorlar qamoqxonada, tojiklar ham AES quradi, Qozog‘istonga Rossiya droni quladi – Markaziy Osiyo hafta ichida

Qozog‘istonda amaldorlar qamoqxonalarga ekskursiyaga olib borilmoqda. O‘tgan hafta chegara ochilgach tojik savdogarlari Qirg‘izistonning Botken viloyatidagi bozorlarga faol qatnamoqda. Qozog‘iston hududiga Rossiya droni kelib tushdi, bu dron Tehrondan olingan. Tojikiston va Turkmaniston prezidentlari Ramazon va Navro‘z munosabati bilan mahkumlarni afv etishdi. Dushanbe ham Rossiya bilan kichik AES qurishi mumkin.

Amaldorlar qamoqxonalarga ekskursiyaga olib borilmoqda

Qozog‘istonda amaldorlar va davlat ulushi bor tashkilotlar xodimlari qamoqxonalarga ekskursiyaga olib borilmoqda. Ular mahbuslarning kameralari, tergov xonalari va mahkumlarning sayr qilish joylarini ko‘zdan kechirishyapti. Bu haqda Qozog‘iston Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi jamoatchilikka ma’lum qilgan.

Korrupsiya oqibatlarini aks ettiruvchi “shok terapiyasi” ko‘rinishidagi bunday profilaktik tadbirda 2 510 nafar davlat xizmatchisi ishtirok etgan.

Agentlik rasmiy vakili Big‘aydarovning so‘zlariga ko‘ra, jazoni ijro etish muassasalariga davlat organlari rahbarlari, tuman hokimlari va ularning o‘rinbosarlari, shuningdek, turli bosqichdagi hokimliklar apparati boshqarmalari va bo‘limlari rahbarlari ham olib borilgan.

“Bu usullar bilan biz davlat xizmatchilarini qo‘rqitishni maqsad qilmaganmiz. Asosiy g‘oya - har bir davlat sektori xodimi korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarning oqibatlari haqida tasavvurga ega bo‘lishi, qonunni buzgan taqdirda uni nima kutayotganini anglatish”, deydi Antikorrupsiya agentligi vakili.

Rossiyaning Erondan olgan dronlaridan biri Qozog‘istonga quladi

Rossiya uchirgan “Shahed” droni Qozog‘istonga quladi. Mahalliy nashr Kazinform’ning yozishicha, G‘arbiy Qozog‘iston viloyatida “Shahed” droniga o‘xshash uchuvchisiz uchish apparati topilgan.

Dron Rossiya bilan chegaradosh Tasqal’a tumanida topilgan. Uning uzunligi 300 santimetr. Politsiya departamenti vakolatli xizmatlar bilan hamkorlikda tashqi ko‘rinishi dronga o‘xshash apparat aniqlangani yuzasidan tekshiruv o‘tkazmoqda.

Obekt uzoq hududga, aholi punktlaridan uzoq joyga tushgan va butunlay saqlanib qolgan, ko‘rinadigan zararlari yo‘q. Hodisaning barcha tafsilotlari aniqlanmoqda, deyiladi politsiya departamenti bayonotida.

Dron tashqi ko‘rinishidan Rossiyaning “Shahed”iga o‘xshashligini va hatto tegishli belgiga ega ekanini ko‘rish mumkin. Harbiy sharhlovchi Amangeldi Kurmet uchuvchisiz uchish apparati Eronning “Shahed 136” droni ekanini yozmoqda. Ma’lumot uchun aytish kerakki, Rossiya mazkur dronlardan Ukrainaga qarshi hujumlarda keng foydalanib kelmoqda. 

Qurilmaning bir qanotiga sariq rangda “Geran” yozuvi tushirilgan. Mutaxassis Rossiyaga yetkazib berilayotgan Eronning “Shahed” harbiy dronlari “Geran” deb atalishini ham eslatdi.

Qulagan qurilma, shubhasiz, Eronning “Shahed 136” droni. Barcha xarakterli belgilari aks etgan. Ehtimol, u biroz o‘zgartirilgan bo‘lishi mumkin. Uning modifikatsiyasini tekshirish zarur. Lekin “Geran” bu — “Shahed 136” droni, deydi tahlilchilar.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Eron birinchi marta “Shahed 136” dronini 2020 yilda namoyish qilgan. Bu qurilmani ko‘pincha “kamikadze-dron” deb ham atashadi. 2022 yilda Eron ushbu dronlarni Rossiyaning qurolli kuchlariga yetkazib bera boshlagan. Rossiya nomini “Geran-2” deb o‘zgartirgan va ularni Ukraina bilan urushda mana ishlatib kelmoqda. 2023 yildan boshlab Moskva Eron dronlarini o‘z hududida ishlab chiqarishga ham kirishdi.

Chegara ochilib, savdogarlar faollashdi

O‘tgan hafta Tojikiston va Qirg‘iziston prezidentlar chegara kelishuviga imzo chekkanini xabar qilgandik. Bu haftadan tojik tadbirkorlari Qirg‘iziston savdo punktlari va bozorlarida paydo bo‘ldi. Mahalliy qirg‘iz nashri “Turmush”ning xabar berishicha, tojiklar Botken viloyatiga serqatnov bo‘la boshladi. Masalan, 19 mart kuni Qadamjay rayoni Ak-Turpak qishlog‘ida joylashgan bozorda mahalliy aholi ko‘plab tojik fuqarolar va savdogarlarni uchratishgan.

Bu bozorda asosan guruch va quritilgan mevalar, xususan, o‘rik ulgurji savdoda sotiladi va narxlar ancha arzon. Chegara yopilishidan avval tojikistonliklar bu bozorga doimiy kelardi va mahsulot yetkazib berardi.

Tojikistondagi Isfarin rayonida yashovchi Qurbanxon Axunovaning aytishicha, avvallari u bu bozorga juda tez-tez kelgan. Lekin uzoq muddat davomida Qirg‘iziston eshiklari biz uchun yopildi, bozorlari ham. O‘tgan hafta chegara ochilganini biznikilar juda yaxshi qabul qildi, endi mana, bozor ham ochiq, deydi sotuvchi. U savdo endi to‘xtamasligidan umidvor. Ikki prezidentlar ko‘rishganda ham bundan buyog‘iga yer talashmasdan savdoni kuchaytirishga ahdlashgan. Yaqin orada Dushanbe va Bishkek o‘zaro tovar aylanmasi hajmini 500 mln dollarga chiqarmoqchi.

Qirg‘iz nashrining yozishicha, rostdan ham davlatdagi eng katta guruch bozori Botken viloyati, Qadamjoy rayoni Ak-Turpak qishlog‘ida joylashgan. Haftaning har chorshanba kunlari bu bozorga mintaqaning har bir davlatidan sotuvchi va oluvchilar keladi. Hisob-kitob qilinishicha, har kuni deyarli 200 tonna guruch sotiladi, narxlar ham ulgurji bahoda. Katta hisobda guruch O‘zbekiston va Rossiyaga eksport qilinadi, deb yozadi mahalliy nashr. Bozor ma’lumotlariga ko‘ra, kuniga birgina guruch savdosining o‘zi 19 million somdan 50 million somgacha yetadi.

Rahmon va Berdimuhammedov o‘z davlatida mahkumlarni afv etdi

Turkmaniston prezidenti qadr kechasi munosabati bilan 321 mahkumni afv etdi. Mahalliy turkman nashrlarining yozishicha, prezident 20 mart kuni bu to‘g‘risidagi qarorga imzo chekkan. Ma’lum bo‘lishicha, prezident Serdar Berdimuhammedov o‘tgan yili qadr kechasida 356 nafar Turkmaniston fuqarosini ham afv etib, oilasi bag‘riga qaytargan. O‘tgan 2024 yilda davlatda jami 1368 nafar mahkum ozod qilingan.

Tojikiston prezidenti esa Navro‘z munosabati bilan 897 nafar mahkumni afv etdi. U ham 20 mart kuni qaror imzolagan va ozodlik mahrum qilingan, kichik va o‘rtacha og‘ir jinoyatlar, og‘ir jinoyatlar sodir etgan shaxslarning 897 tasi afv qilinishi belgilangan.

Sariq ro‘mol o‘rash talabi yolg‘on bo‘lib chiqmoqda

Turkmanistondagi mahalliy nashrlar turmushga chiqmagan qizlarning ish joylarida sariq ro‘mol o‘rab yurishlari majburiy bo‘lgani haqidagi xabarlarni rad etmoqda. O‘tgan hafta qator xorijiy OAV Turkmanistonda yashovchi qizlar va ayollar bundan keyin aniq kiyimga ham ega bo‘lishi, xususan turmushga chiqmagan qizlar ish joyida sariq ro‘mol bog‘lab yurishi majburiy ekani, aks holda esa ishdan haydalishini yozgandi. Bu hafta davomida esa davlat ichkarisidagi media buni rad qilmoqda.

Ashxobod, Lebap va Dashog‘uzdagi jurnalistlar bunday gap yo‘qligini aytgan. Masalan, Lebap viloyati madaniyat bo‘limi xodimi bu haqida avval eshitmagani, unga ham yangilik bo‘lganini bildirgan. Ashxoboddagi televideniye xodimi ham bunday topshiriq olmaganini aytgan. Turmushga chiqmaganlar sariq ro‘mol bog‘lamayapti, aksincha avvalgidek do‘ppi kiyib, sochini ikki o‘rib yuradi, deydi Ashxoboddagi jurnalist. Aytilishicha, Ashxobodda sariq sharf o‘rab yurish moda bo‘lganmish va shu masala gap-so‘zlarga sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkin.

Ehtimol, bu yil uchun rejalashtirilgan tantanali tadbirlarda bunday kiyinish kodi joriy qilinar, lekin kundalik qoida sifatida emas, faqat davlat tadbirlarga tegishlidir, degan Ashxobod hokimligi xodimi. Kun.uz jurnalisti Turkmanistondagi ba’zi media vakillariga  aloqaga chiqarkan, ular bu mavzuda gapirishni istamasliklarini, sariq ro‘mol buyrug‘i esa borligini aytishdi.

Tojikiston ham Rossiya bilan kichkina AES qurishi mumkin

Tojikiston Rossiyaning kam quvvatli atom elektr stansiyasini qurish taklifini o‘rganmoqda. Bu haqida “Rosatom” rahbari Aleksey Lixachevga tayanib “TASS” xabar berdi.

“Do‘stlarimiz ixcham tog‘-kon loyihalari manfaati yo‘lida past quvvat bilan bog‘liq taklifimizni o‘rganmoqda. Aynan mana – 40-50 megavatt ularni qiziqtirmoqda. To‘g‘risi, bu muzokaralarning dastlabki bosqichi, deb aytgan bo‘lardim”, degan “Rosatom” rahbari.

Aleksey Lixachevning qo‘shimcha qilishicha, Rossiya va Tojikiston bir necha yillardan buyon ekologik loyihalar bo‘yicha faol hamkorlik qilib kelmoqda – bu SSSRning uran loyihalari merosini yo‘q qilish, konlar va boyitish inshootlarini meliorativ holatini yaxshilashni ham o‘z ichiga oladi.

2023 yilda Rosatom Tojikiston bilan respublikada katta yoki kichik quvvatli atom elektr stansiyasini qurish masalasini muhokama qilishga tayyorligi haqida  xabar berilgan edi .

Afg‘on bolalari og‘ir mehnat qilishga majbur

Afg‘onistondagi iqtisodiy qiyinchiliklar davlatda yosh bolalarning og‘ir mehnatga jalb qilinishini ko‘paytirmoqda. Odamlar “Tolibon”dan ularga ta’lim olish va oilalarini qo‘llab-quvvatlash imkonini kutgandi, biroq vaziyat undan battar. Mahalliy afg‘on nashri – Tolo news’ga ko‘ra, Kobuldagi bolalar og‘ir mehnat bilan shug‘ullanishda davom etmoqda. Shunday joylardan biri bu avtomobil ta’mirlash ustaxonalari bo‘lib, yosh bolalar og‘ir asboblar orasida ishlaydi.

Oilasi ro‘zg‘orini tebratish uchun tongdan kechgacha ishlayotgan Bilol va Usmon ana shunday ta’mirlash ustaxonalaridan biriga ishga joylashdi.

“Iqtisodiy muammolarimiz bor. Hukumatdan bizga yordam berishini va ta’lim olishimizga imkon so‘raymiz” deydi Bilol.

“Ertalab soat 8 da maktabga boraman. Darsdan keyin ishlagani do‘konga qaytaman va uyga nimadir olib ketaman. Kuniga 100 afg‘on pul topaman, deydi Usmon.

Bilol va Usmon kabi ko‘plab bolalar afsuski, og‘ir mehnat bilan mashg‘ul.

“Og‘ir mehnatning bolalarga jiddiy psixologik ta’siridan biri shundaki, ularda tashvish paydo bo‘ladi, bu esa oxir-oqibat zo‘ravonlikka olib keladi”, - deydi universitet olimi Navidadulla Danishyor.

Mehnat va ijtimoiy ishlar vazirligi matbuot kotibi Samiulla Ibrohimiyga ko‘ra, bu bolalarning aksariyati og‘ir mehnat bilan avvaldan shug‘ullangan, ammo ular vazirlik siyosati va shartlariga ko‘ra bolalar uylariga joylashtirilmoqda.

Mamlakatning ko‘plab hududlaridagi qashshoqlik va ishsizlik bolalarni og‘ir mehnatga majburlashning asosiy sabablaridan biri bo‘lib qolmoqda.