Халқ зиёли бўлиши учун болалар китоб ўқиши керак – ҳукумат бунда қандай иштирок этади?

“Болалар пиёда 5-10 дақиқада етиб бора оладиган масофада, ҳар қадамда улар учун мос шинам кутубхоналар бўлиши керак. Бола бу кутубхонада нафақат ўқиши, ўйнаши, ҳатто ухлаши мумкин бўлсин. Қиммат китобни сотиб ололмайдиган бола шу ерда истаган барча китобини олиб ўқий олиши керак”, дейди болалар ёзувчиси Динара Мўминова.

Мактабгача ёшдаги болаларни китобга қизиқтириш бўйича мутахассис, болалар ёзувчиси Динара Мўминова Kun.uz билан суҳбатда болалар адабиёти қандай бўлиши кераклиги, болаларга қандай китоблар таклиф қилиш лозимлиги, уларни экранга эмас, китобларга қизиқтириш усуллари ҳақида гапириб берганди.

Динара Мўминова кичик ёшдаги болаларни китобхон қилишда ўзи айни пайтда яшаб турган Жанубий Корея давлати тажрибасидан келиб чиқиб, Ўзбекистон ҳукумати қандай иштирок этиши кераклиги ҳақида ҳам таклифлар бериб ўтди.

“Болалар китоби қиммат туради”

Болалар китоблари бутун дунёда киммат туради. Жанубий Кореяда ҳам ўртача нархдаги болалар китоби – 10 доллар. Бу Корея шароитида ҳам арзон нарх эмас. Шунинг учун Корея ҳукумати болалар китобхонлигини ошириш учун алоҳида дастур ишлаб чиққан.

1996 йилда Кореяда болалар адабиётини кескин ривожлантириш ҳаракатлари бошланади. Бунда ҳар бир уйдан 5-10 дақиқада яёв бориш мумкин бўлган масофада болалар кутубхоналари очилади. Албатта, улар кичик ва шинам бўлади. Агар бола ўзига ёққан Кореяда нашр этилган исталган бирор китобни топа олмаса, буюртма бериши мумкин. Ва буюртма асосида болага шу китоб текинга етказиб берилади. Ҳар бир бола шундай тарзда кутубхонага бориши ва у ерда китоб ўқиши, ўйнаши мумкин.

Бундан ташқари, туман ва шаҳар миқёсидаги катта кутубхоналар ҳам бор.

Бола бу кутубхоналарда ўқишдан ташқари шунчаки ухлаши ҳам мумкин. Кутубхона мана шундай йўл-йўлакай, болалар пиёда бора оладиган масофада бўлиши керак. Шунинг учун бўлса керак, Кореяда болалар китобхон. Улар қиммат китобни сотиб ололмаган тақдирда ҳам кутубхонага бориб исталганча фойдаланиши мумкин.

Ҳар қадамда кутубхона бўлиши керак

Ўзбекистонда жуда чиройли маҳаллалар бор, уларда қаср каби уйлар кўп, бироқ кутубхоналарни учратиш қийин. Лекин Республика болалар кутубхонаси даражасидаги кутубхоналар ҳар қадамда бўлиши керак. Тўғри, Республика болалар кутубхонаси ҳар қандай талабга жавоб берадиган қилиб қурилган ва жиҳозланган, лекин у ерга етиб бориш учун болалар автобусга чиқиб 1 соат йўл босиб бориши ўзларига ҳам, ота-оналарга ҳам ноқулай.

Бундан ташқари, Ўзбекистонда кутубхона қуришни оммалаштириш керак. Уй мажмуаси қурадиган тадбиркорлар мажмуадаги шароитларни реклама қилганда ҳеч бири “Мана бизнинг турар-жой мажмуамизда шундай китоблар бор”, деб реклама қилганини кўрмаганман. Кутубхона деганда шунчаки бир нечта жавонлар қўйилган бурчакни эмас, ҳақиқий шинам кутубхонани назарда тутдим.

Мана шундай муҳитда болаларимизда китоб ушлаш маданиятини шакллантирсак, улар кўп нарсага эришади. Албатта, болаларимизнинг ҳаммаси аълочи бўлиши шарт эмас. Иккичи бола ҳам ўзига ёқадиган китобни топа олсин. Майли, трамвай ҳайдашсин, ҳунарманд бўлишсин, зиёли бўлишсин, лекин китоб ўқишсин. Болаларнинг китоб ўқиши умумий халқ зиёли бўлиши учун муҳим.

Бунда давлатнинг иштироки кутубхоналар кўп бўлишида ва дотацияда кўринади. Худди санъат сингари болалар адабиёти дотациясиз ҳам ривожлана олмайди. Бу соҳа шундайки, у завод ва дўконлар сингари катта моддий фойда келтирмаслиги мумкин, лекин адабиётнинг фойдаси йиллар ўтиб ўзбеклар катта-катта ихтиролар қилганда, Ойга учганда кўринади.

Зилола Ғайбуллаева суҳбатлашди.
Монтаж устаси: Нуриддин Нурсаидов.