Sirli Turkiston: Ahmad Yassaviy maqbarasiga sayohat

Sayohat insonga nafaqat mazmunli hordiq, yoqimli lahzalar taqdim etadi, balki tajriba va bilim, keng dunyoqarashga ham ega bo‘lish mumkin. Ayniqsa, qadimiy manzilgohlar sizni olis va ko‘hna tarix qa'riga olib kira oladi. Shunday ajoyib maskanlardan biri Qozog‘istonning Turkiston shahrida joylashgan Xo‘ja Ahmad Yassaviy me'moriy majmuasidir. Bu yodgorlik sohibqiron Amir Temur buyrug‘iga asosan 1385–1405 yillarda qurilgan.

Ahmad Yassaviy maqbarasi (XII – XIV asrlar)

Tarixiy ma'lumotlarga ko‘ra, dastlab Yassaviy qabri ustida kichik maqbara qurilgan. Keyin Amir Temur tomonidan ulkan mahobatli maqbara majmui bunyod etilgan. Amir Temurning vafotidan so‘ng qurilish to‘xtab qolgan.

  Balandligi qariyb 40 metr, jami 30ta xona va zallardan iborat.

Markaziy zal qozoq xonlari qarorgohi bo‘lgan. Zal markazida Toyqozon o‘rnatilgan.

Sig‘imi 3000 litr. Og‘irligi taxminan 2 tonna. Balandligi 1,62, diametri 2,42 metr. Qozon 7 xil turli metallar: oltin, kumush, temir, qo‘rg‘oshin, mis, rux va qalaydan yasalgan. Maqbara 2003 yili YuNeSKO umumjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan. 

Xilvatgoh (XII asr)

Sharq hammomi (XV-XVI asr)

Hammomning maqbara yaqinida qurilgani bejiz emas. Ziyoratga kelganlar avval hammomda poklanib, keyin ibodatga kirishgan. Bino tashqarisida so‘rilar joylashtirilgan bo‘lib, bu joy choyxo‘rlik qilib, suhbat qiladigan maskanga aylantirilgan.

Hammomda ayollar va erkaklar poklanishi uchun alohida kun belgilangan. Bino asosiy katta zal va unga tutash bir necha xonadan iborat. Katta zal markazida g‘ishtdan qurilgan so‘ri bor. Uning ustida suv solingan idishlar qo‘yilgan. Suv shunday isitilgan. Idishlar turli kattalikda bo‘lib, ular misdan yasalgan, chunki bu metall inson salomatligiga ijobiy ta'sir qilgan. Shuni alohida ta'kidlash kerakki, hammom nafaqat poklanish joyi, balki salomatlikni tiklash maskani ham bo‘lgan. Bu yerga dunyoning turli chekkalaridan tibbiyot bilimdonlari taklif etilgan va insonlar o‘z dardiga shifo topishgan ekan.

Majmuada, shuningdek, Ulug‘bekning qizi Robiya Sulton begim maqbarasi, Yesimxon maqbarasi qoldiqlari, Juma machiti joylashgan.

Ushbu tarixiy yodgorlikni ko‘rish uchun har yili dunyoning turli chekkalaridan bir millionga yaqin sayyoh tashrif buyuradi.

Muhabbat Ma'mirova tayyorladi