Jahon | 13:30 / 10.10.2024
2999
6 daqiqa o‘qiladi

Janubi-Sharqiy Yevropa davlatlari - Zelenskiyning «tinchlik formulasi» tarafdori

Ukraina - Janubiy-Sharqiy Yevropa uchinchi sammiti ishtirokchilari Ukrainaning xalqaro tan olingan chegaralarini tiklash va Kiyevni qo‘llab-quvvatlashga sodiqliklarini bildirdilar.

Foto: AP Photo/picture alliance

Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyning «Tinchlik formulasi» Ukrainada BMT Nizomi va xalqaro huquq asosida adolatli, uzoq muddatli tinchlik o‘rnatish uchun muhim asosdir; Rossiya o‘zi bosib olgan Ukraina hududlarini, jumladan Qrimni tark etishi kerak va bu hududlarda Rossiya hukumati tomonidan o‘tkazilgan «saylovlar» haqiqiy emas. Bunday bayonotlar 9 oktyabr, chorshanba kuni e’lon qilingan uchinchi Ukraina – Janubiy-Sharqiy Yevropa sammitida ishtirok etuvchi davlatlarning yakuniy deklaratsiyasida keltirilgan.

Hujjatda qayd etilishicha, imzolagan davlatlar o‘zini Rossiya agressiyasidan himoya qilayotgan Ukrainani zarur vaqtgacha qo‘llab-quvvatlashni davom ettirish niyatida. Boshqa narsalar qatorida, gap Kiyevni Rossiya Qurolli kuchlari tomonidan vayron qilingan energiya infratuzilmasini tiklash uchun zarur jihozlar bilan ta’minlash uchun energiya xavfsizligi va Janubiy-Sharqiy Yevropa mamlakatlari xususiy sektorini yanada safarbar qilish haqida ketmoqda. Shu bilan birga, deklaratsiya mualliflari Zaporijjya AESni Ukraina nazorati ostiga qaytarish va uning AEXA talablariga muvofiq xavfsiz ishlashini ta’minlashga chaqirmoqda.

Ukrainaning yevro-atlantik integratsiyasini qo‘llab-quvvatlash

Mamlakatlar, shuningdek, Ukrainani joriy va urushdan keyingi rekonstruksiya qilishda ishtirok etish niyatlarini tasdiqladilar va bu mamlakatning keyingi yevro-atlantik integratsiyasini, shu jumladan uning NATOga kelajakda a’zo bo‘lishini qo‘llab-quvvatlashlarini bildirdilar. Bundan tashqari, davlatlar Ukraina, Moldova va Bosniya va Hersegovina bilan Yevropa Ittifoqiga kirish bo‘yicha muzokaralar boshlanganini olqishladilar. «Ushbu yangi a’zolarning Yevropa Ittifoqiga qabul qilinishi mintaqaviy barqarorlik, xavfsizlik va farovonlikning eng yaxshi kafolatidir», — deyiladi kommyunikeda.

Xorvatiyaning Dubrovnik shahrida bo‘lib o‘tgan sammitda ishtirok etgan Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy Yevropa Ittifoqini butun qit’ani birlashtirishga va «Yevropaning barcha demokratik mamlakatlarini» a’zo sifatida qabul qilishga chaqirdi. Shu bilan birga, u nafaqat o‘z mamlakatini, balki Bolqon davlatlarini ham nazarda tutgan. «Ko‘plab keskinliklar mavjud bo‘lsa-da, biz Yevropadagi birligimiz imkon qadar barqaror bo‘lishini ta’minlashimiz kerak», - deya ma’lum qildi u.

Zelenskiy urush tugashining ehtimoliy sanalari haqida

Urushni tugatish istiqbollari haqida gapirar ekan, Volodimir Zelenskiy u 2025 yildan kechiktirmay tugashi mumkinligini baholadi. «Oktyabr, noyabr va dekabr oylarida bizda tinchlik va barqarorlik sari harakat qilish imkoniyati bor, jang maydonidagi vaziyat bu tanlovni – urushni 2025 yildan kechiktirmay tugatish uchun hal qiluvchi harakatni tanlash imkoniyatini yaratadi», — dedi u sammitda.

Ukraina prezidenti o‘zining Telegram-kanalida «mavjud vaziyat va tinchlik sammitini muvaffaqiyatli o‘tkazish o‘rtasidagi tafovutni» Kiyev tomonidan ishlab chiqilgan «g‘alaba rejasi» orqali bartaraf etish mumkinligini, u Ukrainani NATOga qabul qilish to‘g‘risidagi qarorni ham nazarda tutayotganiga aniqlik kiritdi. «Agar bu to‘g‘ri tasdiqlansa, Putin geosiyosiy jihatdan mag‘lub bo‘ladi», — dedi Ukraina prezidenti.

Dubrovnikdagi sammitda Volodimir Zelenskiy va Xorvatiya bosh vaziri Andrey Plenkovichdan tashqari, Albaniya, Bosniya va Hersegovina, Bolgariya, Gretsiya, Kosovo, Moldova, Chernogoriya, Shimoliy Makedoniya Respublikasi, Ruminiya, Serbiya, Sloveniya va Turkiya davlat va hukumat rahbarlari, shuningdek, tashqi ishlar vazirlari ishtirok etdi. «Bolgariya, Xorvatiya, Gretsiya, Ruminiya va Sloveniya Yevropa Ittifoqiga a’zo, qolgan mamlakatlar esa Yevropa Ittifoqiga yo‘lning turli bosqichlarida», — deya aniqlik kiritdi AFP.

Kiyev ma’lum qilganidek, sammit chog‘ida Volodimir Zelenskiy va Xorvatiya bosh vaziri Plenkovich mudofaa, minalardan tozalash, yaralangan harbiy xizmatchilarga yordam ko‘rsatish, kiberxavfsizlik, Ukrainani rekonstruksiya qilish va razvedka xizmatlari o‘rtasida ma’lumot almashish kabi sohalarda hamkorlik to‘g‘risida kelishuv imzoladi.

Zelenskiyning Yevropa turnesi

10 oktyabr kuni Dubrovnikdagi sammitdan so‘ng Volodimir Zelenskiy Parijga kelishi kutilmoqda. Uni Fransiya prezidenti Emmanuel Makron qabul qiladi, deya xabar beradi Yelisey saroyi.

O‘z navbatida, Italiya bosh vaziri Jorja Meloni idorasi u 10 oktyabr kuni Rimda Ukraina prezidenti bilan uchrashishini ma’lum qildi. Shundan so‘ng Zelenskiyni Vatikanda Rim papasi Fransisk qabul qiladi, deya xabar beriladi qo‘shimcha.

Zelenskiyning o‘zi Xorvatiya bosh vaziri Andrey Plenkovich bilan Dubrovnikda o‘tkazgan qo‘shma matbuot anjumanida yaqin kunlarda Buyuk Britaniyaga rejalashtirilgan tashrifini ma’lum qildi. U bosh vazir Kir Starmer bilan uchrashadi.

Ayni vaqtda Germaniyada 12 oktyabrda o‘tkazilishi kerak bo‘lgan «Ramshtayn» formatidagi Ukraina bo‘yicha aloqa guruhining uchrashuvi qoldirildi. Avvalroq AQSh prezidenti Jo Bayden u yerga tashrifini bekor qilgan edi. Oq uy bu qarorini kuchli «Milton» dovuli Florida qirg‘oqlariga yaqinlashayotgani bilan izohladi.

Mavzuga oid