Kiyev va ittifoqchilar: Kelishuvlar Yevropa manfaatlarini himoya qilishi kerak

Germaniya kansleri Fridrix Mers, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron va Buyuk Britaniya bosh vaziri Kir Starmer Ukraina rahbari Volodimir Zelenskiy bilan telefon orqali suhbat o‘tkazdi. Suhbat chog‘ida ular «Yevropa va Ukrainaning hayotiy muhim manfaatlarini uzoq muddatli himoya qilish maqsadidan chekinmaslikka kelishib oldi», deb xabar berdi juma, 21 noyabr kuni Germaniya hukumati vakili Shtefan Kornelius.

Berlin, Parij, London va Kiyev «to‘qnashuv chizig‘i o‘zaro tushunishga erishish uchun boshlang‘ich nuqta hisoblanadi» hamda «Ukraina qurolli kuchlari Ukraina suverenitetini samarali himoya qilish qobiliyatini saqlab qolishi kerak», degan pozitsiyadan kelib chiqmoqda.

Bu bayonotga AQSh prezidenti Donald Trampning 28 banddan iborat tinchlik rejasi Zelenskiyga topshirilgani haqidagi xabarlardan so‘ng e’tibor qaratildi. Hujjat hali rasman e’lon qilinmagan, biroq bir qator OAV loyihadan iqtiboslar chop etdi. Ularga ko‘ra, Ukraina, jumladan, Rossiyaga hududiy yon bosishi va armiyasini qisqartirishi kutilmoqda. AQSh va Yevropa mamlakatni tiklashni moliyalashtirish majburiyatini oladi, Rossiyaga nisbatdagi sanksiyalar bosqichma-bosqich bekor qilinadi, Moskva va Vashington esa uzoq muddatli iqtisodiy hamkorlik to‘g‘risida kelishuv imzolaydi. Axios ma’lumotlariga ko‘ra, reja NATO Shartnomasining 5-moddasiga o‘xshash tarzda ishlab chiqilgan va AQSh hamda yevropalik ittifoqchilarni Ukrainaga qilingan hujumni butun «transatlantik hamjamiyat»ga qilingan hujum sifatida qarashga majbur qiluvchi xavfsizlik kafolatlarini ham o‘z ichiga oladi.

Yevropalik siyosatchilar AQShning urushni to‘xtatish bo‘yicha sa’y-harakatlarini, xususan, Tramp rejasida Ukraina suverenitetining tan olinishi va Kiyevga ishonchli xavfsizlik kafolatlari berishga tayyorlikni olqishladi, deyiladi bayonotda.

Mers, Makron va Starmer «Ukrainani barqaror va adolatli tinchlikka erishish yo‘lida doimiy va to‘liq qo‘llab-quvvatlashga» ishontirdi. «Yevropa davlatlariga, Yevropa Ittifoqiga yoki NATOga taalluqli har qanday kelishuv yevropalik sheriklarning ma’qullashi yoki ittifoqchilar konsensusini talab qiladi», deb ta’kidladi suhbat ishtirokchilari.

Kornelius ular bir-biri bilan, boshqa yevropalik rahbarlar va Vashington bilan yaqin hamkorlikni davom ettirishga kelishganini qo‘shimcha qildi.

Yevropa komissiyasi (YeK) rahbari Ursula fon der Lyayyen esa o‘z navbatida AQShning yangi tinchlik rejasi bo‘yicha «katta yigirmalik» sammiti doirasida maslahatlashuvlar o‘tkazishini bildirdi. «Biz vaziyatni ham yevropalik rahbarlar, ham bu yerda, G20 sammitida liderlar bilan muhokama qilamiz», — dedi u Yoxannesburgda o‘tkazilgan matbuot anjumanida. Sammit 22–23 noyabr kunlari bo‘lib o‘tishi rejalashtirilgan. YeK raisi, shuningdek, Zelenskiy bilan ham bog‘lanishini qo‘shimcha qildi.