Zelenskiy ofisi rahbarligiga 5 nomzod. Bu haqida nimalar ma’lum?

Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy o‘z ofisi rahbarligi uchun nomzodlarni ma’lum qildi. Bu lavozim noyabr oyi oxirida, yaqin vaqtlargacha mamlakatda prezidentdan keyingi ikkinchi eng nufuzli shaxs hisoblangan Andrey Yermak iste’foga chiqarilgach, bo‘sh qoldi. Yermak «Energoatom» davlat kompaniyasidagi o‘g‘riliklar bo‘yicha shov-shuvli ish doirasida o‘tkazilgan tintuvdan keyin ishdan bo‘shatildi. Ukraina prezidenti ofisining yangi rahbari bo‘lish uchun nomzodlar ro‘yxatidan besh nafar mulozim o‘rin olgan. «Meduza» ularning har biri haqida hikoya qildi.

Denis Shmigal
Ukraina mudofaa vaziri

Rossiyaning Ukrainaga keng ko‘lamli bosqinidan oldin Shmigal Ivano-Frankovsk oblastini boshqargan (2019–2020 yillar), shuningdek, qisqa muddatga bosh vazir o‘rinbosari – regionlar va obshchinalarni rivojlantirish vaziri (2020 yil fevral–mart oylarida) bo‘lib ishlagan. 2020 yil martidan 2025 yil iyuliga qadar Shmigal Ukraina hukumati rahbari edi, so‘nggi yarim yilga yaqin vaqt davomida mamlakat mudofaa vaziri lavozimini egallab kelmoqda.

Urush davrida Ukrainadagi va g‘arbdagi nashrlar Zelenskiy va Shmigal o‘rtasidagi munosabatlarga turlicha baho bergan. 2024 yil yozida «Ukrainskaya pravda» prezident undan «charchagani» va uni bosh vazir lavozimidan ketkazmoqchi ekani haqida yozgandi. «Prezident Shmigaldan charchadi, bu majlislardagi munosabatdan ko‘rinib turibdi. Endi uni alohida e’tibor bilan tinglamayapti ham.
Bu hisob-kitobdan ko‘ra ko‘proq hissiyot masalasi... Zelenskiy doimo qandaydir kreativ yechimlar va takliflarni xohlaydi, Shmigal esa so‘nggi yillarda o‘sgan bo‘lsa-da, to‘liq o‘zgara olmayapti», – degandi nashr manbalaridan biri.

Shu bilan birga, Bloomberg manbalari 2025 yil iyulida Shmigalni Ukrainaning muhim ittifoqchisi sanalgan AQShdagi elchisi lavozimi uchun nomzodlar qatorida keltirgandi.

«Novaya gazeta Yevropa» nashrining Kiyevdagi muxbiri Olga Musafirova qayd etganidek, Shmigal bosh vazir lavozimida «yirik mojarolardan chetda turdi» va «yaqqol xatolarga yo‘l qo‘ymadi».

Mixail Fedorov
Bosh vazirning birinchi o‘rinbosari – raqamli transformatsiyalar vaziri

Fedorov Zelenskiyning 2019 yilgi saylovlar chog‘idagi prezidentlik kampaniyasida digital-yo‘nalishga rahbarlik qilgan. Zelenskiy prezidentlikka saylangach, uning shtatdan tashqari maslahatchisiga aylangan, «Sluga naroda» partiyasidan Oliy Rada deputatligiga saylangan, 2019 yil avgustida bosh vazir o‘rinbosari va raqamli transformatsiyalar vaziri sifatida hukumatga kirgan.

Fedorov Aleksey Goncharuk, Denis Shmigal va Yuliya Sviridenko hukumatlarida ushbu lavozimni saqlab qolmoqda. U Ukraina tarixidagi eng yosh vazir bo‘lgandi. Uning rahbarligi ostida turli raqamli davlat xizmatlari ishga tushirilgan, davlat xizmatlarini taklif etuvchi «Dіya» raqamli tizimini bunga misol qilib keltirish mumkin.

Bundan tashqari, Fedorov – Ukraina mudofaasi hamda mamlakatni tiklash uchun xayriya mablag‘lari to‘planadigan United24 platformasini tashkil etishda tashabbuskorlardan biri bo‘lgan. Bu platformani Zelenskiyning o‘zi ham muntazam ravishda reklama qilib keladi. Uning proyektlaridan biri – «Dronlar armiyasi» – Ukrainada pilotsiz tizimlar rivojlanishini tezlashtirdi. «RBK – Ukraina» yozishicha, aynan Fedorov milliarder Ilon Mask bilan muzokaralar o‘tkazib, uni Ukrainani Starlink sun’iy yo‘ldosh internetiga ulashga ko‘ndirgan, bu esa urush davrida frontdagi harbiylarning o‘zaro aloqasi uchun muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. Nashr Fedorovni Ukraina prezidenti ofisining yangi rahbari bo‘lish uchun asosiy da’vogar deb atagan.

Kirill Budanov
Ukraina mudofaa vazirligi Bosh razvedka boshqarmasi (GUR) boshlig‘i

Budanovni mamlakatning bosh razvedkachisi deb atashadi. U razvedka boshqarmasini 2020 yildan buyon boshqarib kelmoqda. Unga qadar Budanov maxsus topshiriqli bo‘linmada xizmat qilgan, 2014 yildan buyon Donbassdagi janglarda qatnashgan, 2018–2020 yillarda esa maxsus topshiriqqa yuborilgan, bu haqda hech narsa ma’lum emas. 2023 yilga kelib Budanov general-mayor darajasiga ko‘tarildi, bir yil o‘tib unga «shaxsiy jasorati va qahramonligi» uchun Ukraina qahramoni unvoni berildi.

Rossiya va Ukraina o‘rtasida katta urush boshlanganidan buyon Budanov rafiqasi Marianna bilan birgalikda Bosh razvedka boshqarmasi binosida yashab kelmoqda. Ukraina nashrlari 2023 yilda Mariannani og‘ir metall bilan zaharlashga urinishgani haqida yozgandi. Budanovning o‘zi ham bir necha suiqasddan omon qolgan.

«24-telekanal» ma’lumotiga ko‘ra, Budanov razvedka boshqarmasi amaliyotlarida shaxsan ishtirok etib keladi. U xizmat chog‘ida bir necha bor tan jarohati olgan. Rossiyadagi davlat agentliklari shunday amaliyotlardan biri vaqtida Budanov halok bo‘lgani haqida xabar tarqatgandi. Rossiyada dronlar hujumlari tufayli boshqa qator ukrain harbiylari qatorida unga ham terakt sodir etish bo‘yicha ayblov e’lon qilingan. «Reyting» ijtimoiy guruhi tomonidan o‘tkazilgan so‘rovdan ma’lum bo‘lishicha, ukrainlar Budanovni eng ko‘p ishonchga sazovor bo‘lgan rasmiylar uchligiga kiritishgan. Undan oldinda – faqat Valeriy Zalujniy va Volodimir Zelenskiy bor.

Pavel Palisa
Ukraina prezidenti ofisi rahbari o‘rinbosari

Palisa Ukraina prezidenti ofisi rahbari o‘rinbosari lavozimida 2024 yil noyabridan buyon ishlaydi. Uni Volodimir Zelenskiyning harbiy masalalar bo‘yicha maslahatchisi deb ham atashadi. Palisa – 2025 yil bahorida AQSh bilan muzokaralarda qatnashgan Ukraina delegatsiyasi tarkibida bor edi.

Siyosatga kirib kelguniga qadar Palisa 2002–2024 yillarda Ukraina qurolli kuchlarida xizmat qilgan va harbiy harakatlarda qatnashgan. Xususan, 2023 yilda Baxmut mudofaasi vaqtida «Xolodniy Yar» 93-alohida mexanizatsiyalashgan brigadasi qo‘mondonlaridan biri edi. Ukraina qurolli kuchlari polkovnigi harbiy unvoniga ega.

Sergey Kislitsa
Ukraina tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari

Katta tajribaga ega diplomat. Ko‘p yillar mobaynida xalqaro tashkilotlarda Ukraina manfaatlarini ifoda etib kelgan. 2020–2024 yillarda Kislitsa Ukrainaning BMTdagi doimiy vakili bo‘lgan. Bundan tashqari, Kislitsa – Istanbuldagi tinchlik muzokaralarida Ukraina delegatsiyasi a’zosi edi. U AQSh prezidenti Donald Tramp ma’muriyati vakillari bilan hozirgi muzokaralarda ham ishtirok etmoqda.

Yaqinda diplomat bilan bo‘lgan uchrashuvdan so‘ng Zelenskiy Kislitsani shunday ta’rifladi: «Ukraina tashqi ishlar vazirining birinchi o‘rinbosari va uzoq vaqt davomida aynan Amerikada ishlagan professional diplomat sifatida Sergey tegishli tajriba va qarashlarga ega». Ushbu uchrashuvga ukrainalik jurnalistlar prezident ofisi rahbari lavozimiga nomzodlarni tanlash bosqichlaridan biri sifatida qarashdi.

***

Volodimir Zelenskiy 8 dekabr kuni jurnalistlarning savollariga javob berarkan, prezident ofisi rahbarini tayinlashda muammolar yuzaga kelishi mumkinligi, chunki barcha nomzodlar muhim lavozimlarni egallab turganini ta’kidladi. «Vaziyat o‘sha „Jyenga“ o‘yinidagi kabi bo‘lishini xohlamayman, sen bitta detalni olib tashlaysan va hammasi sochilib ketadi», – degan Zelenskiy. U prezident idorasi muhimligi, «lekin boshqa institutlar ham borligi»ni ta’kidlagan. «Har qanday holatda ham tanlov qilish kerak, agar bu uzoq vaqt davom etsa, men ofis rahbarisiz ham o‘zimni eplay olishimga ko‘nikib qolaman va, ehtimol, busiz ham yashay olaman, lekin bir qarorga kelish kerak», – deya qo‘shimcha qildi Ukraina prezidenti.