Жаҳон | 13:30 / 10.10.2024
3056
5 дақиқада ўқилади

Жануби-Шарқий Европа давлатлари - Зеленскийнинг «тинчлик формуласи» тарафдори

Украина - Жанубий-Шарқий Европа учинчи саммити иштирокчилари Украинанинг халқаро тан олинган чегараларини тиклаш ва Киевни қўллаб-қувватлашга содиқликларини билдирдилар.

Фото: AP Photo/picture alliance

Украина президенти Володимир Зеленскийнинг «Тинчлик формуласи» Украинада БМТ Низоми ва халқаро ҳуқуқ асосида адолатли, узоқ муддатли тинчлик ўрнатиш учун муҳим асосдир; Россия ўзи босиб олган Украина ҳудудларини, жумладан Қримни тарк этиши керак ва бу ҳудудларда Россия ҳукумати томонидан ўтказилган «сайловлар» ҳақиқий эмас. Бундай баёнотлар 9 октябр, чоршанба куни эълон қилинган учинчи Украина – Жанубий-Шарқий Европа саммитида иштирок этувчи давлатларнинг якуний декларациясида келтирилган.

Ҳужжатда қайд этилишича, имзолаган давлатлар ўзини Россия агрессиясидан ҳимоя қилаётган Украинани зарур вақтгача қўллаб-қувватлашни давом эттириш ниятида. Бошқа нарсалар қаторида, гап Киевни Россия Қуролли кучлари томонидан вайрон қилинган энергия инфратузилмасини тиклаш учун зарур жиҳозлар билан таъминлаш учун энергия хавфсизлиги ва Жанубий-Шарқий Европа мамлакатлари хусусий секторини янада сафарбар қилиш ҳақида кетмоқда. Шу билан бирга, декларация муаллифлари Запорижжя АЭСни Украина назорати остига қайтариш ва унинг АЭХА талабларига мувофиқ хавфсиз ишлашини таъминлашга чақирмоқда.

Украинанинг евро-атлантик интеграциясини қўллаб-қувватлаш

Мамлакатлар, шунингдек, Украинани жорий ва урушдан кейинги реконструкция қилишда иштирок этиш ниятларини тасдиқладилар ва бу мамлакатнинг кейинги евро-атлантик интеграциясини, шу жумладан унинг НАТОга келажакда аъзо бўлишини қўллаб-қувватлашларини билдирдилар. Бундан ташқари, давлатлар Украина, Молдова ва Босния ва Ҳерцеговина билан Европа Иттифоқига кириш бўйича музокаралар бошланганини олқишладилар. «Ушбу янги аъзоларнинг Европа Иттифоқига қабул қилиниши минтақавий барқарорлик, хавфсизлик ва фаровонликнинг энг яхши кафолатидир», — дейилади коммюникеда.

Хорватиянинг Дубровник шаҳрида бўлиб ўтган саммитда иштирок этган Украина президенти Володимир Зеленский Европа Иттифоқини бутун қитъани бирлаштиришга ва «Европанинг барча демократик мамлакатларини» аъзо сифатида қабул қилишга чақирди. Шу билан бирга, у нафақат ўз мамлакатини, балки Болқон давлатларини ҳам назарда тутган. «Кўплаб кескинликлар мавжуд бўлса-да, биз Европадаги бирлигимиз имкон қадар барқарор бўлишини таъминлашимиз керак», - дея маълум қилди у.

Зеленский уруш тугашининг эҳтимолий саналари ҳақида

Урушни тугатиш истиқболлари ҳақида гапирар экан, Володимир Зеленский у 2025 йилдан кечиктирмай тугаши мумкинлигини баҳолади. «Октябр, ноябр ва декабр ойларида бизда тинчлик ва барқарорлик сари ҳаракат қилиш имконияти бор, жанг майдонидаги вазият бу танловни – урушни 2025 йилдан кечиктирмай тугатиш учун ҳал қилувчи ҳаракатни танлаш имкониятини яратади», — деди у саммитда.

Украина президенти ўзининг Telegram-каналида «мавжуд вазият ва тинчлик саммитини муваффақиятли ўтказиш ўртасидаги тафовутни» Киев томонидан ишлаб чиқилган «ғалаба режаси» орқали бартараф этиш мумкинлигини, у Украинани НАТОга қабул қилиш тўғрисидаги қарорни ҳам назарда тутаётганига аниқлик киритди. «Агар бу тўғри тасдиқланса, Путин геосиёсий жиҳатдан мағлуб бўлади», — деди Украина президенти.

Дубровникдаги саммитда Володимир Зеленский ва Хорватия бош вазири Андрей Пленковичдан ташқари, Албания, Босния ва Ҳерцеговина, Болгария, Греция, Косово, Молдова, Черногория, Шимолий Македония Республикаси, Руминия, Сербия, Словения ва Туркия давлат ва ҳукумат раҳбарлари, шунингдек, ташқи ишлар вазирлари иштирок этди. «Болгария, Хорватия, Греция, Руминия ва Словения Европа Иттифоқига аъзо, қолган мамлакатлар эса Европа Иттифоқига йўлнинг турли босқичларида», — дея аниқлик киритди AFP.

Киев маълум қилганидек, саммит чоғида Володимир Зеленский ва Хорватия бош вазири Пленкович мудофаа, миналардан тозалаш, яраланган ҳарбий хизматчиларга ёрдам кўрсатиш, киберхавфсизлик, Украинани реконструкция қилиш ва разведка хизматлари ўртасида маълумот алмашиш каби соҳаларда ҳамкорлик тўғрисида келишув имзолади.

Зеленскийнинг Европа турнеси

10 октябр куни Дубровникдаги саммитдан сўнг Володимир Зеленский Парижга келиши кутилмоқда. Уни Франция президенти Эммануэл Макрон қабул қилади, дея хабар беради Елисей саройи.

Ўз навбатида, Италия бош вазири Жоржа Мелони идораси у 10 октябр куни Римда Украина президенти билан учрашишини маълум қилди. Шундан сўнг Зеленскийни Ватиканда Рим папаси Франциск қабул қилади, дея хабар берилади қўшимча.

Зеленскийнинг ўзи Хорватия бош вазири Андрей Пленкович билан Дубровникда ўтказган қўшма матбуот анжуманида яқин кунларда Буюк Британияга режалаштирилган ташрифини маълум қилди. У бош вазир Кир Стармер билан учрашади.

Айни вақтда Германияда 12 октябрда ўтказилиши керак бўлган «Рамштайн» форматидаги Украина бўйича алоқа гуруҳининг учрашуви қолдирилди. Аввалроқ АҚШ президенти Жо Байден у ерга ташрифини бекор қилган эди. Оқ уй бу қарорини кучли «Милтон» довули Флорида қирғоқларига яқинлашаётгани билан изоҳлади.

Мавзуга оид