Davlat qarzi qoldig‘ining o‘sishini shakllantiruvchi asosiy omillar ochiqlandi

Vazirlik 2020 yilning birinchi yarim yilligida davlat qarzi qoldig‘ining o‘sishini shakllantiruvchi asosiy omillarni keltirdi.

Ular:

- O‘zbekiston Respublikasi Hukumati nomidan imzolangan tashqi qarz bitimlari doirasida o‘zlashtirilgan mablag‘lar qoldig‘i 1,1 mlrd. dollarga;

- Davlat kafolati ostida imzolangan tashqi qarz bitimlari doirasida o‘zlashtirilgan mablag‘lar qoldig‘i 0,8 mlrd. dollarga;

- 3 459,8 mlrd. so‘m miqdorida davlat qimmatli qog‘ozlari chiqarilishi hamda 450 mlrd. so‘mga teng ichki qarzdorlik so‘ndirilishi natijasida davlat qimmatli qog‘ozlari qoldig‘i 3 009,8 mlrd. so‘mga oshdi.

Davlat qarzi YaIMga nisbati 2020 yil boshiga nisbatan 3,5 foizga oshgan (31.12.2019 y. holatiga 30,5 foiz). Davlat qarzining YaIMga nisbati o‘zgarishining 4,1 foizi O‘zbekiston Respublikasi nomidan va uning kafolati ostida jalb qilingan qarzlarning o‘zlashtirilishi, 2,2 foizi nominal ayirboshlash kursi o‘zgarishi, -0,8 foizi real YaIM o‘sish sur'ati, -1,1 foizi davlat qarzi bo‘yicha asosiy qarz to‘lovlari, -0,9 foizi boshqa omillar hissasiga to‘g‘ri keldi.

2019 yilning 1-yarim yilligi bilan taqqoslaganda 2020 yilning mos davrida:

- real YaIM o‘sish sur'atining davlat qarzining YaIMga nisbatiga ta'siri kamroq bo‘lib, bu mazkur davrda real YaIM o‘sish sur'atining pastroq sur'at bilan o‘sgani bilan izohlanadi;

- o‘rtacha nominal ayirboshlash kursining qadrsizlanishi davlat qarzining YaIMga nisbati 2019 yilning mos davriga nisbatan 1,6 foizga ko‘proq oshishiga sabab bo‘lgan (2019 yilning 1-yarim yilligida 0,6 foiz);

- O‘zbekiston Respublikasi nomidan va uning kafolati ostida jalb qilingan qarzlar bo‘yicha o‘zlashtirish 2 mlrd. dollarga kamroq bo‘lgan. Shuni ta'kidlash joizki, 2019 yilning mos davrida 1 mlrd. AQSh dollarga teng O‘zbekiston Respublikasining ilk suveren xalqaro obligatsiyalari joylashtirilgan, shuningdek “Sho‘rtan gaz-kimyo kompleksida ishlab chiqarilayotgan tozalangan metan negizida sintetik suyuq yoqilg‘i ishlab chiqarish” (GTL) loyihasi doirasida qo‘shimcha 975 mln. mablag‘lar o‘zlashtirilgan.

2020 yilning 1-yarim yilligi yakuni bo‘yicha jami davlat tashqi qarzining 29,4 foizi yoki 5,1 mlrd. dollari energetika sohasiga, 13,0 foizi yoki 2,2 mlrd. dollari transport transport infratuzilmasiga, 12,9 foizi yoki 2,2 mlrd. dollari uy-joy kommunal xo‘jaligi sohalariga yo‘naltirilgan mablag‘lar hissasiga to‘g‘ri keladi.