Sog‘lom hayot | 18:55 / 30.09.2025
27091
6 daqiqa o‘qiladi

Tirnoqdagi oq dog‘lar nimaning belgisi?

Mazkur holat har doim ham xavfli emas, ko‘pincha oddiy shikastlanish yoki vitamin yetishmasligi natijasida paydo bo‘ladi. Ammo dog‘lar uzoq vaqt saqlanib tursa, u ichki kasalliklar darakchisi bo‘lishi mumkin.

Foto: AP

Quyida tirnoqda oq dog‘lar yuzaga kelishi sabablarini keltirib o‘tamiz:

Mexanik shikastlanish

Tirnoqlarda paydo bo‘ladigan kichik oq dog‘lar, tibbiyotda “leukonychia”” deb ataladi va ularning eng keng tarqalgan sababi mexanik shikastlanishdir. Bunday holat tirnoq plitasi yoki tirnoq matritsasiga zarar yetganda yuzaga keladi. Masalan, tirnoqni qattiq jismga urib olish, uni siqib qo‘yish, manikyur paytida ehtiyotsizlik qilish yoki tirnoqni chaynash oqibatida oq nuqta paydo bo‘lishi mumkin. Mazkur dog‘lar sog‘liq uchun xavf tug‘dirmaydi, asosan, estetik noqulaylik keltirib chiqaradi.

Mexanik shikastlanishdan hosil bo‘lgan oq dog‘lar tirnoq bilan birga o‘sadi va vaqt o‘tishi bilan yuqoriga ko‘tarilib, tirnoq uchiga yetganda tabiiy ravishda yo‘qoladi. Tirnoqlarning o‘sish tezligi odamlarda turlicha bo‘lgani uchun bu jarayon qo‘l tirnoqlarida bir necha hafta yoki oy davom etishi, oyoq tirnoqlarida esa hatto bir yilgacha cho‘zilishi mumkin.

Vitamin va mineral yetishmovchiligi

Tirnoqlarda oq dog‘larning paydo bo‘lishi nafaqat mexanik shikastlanish, balki organizmda vitamin va mineral moddalar yetishmasligi bilan ham bog‘liq bo‘lishi mumkin. Rux, kalsiy va temir tanqisligi ko‘pincha bunday belgiga sabab bo‘ladi. Mazkur moddalar tirnoq hujayralarining sog‘lom shakllanishida muhim ahamiyatga ega. Masalan, rux yetishmasa, tirnoqlar mo‘rtlashadi va ularda mayda oq nuqtalar ko‘rina boshlaydi. Kalsiy tanqisligi suyak va tirnoqlarni zaiflashtiradi, temir yetishmovchiligi esa qon aylanishini susaytirib, tirnoqlarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Bunday paytda muammoni hal qilish uchun ovqatlanish tartibiga e’tibor berish juda muhim. Ratsionda

  • ruxga boy mahsulotlar: yong‘oq, loviya, tuxum, dengiz mahsulotlari;
  • kalsiy manbalari: sut va sut mahsulotlari, ko‘katlar;
  • temirga boy oziq-ovqatlar: qizil go‘sht, jigar, ismaloq va olma ko‘proq iste’mol qilinishi kerak. Shuningdek, to‘g‘ri ovqatlanish bilan bir qatorda sog‘lom turmush tarzini yo‘lga qo‘yish, stressni kamaytirish va yetarlicha uxlash ham tirnoq sog‘lig‘ini tiklashda katta rol o‘ynaydi.

Agar oq dog‘lar uzoq vaqt davomida saqlanib qolsa yoki boshqa alomatlar (masalan, holsizlik, soch to‘kilishi, terining oqarishi) bilan birga kuzatilsa, mutaxassis ko‘rigidan o‘tish tavsiya etiladi. Chunki bu ba’zida jiddiyroq muammolar — kamqonlik yoki moddalar almashinuvi buzilishining belgisi bo‘lishi mumkin.

Allergik reaksiya

Oq dog‘larning yana bir sababi allergik reaksiyalar hisoblanadi. Ko‘pincha bu holat kimyoviy moddalar bilan bevosita ishlaganda kuzatiladi. Masalan, tirnoq bo‘yoqlari, laklarni tozalovchi atsetonli vositalar yoki maishiy kimyoviy moddalarning ta’siri natijasida tirnoq yuzasida mayda oq dog‘lar paydo bo‘lishi ehtimoli yuqori. Bunday allergik reaksiya tirnoq plastinkasini zaiflashtiradi, mo‘rtlashtiradi va ba’zida qichishish ham kuzatiladi.

Ushbu muammoning oldini olish uchun tirnoqlarga muntazam dam berish, lakni tez-tez ishlatmaslik, sifatsiz va arzon bo‘yoqlardan voz kechish zarur. Uy yumushlarida yoki kimyoviy vositalar bilan ishlaganda himoya qo‘lqopi kiyish tavsiya etiladi. Shuningdek, tirnoqlarni namlantiruvchi yog‘ va maxsus parvarish vositalaridan foydalanish ularni mustahkam hamda sog‘lom saqlashga yordam beradi.

Tirnoq zamburug‘i (mikoz)

Tirnoqlarda oq dog‘lar ba’zan tirnoq zamburug‘i (mikoz) yoki boshqa bakterial kasalliklarning dastlabki belgisi bo‘lishi mumkin. Bunday holatda dog‘lar kichik nuqta yoki chiziq ko‘rinishida paydo bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan kengayadi va butun tirnoq yuzasini egallashi mumkin. Shuningdek, tirnoq mo‘rtlashadi, sinuvchan bo‘ladi, qalinlashadi yoki rangini o‘zgartiradi. Agar ushbu alomatlar kuzatilsa, uy sharoitida davolanish yetarli bo‘lmaydi.

Bunday hollarda dermatologga murojaat qilish muhim, chunki faqat mutaxassis tirnoqdan zarur namunani olishi, to‘g‘ri tashxis qo‘yishi va kerak bo‘lsa antifungal preparatlar bilan davolashni belgilashi mumkin.

Ichki kasalliklar

Qandli diabet, buyrak yoki jigar kasalliklari, shuningdek, yurak-qon tomir muammolari tirnoqlarda o‘z aksini topadi. Bunday holatlarda oq dog‘lar ko‘pincha yoyiq holda bo‘ladi va ular bilan birga qo‘shimcha simptomlar ham kuzatiladi. Masalan, umumiy charchoq, teri rangi o‘zgarishi, shishlar, soch to‘kilishi yoki organizmning boshqa a’zolarida noqulaylik sezilishi mumkin. Shu sababli, tirnoqlarda noodatiy o‘zgarishlar paydo bo‘lsa, ayniqsa, ular uzoq vaqt saqlansa yoki boshqa belgilar bilan birga kuzatilsa, shifokorga murojaat qilish tavsiya etiladi. Bu ichki kasalliklarni erta aniqlash va davolash imkonini beradi.

Mavzuga oid