2026 yilgi rejalar, yangi gaz koni va budjetning yopiq muhokamasi - hafta dayjesti

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Prezident: “2026 yil tub burilish yili bo‘ladi”

Juma kuni prezident Shavkat Mirziyoyev Oliy Majlis va O‘zbekiston xalqiga murojaatnoma yo‘llab, 2025 yilda erishilgan yutuqlarni sarhisob qildi va kelgusi yil uchun vazifalarni belgilab berdi. Davlat rahbarining so‘zlariga ko‘ra, mamlakatimizda kambag‘allik darajasi yil boshidagi 8,9 foizdan 5,8 foizgacha pasaygan. Oxirgi 9 yilda esa, o‘zbekistonliklarning xarid qobiliyati 2 barobarga o‘sgan.

“O‘tkazilgan so‘rovlar ham, xalqaro ekspertlar tahlillari ham 75 foiz aholining moliyaviy holati keskin yaxshilanganini tasdiqlamoqda”, dedi prezident.

Shavkat Mirziyoyev oldindagi yangi marralar haqida gapirarkan, 2026 yil – barcha sohalar rivojida “tub burilish yili” bo‘lishini aytdi.

“Kirib kelayotgan 2026 yil davlat boshqaruvi, sud-huquq tizimi, iqtisodiyot tarmoqlari, ta’lim, ilm-fan, tibbiyot, madaniyat, sport, ekologiya tizimi – barcha-barcha sohalarni rivojlantirishda tub burilish yili bo‘ladi”, – dedi davlat rahbari.

Masalan, transport sohasini oladigan bo‘lsak, kelasi yili Toshkent–Samarqand, Toshkent–Andijon, Toshkent–Bo‘stonliq, Pung‘on–Namangan va Qarshi–Shahrisabz yo‘nalishlarida yuqori tezlikda harakatlanishga mo‘ljallangan pulli yo‘llar qurilishi boshlanadi. Bundan tashqari, respublika bo‘ylab 4 ming km magistral yo‘llar xalqaro talablarga mos “avtoban”larga aylantiriladi. Shaharlarni tezyurar poyezdlar bilan bog‘lash uchun yana 500 km temiryo‘l qurilishini boshlash ko‘zda tutilgan.

Shuningdek, 1 yanvardan avtomobillarga ekologik stikerlar berish boshlanishi kutilyapti. Qizil stikerga ega, ya’ni katta miqdorda zararli moddalar chiqaradigan avtomobillarning shaharlar markaziga kirishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Bunday mashinalarni yangisiga almashtirish yoki ularga filtr o‘rnatish uchun davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash choralari taqdim etilishi ma’lum qilindi. Ichki ishlar vazirligiga ko‘ra, ekostikerlar bilan bog‘liq jarimalarni qo‘llash 2028 yildan boshlanishi belgilangan.

Elektromobil egalari esa subsidiyadan umid qilishlari mumkin: Shavkat Mirziyoyevning aytishicha, mashinani quvvatlash uchun 1 kWh energiya narxining 300 so‘mdan oshgan qismini davlat qoplab beradi. Elektromobilda taksichilik qilayotganlarga ham “bir qator imtiyozlar” berilishi aytildi.

Prezidentning so‘zlariga ko‘ra, kelasi yili mahallalar infratuzilmasini yaxshilash – asosiy vazifa bo‘ladi: har bir viloyatda 2-3 tadan tuman tanlanib, hamma mahallasidagi barcha muammolar bir vaqtning o‘zida hal etiladi. Buning uchun viloyatlarning o‘ziga 20 trln so‘m ajratiladi.

Iqtisodiy masalalarga kelsak, asosiy urg‘u mahalliy korxonalarni texnologik transformatsiya qilish va unumdorlikni oshirishga qaratilishi aytilyapti. YaIMni 160 mlrd dollarga yetkazish maqsadiga kelasi yiliyoq erishilishi munosabati bilan, 2030 yil uchun 240 mlrd dollarlik yangi marra belgilandi. Shuningdek, oltin ishlab chiqarishni 2024 yilgi 131 tonnadan 2030 yilgacha 175 tonnaga yetkazish ham maqsad qilingan.

Shavkat Mirziyoyev korrupsionerlar haqida gapirarkan, ularni “islohotlarga xiyonat”da aybladi va 2026 yilda korrupsiyaga qarshi “favqulodda holat” e’lon qilinishini aytdi.

“Bu illatga qarshi kurashish bo‘yicha 2026 yilda “favqulodda holat e’lon” qilamiz. “Favqulodda holat e’lon qilmasak, men aytgan raqamlarga erisholmaymiz, dunyo hamjamiyatining bizga ishonchi susayadi.

[...] Har bir idoraga kirib boraman. Ko‘zimizni moshdek ochib, kimgadir yoqmasa ham aytamiz bu gaplarni: tizimimiz ancha eskirib qoldi. Shuning uchun korrupsiyaga qarshi yangi tizim joriy qilamiz”, – dedi prezident.

Bu yangi tizim doirasida barcha idoralarda komplayens va korrupsiyaga qarshi ichki nazoratga mas’ul o‘rinbosar lavozimi joriy etiladi, Hisob palatasining vakili faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.

“Lavozimim, unvonim bor, menga hech kim tegmaydi”, deganlar adashadi. Qonun oldida hamma teng. Ichki ishlar, prokuratura, soliq, bojxona, moliya, bank, yirik davlat kompaniyalari, vazirlik va hokimliklar, bir so‘z bilan aytganda, birorta idora va tashkilot nazoratdan chetda qolmaydi.

Komplayens xizmatining faoliyatiga to‘sqinlik qilganlar korrupsiyaga sherik deb ko‘riladi. Mana shuni bilinglar. Bu – yangi tizim, majbur bo‘ldim shuni joriy qilishga. Qulog‘imga ko‘p gaplar kelyapti”, – deya ogohlantirdi Shavkat Mirziyoyev.

Davlat rahbari o‘z nutqida ochiqlik siyosati davom etishiga alohida urg‘u berdi:

“Yana bir marta ochiq aytmoqchiman. Hamma o‘ng qulog‘i bilan ham, chap qulog‘i bilan ham eshitib olsin. Yurtimizda keng ko‘lamli yangilanishlar davrida, Yangi O‘zbekiston davrida ochiqlik siyosatidan hech qachon ortga qaytmaymiz. Bu – birinchi masala. So‘z va matbuot erkinligini ta’minlash bizda ustuvor vazifa bo‘lib qolgan va qoladi ham. Shuni hamma bilishi kerak”.

2025 yilgi budjet o‘zgardi – soliq to‘lovchilar bexabar

Ochiqlik siyosatida ortga qaytishga aslo qo‘yilmasligini Qonunchilik palatasi yetarlicha uqmayotgan ko‘rinadi. Ma’lum bo‘lishicha, palata shu oy boshida 2025 yilgi davlat budjetiga o‘zgartirishlar kiritish haqidagi qonunni jamoatchilik ko‘zidan panada qabul qilgan. Vaholanki, majlisda ko‘rilgan masala – soliq to‘lovchilarning 3 mlrd dollardan ortiq mablag‘iga taalluqli edi.

O‘zbekistonda shakllangan tartibotga ko‘ra, hukumat Oliy Majlisdan ruxsat olmagan holda, budjet qonunidan doimiy ravishda chetga chiqadi va yil oxiriga kelganda ortiqcha xarajatlarning hammasini bitta qilib, parlament orqali qonunga kiritib qo‘yadi. Yil davomida qonundan tashqari xarajat qilish masalasi o‘rtaga chiqqanda, buning uchun parlamentning oldidan o‘tish, ya’ni xalq vakillarining roziligini olish kerak, degan qoida hali shakllanmagan. Vaholanki, uzoqqa bormasak ham, bunday tartibot qo‘shni Qozog‘istonda allaqachon bor.

E’tiborlisi shundaki, Qonunchilik palatasining budjet qonunini o‘zgartirish haqidagi majlislari avvalgi yillarda boshqa majlislar qatori jonli efirga uzatilardi. Bu yil esa, jamoatchilik bunaqa qonundan Senatga yetib kelgan paytdagina xabar topdi. Chunki Qonunchilik palatasi majlisdan translatsiya uyushtirmagani yetmagandek, hatto bu haqda bir og‘iz rasmiy xabar berib qo‘yishni ham lozim topmagan.

Qonunning aksariyat tafsilotlari hali ham ma’lum emas. Senatda ochiqlangan asosiy raqam quyidagicha: 2025 yilda davlat budjeti xarajatlari yil boshida ruxsat etilgan miqdordan 14,5 foizga yoki 41 trln so‘mga oshib ketgan. Bu – qariyb 3,4 mlrd dollar degani. Eslatib o‘tamiz, avvalroq Xalqaro valuta jamg‘armasi O‘zbekiston hukumatini oltin narxi oshishidan kelgan qo‘shimcha daromadlarni deb, xarajatlarni oshirishdan tiyilishga chaqirgan edi.

Metan shoxobchalar ish vaqti va yangi gaz koni

Hafta boshiga qaytadigan bo‘lsak, dushanba kuni Energetika vazirligi g‘aroyib bayonoti bilan diqqat markaziga tushdi. Vazirlik ertalab soat 10 ga yaqin rasmiy xabar chiqarib, shu kuni soat 10 dan 16 ga qadar respublikadagi barcha metan quyish shoxobchalari odatiy rejimda ishlashini e’lon qildi. Lekin tez orada gap “barcha” shoxobchalar haqida ketmayotgani ma’lum bo‘ldi va vazirlik qo‘shimcha axborot berdi: Farg‘ona vodiysida metan shoxobchalarning ish vaqti hokimliklar bilan kelishilgan holda, gaz bosimidan kelib chiqib belgilanadi.

Vodiydan boshqa hududlarda metan shoxobchalar 6 soat ishlab, 18 soat yopiq turishi – rasmiy xabarlarga qaraganda seshanba va chorshanba kunlari ham davom etgan. Shundan keyin bunday ma’lumot berish yana to‘xtab qoldi va vodiy ahlini qiynayotgan noaniqlik endi butun respublikadagi haydovchilarda ham yuzaga keldi. Xuddi shunday holatlar uchun ishlab chiqilgan va o‘tgan yili Energetika vazirligi ko‘z-ko‘z qilgan Avto24 ilovasi esa eski ma’lumotlarni ko‘rsatyapti.

Dushanba kuni Farg‘onadagi metan-shoxobchalarga borgan Kun.uz muxbiri vazirlikning “barcha shoxobchalar soat 10 da ochiladi” degan bayonotiga ishonib kelgan, lekin xafsalasi pir bo‘lgan haydovchilarni uchratdi. Xabaringiz bo‘lsa, ikki hafta oldin vazir Jo‘rabek Mirzamahmudov bosim past bo‘lgan vaqtda vodiydagi metan-shoxobchalarga ko‘chma konteynerlar orqali metan tashish 22 dekabrgacha ishga tushishini aytgan edi. Shu kuni Kun.uz suhbatlashgan farg‘onalik haydovchilar va shoxobcha xodimlari ko‘chma konteynerlarni ko‘rmaganliklarini aytishdi.

Ayni paytda, o‘tgan hafta rahbari almashgan “O‘zbekneftgaz” Ustyurtdagi yana bir quduqdan gaz olishga erishilganini xabar qildi. Ma’lum qilinishicha, “Mo‘ynoq” konidagi 3-sonli quduqda 100 kundan ortiqroq davom etgan burg‘ilash ishlaridan keyin, kuni kecha salkam 5 ming metr chuqurlikdan sanoat miqyosidagi gaz oqimi olingan. Avgust oxiri va dekabr oyi o‘rtalarida xuddi shu kondagi dastlabki ikki quduqdan ham sanoat miqyosida gaz olishga erishilgandi. Hozir qolgan quduqlarda ham burg‘ilash ishlari davom etyapti.

Rasmiylar gaz qazib olishdagi pasayishni to‘xtatish uchun “Mo‘ynoq” koniga katta umid bog‘layapti. Chunki undagi 2-sonli quduq – hozir respublikada eng yuqori debitli gaz qudug‘i hisoblanadi. “O‘zbekneftgaz”ning 12 dekabr kungi xabarida quduq “O‘ztransgaz”ning quvurlar tarmog‘iga ulab bo‘lingani aytilgan.

Ayni paytda, Rossiya tomoni O‘zbekistonga gaz eksportini oshirish niyati haqida takror-takror bayonotlar berishda davom etyapti. Kuni kecha “Gazprombank”ning prognozlash markazi O‘zbekistonga gaz yetkazishni 4 barobarga oshirish rejalariga yana bir bor to‘xtalib o‘tdi. Unga ko‘ra, ta’minot yiliga 3 mlrd kubometrdan 2030 yilga borib 12 mlrd kubometrga yetishi ko‘zda tutilgan.

Akmal Shukurov ishi: 4 nafar sudya ishdan olindi

Sud tizimida kamdan kam kuzatiladigan holat ro‘y berdi: 4 nafar sudya nohaq hukm sababli ishdan olindi. Gap – tungi klubdagi janjal voqeasidan keyin 8 yilga qamalgan Akmal Shukurovni ozodlikka chiqarib bergan sudyalar haqida ketyapti. Sudyalar oliy kengashining payshanba kungi qarori bilan, odil sudlovni amalga oshirish chog‘ida qonuniylikni buzgani uchun Toshkent shahar sudining jinoyat ishlari bo‘yicha sudyalari Muhtarama Turg‘unova, Odilbek Ilhomjonov va Mirziyod Abidov lavozimidan ozod etilgan.

Bundan tashqari, prezident farmoyishi asosida, Toshkent shahar sudi raisining o‘rinbosari – jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati raisi Murodjon Mirzajonov ham odil sudlovni amalga oshirishda qonuniylikni buzgani uchun ishdan olindi. Eslatib o‘tamiz, jami 5 ta epizod bo‘yicha Jinoyat kodeksining 3 ta moddasi bilan ayblangan Akmal Shukurov avvaliga 8 yilga ozodlikdan mahrum etilgan, keyin hukm 4 yillik ozodlikni cheklashga almashtirilgan va bu katta shov-shuvni keltirib chiqargani ortidan, apellyatsiya hukmi bekor qilinib 6 yillik qamoq tayinlangan edi.

Bu hafta, shuningdek, Ichki ishlar vazirligi ham o‘z tizimidagi xodimlarning har turli huquqbuzarliklariga nisbatan qat’iy pozitsiyada ekanini ma’lum qildi. Vazirlik o‘tkazgan matbuot anjumanida aytilishicha, endilikda ichki ishlar xodimlarining noo‘rin xatti-harakatlari haqidagi har bitta murojaatga “favqulodda holat” deb qaraladi. Bunday murojaat kelib tushishi bilanoq 10 daqiqa ichida tuman-shahar IIB boshlig‘i o‘rinbosari va Shaxsiy xavfsizlik bo‘linmalariga yetkaziladi. Ular 10 daqiqa ichida murojaatchiga telefon qiladi, keyin u bilan shaxsan uchrashadi va 3 soat ichida murojaatni o‘rganib, holatga aniqlik kiritadi.

Tizim rahbarlarining tan olishicha, 2024 yilda ichki ishlar xodimlari tomonidan 67 ta jinoyat sodir etilgan bo‘lsa, 2025 yilda bu raqam 30 foizga oshib, 87 taga yetgan. Bu jinoyatlarning aksariyati vazirlik tashabbusi bilan aniqlangani va jinoyatchi xodimlar ishdan bo‘shatilib, prokuraturaga topshirilgani ma’lum qilindi. Shuningdek, joriy yilda ichki ishlar tizimida jiddiy kamchiliklarga yo‘l qo‘ygan 86 nafar rahbar aniqlanib, ulardan 57 nafari intizomiy jazolangani, 29 nafari lavozimidan olingani aytildi.

Xodimlar orasidagi jinoyatchilik bo‘yicha so‘nggi holat Xorazmda qayd etildi. DXX xabariga ko‘ra, Xorazm viloyati IIB Tezkor qidiruv xizmatining katta tezkor vakili uy-joy qurish uchun ruxsatnoma olib berishni va’da qilib, 30 ming dollar olgan paytda ushlangan. Uning ustidan firibgarlik va pora berish moddalari bo‘yicha jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari olib borilmoqda.

Bu hafta yana nimalar ro‘y berdi?

O‘zbekiston va AQSh prezidentlari o‘rtasida telefon muloqoti bo‘lib o‘tdi. O‘zbekiston tomoni bergan xabarda Shavkat Mirziyoyev Amerika prezidentini O‘zbekistonga taklif etgani aytiladi. Donald Tramp esa Shavkat Mirziyoyev va Qosim-Jo‘mart To‘qayev bilan gaplashib, ularni Katta yigirmatalik sammitiga taklif etganini ma’lum qildi. G20 sammiti kelasi yil dekabrda Mayamida bo‘lib o‘tishi ko‘zda tutilgan. Hafta davomida, shuningdek, O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasida O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga a’zoligi bo‘yicha muzokaralarni yakunlovchi protokol imzolandi.

Toshkentdagi yo‘lbo‘yi avtoturargohlarga rezidentlik ruxsatnomasi joriy etilyapti. Unga ko‘ra, agar uyingiz oldida yo‘lbo‘yi avtomobil to‘xtab turish joyi tashkil etilgan bo‘lsa, 1 fevraldan boshlab BHMning 1 baravari, ya’ni 412 ming so‘m to‘lagan holda, 1 yil davomida mashinangizni kechki soat 8 dan ertalabki 8 gacha o‘sha yerda qoldishingiz mumkin bo‘ladi. Bu qaror faqat yo‘lbo‘yi pulli to‘xtab turish joylariga taalluqli bo‘lib, boshqa avtoturargohlarga tegishli emas. Hafta davomida, shuningdek, 1 yanvardan boshlab Andijon shahridagi avtobuslarda naqd pul shaklidagi to‘lov qabul qilinmasligi e’lon qilindi.

“Tashabbusli budjet”da davlat va mahalla ahlining sherikchilik tartibi belgilandi. Senat qaroriga ko‘ra, endi mahalla ahli biror bir loyiha uchun zarur mablag‘ning 50 foizini o‘zlari to‘play olsa, qolgan yarmini davlat to‘lab beradi. Ya’ni bunday loyihalar “Tashabbusli budjet”da avtomatik tarzda g‘olib deb topiladi. Bundan tashqari, endi “Tashabbusli budjet”da g‘olib chiqolmagan mahallalar aholisi deputatlarga ham murojaat qilishi mumkin: qaror bilan, deputatlar “Ochiq budjet” portaliga kirib, o‘zlari saylangan hududdagi biror loyihani qo‘shimcha tarzda g‘olib deb e’lon qilish huquqiga ega bo‘ldi.

Yilning eng katta firibgarlik keyslaridan biri – “Credit House” ishi bo‘yicha sud boshlandi. 25 dekabr kuni Yakkasaroy tuman sudidagi ilk majlisga tumonat odam yig‘ildi. Bu ishda 1766 nafar jabrlanuvchi qayd etilgan bo‘lib, ularga yetkazilgan zarar miqdori hozircha ma’lum emas, lekin gap 1 trilliondan ortiqroq mablag‘ haqida ketayotgan bo‘lishi mumkin. Sudlanuvchilar soni – 9 nafar. Ular odamlarga oson shartlarda uy-joy olib berishni va’da qilib, quruvchilar va xaridorlar o‘rtasida vositachi bo‘lish orqali, uyushgan guruh bo‘lib firibgarlik qilishda ayblanyapti.

Muallif – Komron Chegaboyev
Dastur boshlovchisi – Bobur Akmalov
Tasvir ustasi – Shohruz Abdurayimov
Surdotarjimon – E’zoza Ahmedova