Венгерга йўқ деган, Моуриньони отасидек кўрган, Гвардиоладан нафратланган. Ибраҳимович фаолиятидаги энг ёрқин лаҳзалар

Златан Ибраҳимович футболчилик фаолиятини якунлади. 41 ёшли швед бу ҳақда А Сериянинг сўнгги турида «Милан» «Верона»ни мағлуб этган (3:1) ўйиндан кейин расман эълон қилди. Бунгача ОАВда ушбу форвард фаолиятини «Монца»да давом эттириши ҳақида гаплар юрганди, аммо у барибир бутсаларини михга илиши ҳақида маълум қилди. Златан 41 ёшда, якунланган мавсумда атиги тўрт ўйинда майдонга тушиб, бир гол урди, жамоадошлари учун кўпроқ устоз ролини бажарди.

Ибранинг кетиши — футбол оламидаги жиддий воқеалардан бири бўлди, унинг футболдаги ўрни беқиёс. Қуйидаги материалда Златаннинг воқеаларга бой саргузаштларидан энг муҳимлари эслаб ўтилади.

Болалигида жамоадошлари билан муштлашган ва барча ота-оналар уни ёмон кўришган

Златан маҳаллий футбол мактабига 6 ёшидан қатнай бошлаган. Ўзининг тан олишича, ўша вақтда у ғалабаларга унчалик аҳамият қаратмаган — уни рақибни масхара қилиш ва финтлари билан уни камситиш имконияти кўпроқ қизиқтирган. Мураббийларнинг ҳаддан ташқари консервативлиги ва уларнинг Златаннинг такаббур ўйинидан норозилиги Ибрани муҳожирлар ўйновчи «Болқон» клубига кетишга мажбур қилади.

«Малмё B» клубида швед оталар турар ва қичқирарди: «Қани, болалар! Ажойиб иш!» «Болқон»да эса бироз ошириб юборишарди. Бу югославлар ақлдан озган, улар кўп чекишарди ва оёқ кийимларини ҳар томонга улоқтиришарди. Бундай паллаларда мен ўйлардим: «Ажойиб, худди уйдагидек. Менинг жойи шу ерда!» — дея ҳикоя қилган Златан автобиографиясида.

Қайсидир паллада Ибрани дарвозабон позициясида ҳам ўйнатишган, аммо у жуда кичиклигидаёқ ҳужумчи позициясида ўзини яхши томондан кўрсата бошлаган. Бир сафар маҳаллий жамоага қарши муҳим ўйинда уни захира ўриндиғида қолдиришади. Златан ҳам, жамоадошлари ҳам шок ҳолатида эди. Биринчи бўлимдан кейин унинг жамоаси 0:4 ҳисобида ортда борарди. Иккинчи бўлимда мураббий Ибраҳимовични туширади ва у рақиб дарвозасига саккизта жавобсиз гол йўллайди.

Кунлардан бирида Ибранинг отаси келади ва унга дейди: «Қайсидир катта клубда ўйнаш вақти келди. Менга масалан «Малмё» ёқади. Златаннинг ўзи бу жамоа ҳақида эшитмаган бўлса-да, у отасига қулоқ солади ва кўрикка боради, бир кундан кейин клуб тизимига қабул қилинади.

Аммо шундай катта клубда ўйнаб ҳам, Златан ўзгармайди. У ҳамон жамоавий кўрсатмаларга тупуриб қўйган, дриблинглари билан рақибларнинг бошини айлантирар ва мунтазам равишда жамоадошларига бақирарди. Бир сафар ҳиссиётларини ҳаддан ташқари очиқ ифода этгани туфайли ҳакам Ибрага сариқ карточка кўрсатади. Бунга жавобан у ҳакамни сўкади ва қизил олади.

Жамоадошларининг ота-оналари ҳам Златанни унчалик ёқтиришмасди. Улар қандайдир босниялик муҳожирнинг ўғли ҳаддан ташқари ғайритабиий бўлиб, ўзини қолганлардан устун қўйишидан норози эди. Ибра футболчилардан бирини майдонда калтаклаши сўнгги томчи бўлади. Албатта, кейинги куни Златан одамга ўхшаб уйғонади ва жабрланувчининг олдига бориб, ундан узр ҳам сўрайди. Аммо ота-оналар аллақачон ушбу сурбет йигитчани жамоадан четлатиш тўғрисидаги петицияни имзолашга киришганди. Ибра бу ҳақда хабар топади ва таэквондога ўтиб кетишни режалаштиради, аммо «Малмё» мураббийи уни тинчлантиради — петиция келиб тушганида у шунчаки кулади ва қоғозни бўлаклаб ташлайди.

Вақт ўтиб Златан жамоада дўстлар ҳам орттиради, аммо кийим алмаштириш хонасидаги муҳит ҳамон асабий бўлиб қолаверади. Форвард ҳали ҳам тўпни жамоадошларидан қизғонар ва барчани уёқдан буёққа олиб бориб, олиб келарди. Кўпчилик Ибра «Малмё»дан кетишини истар ва қайсидир паллада унинг ўзи ҳам шундай қарор қабул қилишга яқин келади.

Ўсмирлар жамоаси мураббийи Златанни кетишдан қайтаради. У ўсмир футболчини қўллаб-қувватлайди ва раҳбариятни истеъдодли форвард билан шартнома имзолаш зарурлигига ишонтиради. Бу Ибранинг катта футболдаги фаолиятининг бошланғич нуқтасига айланади: 1999 йилда у асосий жамоада дебют қилади ва дарҳол гол уришга киришади.

«Арсенал»да кўрикдан ўтишдан бош тортган

2000 йилда вундеркиндга Арсен Венгер қизиқиб қолади: у 18 ёшли Златанни кўрикдан ўтиш учун Лондонга чақиради. Ўша вақтда интернет ва скаутлик бўлимлари ҳозиргидек ривожланмаганди, шунинг учун янгиларни шундай топишарди.

Златан бу вақтга келиб «Малмё» юлдузига айланиб улгурган ва клубни Швеция юқори дивизионига қайтарганди. Ўшандаёқ у ўз қадрини билган. Венгер форвардга унинг фамилияси ва рақами туширилган қизил-оқ рангдаги футболкани юборганди, аммо шартнома имзоланишидан аввал Златан кўрикдан ўтиши керак эди.

Швед хушмуомалалик билан рад жавобини беради ва «Арсенал» базасини тарк этади. Бир неча йил ўтиб бу воқеани шундай ибора билан эслайди: «Златан тинглаш учун бормайди». Швециялик ҳужумчи агар Венгер чиндан ҳам уни қўлга киритишни истаган бўлса, унга дарҳол шартнома таклиф этиши керак бўлган деб ҳисоблайди. Шу билан бирга, Ибра француз мутахассис ҳақида доимо ҳурмат билан гапирган.

Венгер Златанни йўқотганига ортиқча асабийлашиб ўтирмайди. «Мен ундан биринчи жамоа билан озроқ машғулот ўтказишни сўрадим, у эса рад этди. Мен бунинг учун афсусланмайман. Қачондир кимдир унинг кучли томонлари ҳақида гапирганда, табиийки буни ўз кўзинг билан кўришни хоҳлайсан, акс ҳолда бу жиддий иш бўлмай қолади», — деганди Арсен.

Ван дер Вартнинг оёқларини синдириб, бошини кесиш билан таҳдид қилган

2001 йилда Ибраҳимович «Аякс»га ўтади, бу жамоада нидерланд футболининг энг истеъдодли вакилларидан бири Рафаэл ван дер Варт билан учрашади. Улар бир неча йил мобайнида муаммосиз бирга ўйнашади - 2004 йилда терма жамоаларнинг ўртоқлик учрашувигача.

Швеция жамоасининг ҳужумларидан бирида Златан уч рақиб қуршовида қолади. У довдираб қолмайди: нафислик билан ортга бурилиб, рақиб жарима майдони ичида тўпни сақлаб қолади ва голли узатма беради. Шведлар голни нишонлаётган чоғда, нидерландияликлар Ван дер Варт атрофида тўпланишганди, у тўпни Ибрадан олиб қўйишга уринганида жароҳатланганди. Бир неча дақиқа ўтиб у тўпиғидан қаттиқ жароҳат олгани туфайли майдонни замбилда тарк этади.

Матбуот учун берган интервюларида Ван дер Варт Златан унга атайлаб жароҳат етказгани ҳақида айтади — швед эса жамоадошининг сўзларини инкор қилади. Зиддият бутун «Аякс»га таъсир қилади: нидерландлар Рафаэлни, легионерлар эса — Ибраҳимовични қўллашади. Роналд Куман ва Луи ван Гаал футболчиларни яраштиришга уринади, аммо беҳуда. Суҳбатлардан бири вақтида Златан ўзини тийиб тура олмайди ва Рафаэлга қарата шундай дейди: «Агар сен яна матбуотга юзлансанг, мен икки оёғингни синдириб, бошингни узиб оламан». Бу низо Златаннинг Италияга кетиши билангина тинчийди.

Йиллар ўтиб Ван дер Варт собиқ жамоадоши ҳақида илиқ сўзлар айтади: «Ўртамизда баъзида баҳслар юзага келган бўлса-да, у самимий инсон. Аммо ишончим комил: агар биз у билан ҳозир учрашсак, муаммо бўлмайди».

Бир жавоб билан Мино Райолани боши берк кўчага киритиб қўйган

Ўша 2004 йилда Ибраҳимович афсонавий агент Мино Райола билан танишади. Швед «Аякс»дан топ-клубга ўтиш ҳақида ўйлаётган ва бунинг учун мос келадиган агентни қидираётганди — унга таниш журналист маслаҳат берган, Райолани таърифлашда «мафиоз» сўзини қўллаган. Бу эса Златанни илҳомлантирган.

Аммо футболчини агент билан илк учрашуви янада илҳомлантиради. Ресторанга келган Ибраҳимович галстук таққан ва костюм кийган амакини учратишини кутганди, амалда эса машҳур сериалдаги Тони Сапранони эслатувчи, Nike футболкасидаги басавлат йигит билан кўришади. Райола тўртта А4 лист чиқаради, унда топ-форвардлар ўз статистикаси бўйича жойлашганди. Кўрсаткичлар пасайиб борувчи рўйхатда Златан энг охирида жойлашганди.

«Нима деб ўйлайсан, мен сени  бундай статистика билан қандай қилиб сотаман?» — дея савол қўяди Райола. Златан қўрслик билан берилган бу саволга дадил жавоб қайтаради: «Агар мен ҳар мавсумда 20 гол урганимда, онам ҳам мени сота олган бўларди». Минода шу заҳоти ёш ҳужумчига ҳурмат пайдо бўлади, аммо у ўз айтганидан қолмайди — у Златанни ҳашамат, урфдаги либослар ва спорткарлардан воз кечиб, машғулотларда тер тўкиш лозимлигига ишонтиради. Бир неча ой ўтиб Ибра Туринга келади ва «Ювентус» билан шартнома имзолайди.

Златан ва Райола шундай қилиб спортчи ва агент иттифоқининг намунасига айланади. Иккиси ўзаро муносабатларни сақлаган ҳолда бир-бирига топ даражага чиқишда ёрдам беради, кейинроқ бу муносабат ҳақиқий дўстликка айланади.

Бир сафар журналист Минодан ўзи Ибрага берган энг яхши маслаҳат ҳақида сўрайди. «Менга қулоқ сол», — дея жавоб қайтарганди агент. Райола — Златан қаршисида туриб буни айта олиши мумкин бўлган ягона одам эди.

Гвардиола билан зиддиятга борган ва ҳозирга қадар уни тинч қўймайди

2009 йилда ҳужумчи Чемпионлар лигасида ғолиб чиқиш учун «Барселона»га йўл олади: ўшанда каталонияликларда жаҳоннинг энг кучли яримҳимояси ва Лео Месси бор эди. Ибра бу ерда жаҳоннинг барча рекордларини қайтадан ёзиб, узоқ кутилган совринни қўлга киритиши кутилганди. У яхши бошлайди (14 ўйинда 11 гол), аммо кейин Пеп ақллилик қила бошлайди: Мессига кўпроқ эркинлик бериш учун шведни захирага ўтқазади (ёки қанотда ўйната бошлайди). Албатта, бу Златаннинг ғазабини келтиради.

«Сиз мени сотиб олганингизда, Ferrari сотиб олгандингиз. Агар сиз Ferrari ҳайдамоқчи бўлсангиз, премиум-классдаги бензин қуйиб, автомагистралга чиқинг ва газни босинг. Гвардиола дизел ёнилғиси қуймоқда ва қишлоқни айланмоқда. У бунинг учун Fiat сотиб олиши керак эди», — дея ғазабини ифода қилади форвард.

Златан Пепдан жуда жаҳли чиққанди ва мавсумнинг иккинчи қисмида улар деярли гаплашишмайди. Чемпионлар лигаси яримфиналида Жозе Моуриньонинг «Интер»идан мағлуб бўлингач, барчаси янада ёмонлашади. Кийим алмаштириш хонасида Златан Гвардиолани қўрқоқ деб атайди, мураббий эса унга ҳеч нарса деб жавоб қайтармайди — бундан швед янада ғазаб отига минади. Якунда унинг собиқ жамоаси «Интер» усиз ЕЧЛ ғолиби бўлади, форварднинг ўзи Каталонияга омадсиз сафардан кейин «Милан»га ўтади.

Йиллар ўтиб ҳам томонлар ярашиб олишмади. Ибраҳимович Пепнинг мураббийлик қобилиятини тан олади, аммо унинг инсоний хусусиятларини қоралайди. Ўтган йил у Эрлинг Ҳоланднинг «Манчестер Сити»га трансферини муҳокама қилиш чоғида ўтмишдаги хафагарчиликларни эслаганди: Златан Гвардиоланинг эгоси ва ҳасади норвегияликни тамом қилади деб ҳисоблаганди. Пеп Ибранинг сўзларига киноя билан муносабатда бўлади: «Мен унга шундай ҳасад қиламан! Мен унга айтаман: «Эрлинг, илтимос, бошқа гол урма, йўқса газеталар фақат мен ҳақда ёзмай қўяди!»

Моуриньо учун ўлишга тайёрлигини айтган

Гвардиолани шунчалик ёмон кўрган Златан унинг антиподи - Моуриньони ёқтириши ажабланарли эмас. «Интер»да у билан ишлаган форвард португалияликнинг ҳаёт тарзи ва ишини ҳис қилади ва унга боғланиб қолади. Кейинроқ Ибра Жозе учун ўлимга тайёрлигини тан олганди.

«Бу йигит нимани хоҳласа, шуни айтади. У менга ёқади. У армия етакчиси. Моуриньо хонани чароғон қлади, Гвардиола эса пардаларни туширади. Моуриньо мен у учун ўлишга тайёр йигит эди», — дея ҳикоя қилади Златан.

Аммо уларнинг биргаликдаги ҳамкорлиги ёқимли кечмайди. Жозе бошқа футболчилар қатори Ибраҳимовичнинг ҳам характерини синаб кўрарди. Бир сафар «Интер» ва Златан ўйиннинг биринчи бўлимини жуда ёмон ўтказади, португалиялик эса танаффусда бир неча кундан кейин Италиянинг энг яхши футболчиси учун аталган совринни қўлга киритадиган форвардини ҳамманинг қаршисида аяб ўтирмайди.

«Сен саҳнага чиқиб, ўз мукофотингни олганингда, уялишинг керак. Агар сен шундай ўйнасанг, унга муносиб эмассан», — дея қичқирганди Жозе.

Кимдир бундай сўзлардан кейин синиб қолиши мумкин эди, Златан эса бу сўзларни чақириқ сифатида қабул қилади. 2009 йилда ҳамкорлик тўхтаганидан кейин ҳам улар яхши алоқаларни сақлаб қолишади. Қуйидаги видеода ҳам буни яққол кўриш мумкин: 2013/14 йилги ЕЧЛ чоракфиналидаги ўзаро тўқнашувдан кейин Ибра собиқ устозини шундай қўрқитганди:

2016 йилда Ибраҳимович — Моуриньо дуэти «Манчестер Юнайтед»да яна топишади. Жозе совринлар ютиш ва клубни ўтмишдаги буюклигига қайтаришда ёрдам берадиган тажрибали сафдошга эҳтиёж сезганди. Португалиялик туфайли Златан Англия Суперкубоги, Англия лигаси кубоги ва Европа Лигаси ғолибига айланади.

Инглизлар дарвозасига урилган афсонавий гол

Швеция термасида Златан нафақат жамоадошлари билан можаролар туфайли ёдда қолган — балки сариқ футболкада чинакамига афсонавий голларни ҳам урган. 2012 йил ноябрида ҳужумчи ақл бовар қилмас ҳаракатни амалга оширади ва 30 метр масофадан туриб Англия терма жамоаси дарвозасига қайчи услубида гол уради. «Инглизлар доим менинг жиғимга тегишарди, уларга ҳеч қачон гол ура олмаганимни айтишарди», — дея эслайди Златан.

ФИФА Ибрани йилнинг энг яхши голи учун Пушкаш соврини билан тақдирлайди. Англияликлардан бошқа барча хурсандчилик қилишади. Ўша ўйинда «уч шерлар» сафида дебют қилган Райан Шоукросс жамоага қайтиб чақирилмайди. «Мен оиламда ҳазиллар нишонига айландим, чунки халқаро фаолиятимдаги 10 дақиқа бир киши томонидан барбод қилинганди», — дея шикоят қилганди Райан.

Дарвоқе, Златан ўша ўйинда умуман покер амалга оширганди. Унинг ёрқин ўйини туфайли шведлар 4:2 ҳисобида ғолиб бўлишганди.

МЛСга саёҳат: ҳейтерларининг оғзини ёпган ва болалар спортини танқид қилган

2016/17 йиллар мавсуми охирида бахтсизлик юз беради: 36 ёшли шведнинг хочсимон пайлари йиртилиб кетади ва у ярим йил муддатга сафдан чиқади. Сафга қайтганидан кейин ҳам Жозе уни асосий таркибга қайтаришга шошилмайди. Яна бир неча ой захира ўриндиғида ўтирган Златан Америка чемпионатига қўйиб юборишни сўрайди, бу лигада уни «Лос-Анжелес Гэлакси» чақираётганди. Журналистлар ва фанатлар дарҳол у олдингидек эмаслигини, АҚШга эса фаолияти якунида дам олиш учун келганини айтишади.

Улар адашганди: Лос-Анжелесдаги дербида дебют қилган Ибраҳимович дубл расмийлаштиради. Златаннинг иккинчи голи жамоасига ғалаба келтиради — «Гэлакси» 4:3 ҳисобида устун келади. Ибра даврида клуб лига плей-оффига қайтади, форварднинг ўзи 56 ўйинда 52 гол ва 17 пас муаллифи бўлади.

Шу билан бирга, у Америка маданиятини ўрганишга ҳаракат қилади ва интервюларидан бирида ўз таассуротларини очиқчасига билдиради. Златан АҚШда кредит карталари култидан, барлар сони камлигидан, қўшниларнинг совуқ муносабатидан ёзғиради, шунингдек Америка спортидаги муаммоларни кўрсатиб беради. Ҳужумчининг сўзларига кўра, икки ўғли футбол билан шуғулланиши учун етти минг доллар сарфлашига тўғри келган. Агар миллионер Златан бундан норози бўлган бўлса, оддий фуқароларга осон бўлмаслиги аниқ.

«Бу менга умуман ёқмади, чунки барчада ҳам зарур маблағ топилмайди. Спорт эса барча учун очиқ бўлиши керак, чунки у мансублигидан қатъи назар барча одамларни бирлаштиради. Ҳеч нарсаси йўқ бўлган Пеле чемпион бўлган, у латталардан қилинган тўпда ўйнаган. Футбол — дунёдаги энг яхши спорт тури», — деганди Ибра.

«Милан»га чиройли қайтиш

МЛС чемпионатида бир йилдан ошиқроқ ўйнаган Златан Европага қайтишни хоҳлаб қолади. 2020 йил январида у чўкаётган «Милан» билан шартнома имзолайди, ўшанда жамоа 11-ўринда бораётганди. Ибраҳимович россонерини яна юқорига кўтаришини айтади.

Златаннинг қайтишидан олдин бошқа воқеалар ҳам бўлиб ўтган. Аввалига у «Наполи»га ўтишни истаганди — унда жамоа ҳақидаги ҳужжатли филмдан катта таассурот ҳосил бўлганди — ва скудеттони Диего Марадона услубида қўлга киритмоқчи эди. Ўша вақтда Неаполда бўлган Карло Анчелотти ҳам Златанни жамоасида кўришни истаётганди, аммо кутилмаганда клуб президенти Де Лаурентис мураббийни истеъфога чиқаради ва трансфер амалга ошмай қолади.

Ибра тушкунликка тушмайди ва Райолага юзланади: «Ёмон ҳолатда бўлган ва менинг ёрдамим тегадиган жамоа борми?» Мино яқинда «Аталанта»дан 0:5 ҳисобида мағлуб бўлган «Милан» номини айтади.

«Милан» раҳбарияти Златанни қучоқ очиб кутиб олади ва у ҳам уялтирмайди: у билан клуб «Ювентус», «Лацио», «Рома» клубларини енгади ва Европа Лигасига йўлланма олади, шунингдек Италия Кубоги финалига чиқишига бир бахя қолади.

Златан жамоага юлдузли футболчи сифатида келган бўлса-да, амалда ўзини ўйновчи мураббий сифатида тутади ва Стефано Пиоли билан ажойиб тандем ҳосил қилади. Швед футболчиларни чоғлантиришга ва кийим алмаштириш хонасидаги муҳитга, Пиоли эса — тактикага жавоб берарди.

«Ўйлайманки, унинг интеллекти жуда юқори. Златан келганида «Милан» чемпионатни ютиши мумкин бўлган жамоа эмасди. У жараёнга қандай ва қачон аралашиш кераклигини тушунадиган даражада ақлли. Златан бизга фақат ижобий кайфият улашади. У ҳеч қачон ғалабаларга тўйиб қолмаган, унинг кучи ҳам шунда», — деганди Пиоли. Ибраҳимович билан хайрлашув маросимида эса Стефано фахрий футболчида мураббий бўлиш учун барча хислатлар борлигини эътироф этди.

Златан эса хайрлашув маросимида ҳам ўзига хиёнат қилмади. Ўзига ҳуштакбозлик қилаётган «Верона» мухлисларининг оғзини юмди ва шундай деди: «Бу тонгда уйғонганимда, ёмғир қуяётганди. Ўзимга дедим: бугун ҳатто осмон ҳам ғамгин».