2026 йилги режалар, янги газ кони ва бюджетнинг ёпиқ муҳокамаси — ҳафта дайжести

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Президент: “2026 йил туб бурилиш йили бўлади”

Жума куни президент Шавкат Мирзиёев Олий Мажлис ва Ўзбекистон халқига мурожаатнома йўллаб, 2025 йилда эришилган ютуқларни сарҳисоб қилди ва келгуси йил учун вазифаларни белгилаб берди. Давлат раҳбарининг сўзларига кўра, мамлакатимизда камбағаллик даражаси йил бошидаги 8,9 фоиздан 5,8 фоизгача пасайган. Охирги 9 йилда эса, ўзбекистонликларнинг харид қобилияти 2 баробарга ўсган.

“Ўтказилган сўровлар ҳам, халқаро экспертлар таҳлиллари ҳам 75 фоиз аҳолининг молиявий ҳолати кескин яхшиланганини тасдиқламоқда”, деди президент.

Шавкат Мирзиёев олдиндаги янги марралар ҳақида гапираркан, 2026 йил – барча соҳалар ривожида “туб бурилиш йили” бўлишини айтди.

“Кириб келаётган 2026 йил давлат бошқаруви, суд-ҳуқуқ тизими, иқтисодиёт тармоқлари, таълим, илм-фан, тиббиёт, маданият, спорт, экология тизими – барча-барча соҳаларни ривожлантиришда туб бурилиш йили бўлади”, – деди давлат раҳбари.

Масалан, транспорт соҳасини оладиган бўлсак, келаси йили Тошкент–Самарқанд, Тошкент–Андижон, Тошкент–Бўстонлиқ, Пунғон–Наманган ва Қарши–Шаҳрисабз йўналишларида юқори тезликда ҳаракатланишга мўлжалланган пулли йўллар қурилиши бошланади. Бундан ташқари, республика бўйлаб 4 минг км магистрал йўллар халқаро талабларга мос “автобан”ларга айлантирилади. Шаҳарларни тезюрар поездлар билан боғлаш учун яна 500 км темирйўл қурилишини бошлаш кўзда тутилган.

Шунингдек, 1 январдан автомобилларга экологик стикерлар бериш бошланиши кутиляпти. Қизил стикерга эга, яъни катта миқдорда зарарли моддалар чиқарадиган автомобилларнинг шаҳарлар марказига киришига йўл қўйилмайди. Бундай машиналарни янгисига алмаштириш ёки уларга филтр ўрнатиш учун давлат томонидан қўллаб-қувватлаш чоралари тақдим этилиши маълум қилинди. Ички ишлар вазирлигига кўра, экостикерлар билан боғлиқ жарималарни қўллаш 2028 йилдан бошланиши белгиланган.

Электромобил эгалари эса субсидиядан умид қилишлари мумкин: Шавкат Мирзиёевнинг айтишича, машинани қувватлаш учун 1 kWh энергия нархининг 300 сўмдан ошган қисмини давлат қоплаб беради. Электромобилда таксичилик қилаётганларга ҳам “бир қатор имтиёзлар” берилиши айтилди.

Президентнинг сўзларига кўра, келаси йили маҳаллалар инфратузилмасини яхшилаш – асосий вазифа бўлади: ҳар бир вилоятда 2-3 тадан туман танланиб, ҳамма маҳалласидаги барча муаммолар бир вақтнинг ўзида ҳал этилади. Бунинг учун вилоятларнинг ўзига 20 трлн сўм ажратилади.

Иқтисодий масалаларга келсак, асосий урғу маҳаллий корхоналарни технологик трансформация қилиш ва унумдорликни оширишга қаратилиши айтиляпти. ЯИМни 160 млрд долларга етказиш мақсадига келаси йилиёқ эришилиши муносабати билан, 2030 йил учун 240 млрд долларлик янги марра белгиланди. Шунингдек, олтин ишлаб чиқаришни 2024 йилги 131 тоннадан 2030 йилгача 175 тоннага етказиш ҳам мақсад қилинган.

Шавкат Мирзиёев коррупционерлар ҳақида гапираркан, уларни “ислоҳотларга хиёнат”да айблади ва 2026 йилда коррупцияга қарши “фавқулодда ҳолат” эълон қилинишини айтди.

“Бу иллатга қарши курашиш бўйича 2026 йилда “фавқулодда ҳолат эълон” қиламиз. “Фавқулодда ҳолат эълон қилмасак, мен айтган рақамларга эришолмаймиз, дунё ҳамжамиятининг бизга ишончи сусаяди.

[...] Ҳар бир идорага кириб бораман. Кўзимизни мошдек очиб, кимгадир ёқмаса ҳам айтамиз бу гапларни: тизимимиз анча эскириб қолди. Шунинг учун коррупцияга қарши янги тизим жорий қиламиз”, – деди президент.

Бу янги тизим доирасида барча идораларда комплаенс ва коррупцияга қарши ички назоратга масъул ўринбосар лавозими жорий этилади, Ҳисоб палатасининг вакили фаолияти йўлга қўйилади.

“Лавозимим, унвоним бор, менга ҳеч ким тегмайди”, деганлар адашади. Қонун олдида ҳамма тенг. Ички ишлар, прокуратура, солиқ, божхона, молия, банк, йирик давлат компаниялари, вазирлик ва ҳокимликлар, бир сўз билан айтганда, бирорта идора ва ташкилот назоратдан четда қолмайди.

Комплаенс хизматининг фаолиятига тўсқинлик қилганлар коррупцияга шерик деб кўрилади. Мана шуни билинглар. Бу – янги тизим, мажбур бўлдим шуни жорий қилишга. Қулоғимга кўп гаплар келяпти”, – дея огоҳлантирди Шавкат Мирзиёев.

Давлат раҳбари ўз нутқида очиқлик сиёсати давом этишига алоҳида урғу берди:

“Яна бир марта очиқ айтмоқчиман. Ҳамма ўнг қулоғи билан ҳам, чап қулоғи билан ҳам эшитиб олсин. Юртимизда кенг кўламли янгиланишлар даврида, Янги Ўзбекистон даврида очиқлик сиёсатидан ҳеч қачон ортга қайтмаймиз. Бу – биринчи масала. Сўз ва матбуот эркинлигини таъминлаш бизда устувор вазифа бўлиб қолган ва қолади ҳам. Шуни ҳамма билиши керак”.

2025 йилги бюджет ўзгарди – солиқ тўловчилар бехабар

Очиқлик сиёсатида ортга қайтишга асло қўйилмаслигини Қонунчилик палатаси етарлича уқмаётган кўринади. Маълум бўлишича, палата шу ой бошида 2025 йилги давлат бюджетига ўзгартиришлар киритиш ҳақидаги қонунни жамоатчилик кўзидан панада қабул қилган. Ваҳоланки, мажлисда кўрилган масала – солиқ тўловчиларнинг 3 млрд доллардан ортиқ маблағига тааллуқли эди.

Ўзбекистонда шаклланган тартиботга кўра, ҳукумат Олий Мажлисдан рухсат олмаган ҳолда, бюджет қонунидан доимий равишда четга чиқади ва йил охирига келганда ортиқча харажатларнинг ҳаммасини битта қилиб, парламент орқали қонунга киритиб қўяди. Йил давомида қонундан ташқари харажат қилиш масаласи ўртага чиққанда, бунинг учун парламентнинг олдидан ўтиш, яъни халқ вакилларининг розилигини олиш керак, деган қоида ҳали шаклланмаган. Ваҳоланки, узоққа бормасак ҳам, бундай тартибот қўшни Қозоғистонда аллақачон бор.

Эътиборлиси шундаки, Қонунчилик палатасининг бюджет қонунини ўзгартириш ҳақидаги мажлислари аввалги йилларда бошқа мажлислар қатори жонли эфирга узатиларди. Бу йил эса, жамоатчилик бунақа қонундан Сенатга етиб келган пайтдагина хабар топди. Чунки Қонунчилик палатаси мажлисдан трансляция уюштирмагани етмагандек, ҳатто бу ҳақда бир оғиз расмий хабар бериб қўйишни ҳам лозим топмаган.

Қонуннинг аксарият тафсилотлари ҳали ҳам маълум эмас. Сенатда очиқланган асосий рақам қуйидагича: 2025 йилда давлат бюджети харажатлари йил бошида рухсат этилган миқдордан 14,5 фоизга ёки 41 трлн сўмга ошиб кетган. Бу – қарийб 3,4 млрд доллар дегани. Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Халқаро валюта жамғармаси Ўзбекистон ҳукуматини олтин нархи ошишидан келган қўшимча даромадларни деб, харажатларни оширишдан тийилишга чақирган эди.

Метан шохобчалар иш вақти ва янги газ кони

Ҳафта бошига қайтадиган бўлсак, душанба куни Энергетика вазирлиги ғаройиб баёноти билан диққат марказига тушди. Вазирлик эрталаб соат 10 га яқин расмий хабар чиқариб, шу куни соат 10 дан 16 га қадар республикадаги барча метан қуйиш шохобчалари одатий режимда ишлашини эълон қилди. Лекин тез орада гап “барча” шохобчалар ҳақида кетмаётгани маълум бўлди ва вазирлик қўшимча ахборот берди: Фарғона водийсида метан шохобчаларнинг иш вақти ҳокимликлар билан келишилган ҳолда, газ босимидан келиб чиқиб белгиланади.

Водийдан бошқа ҳудудларда метан шохобчалар 6 соат ишлаб, 18 соат ёпиқ туриши – расмий хабарларга қараганда сешанба ва чоршанба кунлари ҳам давом этган. Шундан кейин бундай маълумот бериш яна тўхтаб қолди ва водий аҳлини қийнаётган ноаниқлик энди бутун республикадаги ҳайдовчиларда ҳам юзага келди. Худди шундай ҳолатлар учун ишлаб чиқилган ва ўтган йили Энергетика вазирлиги кўз-кўз қилган Avto24 иловаси эса эски маълумотларни кўрсатяпти.

Душанба куни Фарғонадаги метан-шохобчаларга борган Kun.uz мухбири вазирликнинг “барча шохобчалар соат 10 да очилади” деган баёнотига ишониб келган, лекин хафсаласи пир бўлган ҳайдовчиларни учратди. Хабарингиз бўлса, икки ҳафта олдин вазир Жўрабек Мирзамаҳмудов босим паст бўлган вақтда водийдаги метан-шохобчаларга кўчма контейнерлар орқали метан ташиш 22 декабргача ишга тушишини айтган эди. Шу куни Kun.uz суҳбатлашган фарғоналик ҳайдовчилар ва шохобча ходимлари кўчма контейнерларни кўрмаганликларини айтишди.

Айни пайтда, ўтган ҳафта раҳбари алмашган “Ўзбекнефтгаз” Устюртдаги яна бир қудуқдан газ олишга эришилганини хабар қилди. Маълум қилинишича, “Мўйноқ” конидаги 3-сонли қудуқда 100 кундан ортиқроқ давом этган бурғилаш ишларидан кейин, куни кеча салкам 5 минг метр чуқурликдан саноат миқёсидаги газ оқими олинган. Август охири ва декабр ойи ўрталарида худди шу кондаги дастлабки икки қудуқдан ҳам саноат миқёсида газ олишга эришилганди. Ҳозир қолган қудуқларда ҳам бурғилаш ишлари давом этяпти.

Расмийлар газ қазиб олишдаги пасайишни тўхтатиш учун “Мўйноқ” конига катта умид боғлаяпти. Чунки ундаги 2-сонли қудуқ – ҳозир республикада энг юқори дебитли газ қудуғи ҳисобланади. “Ўзбекнефтгаз”нинг 12 декабр кунги хабарида қудуқ “Ўзтрансгаз”нинг қувурлар тармоғига улаб бўлингани айтилган.

Айни пайтда, Россия томони Ўзбекистонга газ экспортини ошириш нияти ҳақида такрор-такрор баёнотлар беришда давом этяпти. Куни кеча “Газпромбанк”нинг прогнозлаш маркази Ўзбекистонга газ етказишни 4 баробарга ошириш режаларига яна бир бор тўхталиб ўтди. Унга кўра, таъминот йилига 3 млрд кубометрдан 2030 йилга бориб 12 млрд кубометрга етиши кўзда тутилган.

Акмал Шукуров иши: 4 нафар судя ишдан олинди

Суд тизимида камдан кам кузатиладиган ҳолат рўй берди: 4 нафар судя ноҳақ ҳукм сабабли ишдан олинди. Гап – тунги клубдаги жанжал воқеасидан кейин 8 йилга қамалган Акмал Шукуровни озодликка чиқариб берган судялар ҳақида кетяпти. Судялар олий кенгашининг пайшанба кунги қарори билан, одил судловни амалга ошириш чоғида қонунийликни бузгани учун Тошкент шаҳар судининг жиноят ишлари бўйича судялари Муҳтарама Турғунова, Одилбек Илҳомжонов ва Мирзиёд Абидов лавозимидан озод этилган.

Бундан ташқари, президент фармойиши асосида, Тошкент шаҳар суди раисининг ўринбосари – жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати раиси Муроджон Мирзажонов ҳам одил судловни амалга оширишда қонунийликни бузгани учун ишдан олинди. Эслатиб ўтамиз, жами 5 та эпизод бўйича Жиноят кодексининг 3 та моддаси билан айбланган Акмал Шукуров аввалига 8 йилга озодликдан маҳрум этилган, кейин ҳукм 4 йиллик озодликни чеклашга алмаштирилган ва бу катта шов-шувни келтириб чиқаргани ортидан, апелляция ҳукми бекор қилиниб 6 йиллик қамоқ тайинланган эди.

Бу ҳафта, шунингдек, Ички ишлар вазирлиги ҳам ўз тизимидаги ходимларнинг ҳар турли ҳуқуқбузарликларига нисбатан қатъий позицияда эканини маълум қилди. Вазирлик ўтказган матбуот анжуманида айтилишича, эндиликда ички ишлар ходимларининг ноўрин хатти-ҳаракатлари ҳақидаги ҳар битта мурожаатга “фавқулодда ҳолат” деб қаралади. Бундай мурожаат келиб тушиши биланоқ 10 дақиқа ичида туман-шаҳар ИИБ бошлиғи ўринбосари ва Шахсий хавфсизлик бўлинмаларига етказилади. Улар 10 дақиқа ичида мурожаатчига телефон қилади, кейин у билан шахсан учрашади ва 3 соат ичида мурожаатни ўрганиб, ҳолатга аниқлик киритади.

Тизим раҳбарларининг тан олишича, 2024 йилда ички ишлар ходимлари томонидан 67 та жиноят содир этилган бўлса, 2025 йилда бу рақам 30 фоизга ошиб, 87 тага етган. Бу жиноятларнинг аксарияти вазирлик ташаббуси билан аниқлангани ва жиноятчи ходимлар ишдан бўшатилиб, прокуратурага топширилгани маълум қилинди. Шунингдек, жорий йилда ички ишлар тизимида жиддий камчиликларга йўл қўйган 86 нафар раҳбар аниқланиб, улардан 57 нафари интизомий жазолангани, 29 нафари лавозимидан олингани айтилди.

Ходимлар орасидаги жиноятчилик бўйича сўнгги ҳолат Хоразмда қайд этилди. ДХХ хабарига кўра, Хоразм вилояти ИИБ Тезкор қидирув хизматининг катта тезкор вакили уй-жой қуриш учун рухсатнома олиб беришни ваъда қилиб, 30 минг доллар олган пайтда ушланган. Унинг устидан фирибгарлик ва пора бериш моддалари бўйича жиноят иши қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Бу ҳафта яна нималар рўй берди?

Ўзбекистон ва АҚШ президентлари ўртасида телефон мулоқоти бўлиб ўтди. Ўзбекистон томони берган хабарда Шавкат Мирзиёев Америка президентини Ўзбекистонга таклиф этгани айтилади. Доналд Трамп эса Шавкат Мирзиёев ва Қосим-Жўмарт Тўқаев билан гаплашиб, уларни Катта йигирматалик саммитига таклиф этганини маълум қилди. G20 саммити келаси йил декабрда Майамида бўлиб ўтиши кўзда тутилган. Ҳафта давомида, шунингдек, Ўзбекистон ва Россия ўртасида Ўзбекистоннинг Жаҳон савдо ташкилотига аъзолиги бўйича музокараларни якунловчи протокол имзоланди.

Тошкентдаги йўлбўйи автотураргоҳларга резидентлик рухсатномаси жорий этиляпти. Унга кўра, агар уйингиз олдида йўлбўйи автомобил тўхтаб туриш жойи ташкил этилган бўлса, 1 февралдан бошлаб БҲМнинг 1 баравари, яъни 412 минг сўм тўлаган ҳолда, 1 йил давомида машинангизни кечки соат 8 дан эрталабки 8 гача ўша ерда қолдишингиз мумкин бўлади. Бу қарор фақат йўлбўйи пулли тўхтаб туриш жойларига тааллуқли бўлиб, бошқа автотураргоҳларга тегишли эмас. Ҳафта давомида, шунингдек, 1 январдан бошлаб Андижон шаҳридаги автобусларда нақд пул шаклидаги тўлов қабул қилинмаслиги эълон қилинди.

“Ташаббусли бюджет”да давлат ва маҳалла аҳлининг шерикчилик тартиби белгиланди. Сенат қарорига кўра, энди маҳалла аҳли бирор бир лойиҳа учун зарур маблағнинг 50 фоизини ўзлари тўплай олса, қолган ярмини давлат тўлаб беради. Яъни бундай лойиҳалар “Ташаббусли бюджет”да автоматик тарзда ғолиб деб топилади. Бундан ташқари, энди “Ташаббусли бюджет”да ғолиб чиқолмаган маҳаллалар аҳолиси депутатларга ҳам мурожаат қилиши мумкин: қарор билан, депутатлар “Очиқ бюджет” порталига кириб, ўзлари сайланган ҳудуддаги бирор лойиҳани қўшимча тарзда ғолиб деб эълон қилиш ҳуқуқига эга бўлди.

Йилнинг энг катта фирибгарлик кейсларидан бири – “Credit House” иши бўйича суд бошланди. 25 декабр куни Яккасарой туман судидаги илк мажлисга тумонат одам йиғилди. Бу ишда 1766 нафар жабрланувчи қайд этилган бўлиб, уларга етказилган зарар миқдори ҳозирча маълум эмас, лекин гап 1 триллиондан ортиқроқ маблағ ҳақида кетаётган бўлиши мумкин. Судланувчилар сони – 9 нафар. Улар одамларга осон шартларда уй-жой олиб беришни ваъда қилиб, қурувчилар ва харидорлар ўртасида воситачи бўлиш орқали, уюшган гуруҳ бўлиб фирибгарлик қилишда айбланяпти.

Муаллиф – Комрон Чегабоев
Дастур бошловчиси – Бобур Акмалов
Тасвир устаси – Шоҳруз Абдурайимов
Сурдотаржимон – Эъзоза Аҳмедова