Konstitutsiyaviy sud uchta kodeksga kiritiladigan tuzatishlarni tayyorladi

Konstitutsiyaviy sudning 14.11.2018 yildagi «O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksi, O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy protsessual kodeksi va O‘zbekiston Respublikasi Ma'muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni loyihasini O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasiga kiritish haqida»gi qarori Norma tomonidan ko‘rib chiqildi.
   
Konstitutsiyaviy sudga fuqaro S.Yakubjanov murojaat qilgan. U sud protsessining audioyozuvi (ovoz yozuvi) amalga oshirilishi yuzasidan Ma'muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksning (bundan keyin – MSIYuTK) 143-moddasi 2 va 4-qismlariga sharh berishni so‘ragan. Uni audioyozuv (ovoz yozuvi) sud ruxsati bilan amalga oshiriladimi yoki bu sud majlisida hozir bo‘lgan shaxsning huquqimi, degan savol qiziqtiradi.
 
Konstitutsiyaviy sud ishni ko‘rib chiqdi…
 
MSIYuTKning 143-moddasida bir ma'noni anglatadigan ikkita turli atama qo‘llanilgan. Ikkinchi qismida – «audioyozuv», to‘rtinchi qismida esa – «ovoz yozib olish». Bu qonunchilik talablariga mos emas («Qonunlar loyihalarini tayyorlash va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga kiritish tartibi to‘g‘risida»gi Qonunning 21-moddasi). Bu nimaga olib keldi?
 
Qonunga ko‘ra ishda ishtirok etmayotgan zalda hozir bo‘lganlar, shu jumladan jurnalistlar va jamoatchilik arboblari protsessni audioformatda (masalan, diktofonga) erkin yozib olishlari mumkin bo‘lib chiqadi. Biroq mohiyatan asosiy ishtirok etuvchi shaxslar – ariza beruvchi va javobgar, prokuror, davlat organlari vakillari, shuningdek guvohlar, ekspertlar, mutaxassislar va tarjimonlar buning uchun sudga iltimosnoma taqdim etishlari va uning ruxsatini olishlari kerak. Bu bilan ularning huquqlari cheklanadi.
 
Shunday qilib, sud muhokamasining oshkoraligi prinsipiga rioya qilinmasdan sud ishlarini yuritish ishtirokchilarining huquqi cheklanib, ularga sud majlisida ovoz yozib olishga sudning ruxsati talab etilishi, sud majlisi zalida hozir bo‘lganlarga esa sudning ruxsatisiz ovoz yozib olish huquqi berilgan.
 
Iqtisodiy sud ishlarini yuritishda ham aynan shunday holat mavjud (IPKning 165-moddasi). Fuqarolik protsessida esa aksincha: ishtirokchilar audioyozuvni amalga oshirish uchun sudga iltimosnoma taqdim etishlari va uning ruxsatini olishlari zarur, qolgan barcha esa taraflarning (da'vogar va javobgarning) roziligi va sudyaning ruxsati bilan ovoz yozib olishi mumkin.
 
Oqibatda qanday qaror qabul qilindi?
 
Konstitutsiyaviy sud qonunchilik tashabbusi huquqiga ega. Shu sababli u Fuqarolik protsessual, Iqtisodiy protsessual kodekslar va Ma'muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risidagi qonuni loyihasini ishlab chiqib, Qonunchilik palatasiga kiritadi.
 
Taklif etilayotgan tuzatishlardan maqsad – uchala kodeksda sud majlisida ovoz yozib olishni amalga oshirish yagona tartibini belgilash hamda protsess ishtirokchilarining huquqi cheklanishini bartaraf etish.
 
Sharh e'lon qilingan paytda qonun loyihasi matni ochiq manbalarda topilmadi, deyiladi xabarda.