O‘RVI epidemiyasi, qish uchun va’dalar va Hajga yopiq navbat - hafta dayjesti

Ortda qolayotgan hafta davomida O‘zbekistonda ro‘y bergan muhim voqea-hodisalarning qisqacha tafsilotlari – Kun.uz dayjestida.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

O‘RVI tarqalishi keskin ko‘payib, tibbiyot tizimiga yuklamani oshirdi

Noyabr oyi boshidan beri O‘zbekiston bo‘ylab gripp va o‘tkir respirator virusli infeksiyalarga chalinish holatlari keskin ko‘paygani kuzatilyapti. Sog‘liqni saqlash vazirligining ma’lum qilishicha, eng ko‘p kasallanish holatlari bolalar orasida va Toshkent shahrida kuzatilyapti. Vazirlik poytaxtdagi bolalar shifoxonalariga yuklama ortib ketganini tasdiqladi. Ayni paytda shifoxonalarda joy qolmagani, tez yordam 2 soatgacha kechikib yetib kelayotgani haqida ham ma’lumotlar bor.

Payshanba kuni sog‘liqni saqlash vaziri Amrillo Inoyatov bu masalada yig‘ilish o‘tkazdi. Unda Zangiota-1 yuqumli kasalliklar shifoxonasida O‘RVIga chalingan bolalar uchun ajratilgan o‘rinlar sonini 300 tadan 500 taga oshirish, tez yordam chaqiruvlariga zaxiradagi 40 ta avtomashinani ajratish, ambulator davolanishi mumkin bo‘lgan bemorlarga uyga javob bergan holda ularning sog‘ligini kuzatuvga olish kabi choralar belgilandi.

Hafta davomida Xitoyda bolalar orasida pnevmoniyaga chalinish holatlari keskin ko‘payib ketgani va bu yangi virus bilan bog‘liq bo‘lishi mumkinligi haqidagi xabarlar ham xavotirlarga sabab bo‘ldi. Mamlakat shimolidagi bir nechta shaharlarda bolalar kasalxonalari to‘lib ketgan. Xitoy rasmiylari bu holatni ob-havoning sovib ketishi va COVID-19 bo‘yicha cheklovlar olib tashlanishi bilan izohladi. Rasmiy Pekin Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining so‘roviga javob berib, epidemiyaga allaqanday yangi sirli virus sabab bo‘layotgani haqidagi taxminlarni rad etdi.

Bu xabarlar fonida Namanganda qizamiq bilan kasallanish o‘chog‘i paydo bo‘lgani ma’lum bo‘ldi. Sanepidqo‘m xabariga ko‘ra, yil boshidan buyon viloyatda qizamiq bilan kasallanish bo‘yicha 735 ta holat qayd etilgan. Hozirda uch yoshgacha bo‘lgan 255 nafar bola davolanmoqda. Taqqoslash uchun, 2022 yil davomida butun respublika bo‘ylab qizamiqqa chalinish bo‘yicha atigi 8 ta holat qayd etilgan. Rasmiylar viloyatda diagnostikum, reagent va vaksinalarning zaxirasi yetarli miqdorda ekanini ma’lum qildi.

Shu o‘rinda aytib o‘tish kerakki, 2024 yildan boshlab O‘zbekistonda dori vositalari va tibbiy xizmatlarni qo‘shilgan qiymat solig‘idan ozod etish bo‘yicha imtiyoz bekor qilinishi kutilyapti. Bundan maqsad QQS zanjirini tiklash ekani aytilmoqda. Yakuniy iste’molchi tomonidan to‘lanadigan 12 foizlik soliqning qaytarilishi dori-darmonlar narxiga qanday ta’sir qilishi bo‘yicha mas’ullardan hozircha izoh bo‘lmagan.

Energetika tizimi “ob-havoning har qanday injiq kelishiga tayyor”ligi aytildi

Bu yil qishda o‘tgan mavsumdagidek energetika inqirozi ro‘y bermasligi uchun hukumat milliard dollardan ortiq mablag‘ sarflab, tizimni yangilash ishlarini amalga oshirgan. Bu haqda chorshanba kuni parlamentda hisobot bergan energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov aytib o‘tdi. Vazirning so‘zlariga ko‘ra, bir qismi qarzlar hisobiga to‘g‘ri keladigan 14,5 trln so‘m mablag‘ evaziga, yil davomida energetika infratuzilmasining yuklamalarga bardoshliligi oshirilgan. Mirzamahmudov o‘z chiqishida elektr energiyasi, tabiiy gaz, suyultirilgan gaz, ko‘mir, mazut va issiqlik ta’minoti hamda energosamaradorlik borasida qilingan ko‘plab ishlarni sanab o‘tdi, lekin inqiroz takrorlanmasligi borasida dadil bayonotlar berishdan tiyildi. O‘tgan mavsumdagidek anomal sovuq takrorlanishi ehtimoli bo‘yicha hisob-kitoblar qilinganini aytgan energetika vaziri, shunday bo‘lgan taqdirda, gaz-shoxobchalariga ta’minot 30 foizga qisqarishi mumkinligini aytdi.

Jo‘rabek Mirzamahmudovning ta’kidlashicha, 2023 yilda iste’molchilarga 2022 yilga nisbatan 6,5 foiz ko‘proq elektr energiyasi yetkazib beriladi. Eslatib o‘tamiz, o‘tgan yil oxirida aholi xonadonlariga beriladigan elektr energiyasi miqdori 2023 yilda 50 foizga ko‘payishi haqida aytilgandi. Vazir o‘z chiqishida aytgan yana ayrim raqamlar ham e’tiborga molik. Unga ko‘ra, yil boshidan bugungi kungacha, ya’ni 11 oy davomida umumiy quvvati 673 MW bo‘lgan 6 ta stansiya ishga tushgan. Yil oxirigacha esa, ya’ni atigi 1 oy muddatda umumiy quvvati 2000 MW'ga yaqin bo‘lgan 8 ta loyiha ishga tushishi kerak. Oddiy matematikaga tayansak, bu va’da amalga oshishi uchun, yangi yilgacha o‘rtacha har besh kunda bitta yangi stansiya ishlay boshlashi kerak.

Mirzamahmudov va uning jamoasi payshanba kuni prezident oldida ham qishga tayyorgarlik bo‘yicha hisobot berdi. Uning aytishicha, tizim 1 dekabrdan boshlab 24 soatlik ish tartibiga o‘tadi. Yil davomida respublika bo‘yicha 100 ta podstansiya, 11,5 mingta transformator va 34 ming km tarmoqlar yangilangan. Mavsum davomida Rossiya va Turkmanistondan 5 mlrd kubometr gaz import qilish bo‘yicha kelishib olingan. Suyultirilgan gaz, mazut, transformator, kabel va boshqa kerakli vositalar zaxira qilib qo‘yilgan.

Energetika vaziridan farqli ravishda, uning tizimidagi bir qator amaldorlar dangal va’dalar bilan chiqishlar qildi.

“Tizim ob-havoning har qanday injiq kelishiga tayyor, shay holatga keltirildi. Bu iste’molchilarni kuz-qish mavsumida bir maromda tabiiy va suyultirilgan gaz bilan ta’minlash imkonini beradi”, – dedi “Hududgazta’minot” raisi Bahodir Eshmurodov.

“Yer osti gaz saqlash omborlarimiz bugungi kunda 100 foizdan ortiq darajada to‘ldirilgan... O‘tgan yildagidek anomal holatga bu yil biz to‘liq tayyormiz. Har qanday anomal sovuq kirib keladigan bo‘lsa ham, omborlarimizda zaxiralarimiz yetarli. Aholimizga barqaror gaz yetkazib bera olamiz”, – dedi “O‘ztransgaz” raisi Asqar Isoqov.

“Bu yilgi kuz-qish mavsumiga o‘tgan yili yo‘l qo‘ygan xato va kamchiliklarimizdan xulosa qilgan holda tayyorgarlik ko‘rganmiz. Podstansiyalarimizning quvvatini qariyb 5,5 megavattga ko‘tardik. “Remont” ishlarimiz hammasi yakunlangan. Kuz-qish mavsumida har qanday favqulodda holatga, ob-havoning har qanday sharoitiga ham tayyormiz. Qishda energetika tizimi barqaror ishlashini ta’minlaymiz”, – dedi “O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari” raisi Dadajon Isaqulov.

Maktablar oldiga va piyodalar o‘tish joylariga – radarlar

Hafta davomida avtohalokatlarni kamaytirishga qaratilgan navbatdagi prezident farmoni e’lon qilindi. Unga ko‘ra, yo‘l bo‘yida joylashgan maktablar oldida maxsus foto-video qayd etish vositalari o‘rnatiladi. Bunday vositalar, shuningdek, kamida to‘rt polosali yo‘llardagi piyodalar o‘tish joylarida va yo‘l-transport hodisalari ko‘p ro‘y beradigan joylarda ham o‘rnatilishi kerak. Bu moslamalar tezlik rejimi, piyodalarga yo‘l bermaslik va piyodalarning yo‘lni belgilanmagan joydan kesib o‘tishi kabi qoidabuzarliklarni qayd etib boradi.

Radarlarning ko‘payishi haydovchilarga yoqmasligi mumkin, lekin qoidabuzarliklar ustidan nazoratni kuchaytirish zaruratini yo‘llardagi minglab o‘limlar qayta va qayta ko‘rsatib turibdi. Afsuski, bu hafta ham yirik avtohalokatsiz o‘tmadi. 21 noyabr kuni Farg‘onaning Uchko‘prik tumanida ro‘y bergan hodisada 5 kishi halok bo‘ldi, 6 kishi yaralandi. Voqeaga yuk mashinasining svetoforda to‘xtab turgan Damas'ga kelib urilishi sabab bo‘lgan. Baxtga qarshi, Damas'ning ichida qoidaga zid ravishda jami 11 kishi bo‘lgan. Ulardan 5 nafari – sabzi kavlash uchun Oltiariqqa ketayotgan 2 nafar maktab o‘quvchisi va 3 nafar ayol halok bo‘lgan. 22 noyabr holatiga, yana ikki o‘quvchi qiz o‘ta og‘ir ahvolda qolayotgan edi. Yuk mashinasi haydovchisi qamoqqa olingan.

Avtohalokatlar orasida avtobuslar ishtirokida ro‘y berayotganlari ham juda ko‘p. Jamoatchilik yil boshida Xitoydan olib kelingan yuzlab yangi avtobuslarning nechtasi bir yilga bormay YTHga uchraganini sanab, sanoqdan adashib ketdi. Lekin avtobus ishtirokidagi bu safargi avariya avvalgilaridan ham g‘alati: voqea Toshkent xalqaro aeroportida ro‘y berdi. Ma’lum bo‘lishicha, aeroport avtobusi haydovchisi aerodromda harakatlanish qoidalarini buzib, Uzbekistan Airways'ning Airbus A320Neo samolyoti bilan to‘qnashgan, natijada samolyotning harakatlanayotganda havo qarshiligini kamaytirishga yordam beradigan qismiga zarar yetgan. Rasmiy xabarga ko‘ra, bu tezda bartaraf etilib, samolyot voqeaning ertasigayoq yana parvozlarni amalga oshira boshlagan.

Hajga navbat nihoyat shaffoflashadimi?

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi Haj ziyoratiga navbatlarni adolatli va shaffof qilish bo‘yicha taklif bilan chiqdi. Agentlik rahbari Akmal Burhonov ishchi guruh tuzgan holda bu masalani o‘rganib chiqqan. O‘rganish natijasida Haj ziyoratiga borish uchun navbatda turgan ziyoratchilarning yagona onlayn navbatini tashkil qilish kerak degan xulosaga kelingan. Aksilkorrupsion organga ko‘ra, bu yagona onlayn navbat to‘g‘risidagi ma’lumotlar ochiq e’lon qilinishi kerak bo‘lgan ijtimoiy ahamiyatga molik ma’lumotlar ro‘yxatiga kiritilishi kerak.

Agentlik bu borada hozircha biror hujjat loyihasini ishlab chiqqani ma’lum emas. Eslatib o‘tamiz, bu organ Hajga navbatlarni davlat xizmatlari markazlariga o‘tkazish orqali ochiq va shaffof tizim yaratish kerakligi haqida 2022 yilda ham bayonot bergan, lekin o‘shanda biror amaliy o‘zgarish ko‘zga tashlanmagan edi.

Nima bo‘lganda ham, bu masala yana kun tartibiga ko‘tarilayotgani quvonarli hol. Chunki amaliyotda Hajga kim borishini belgilash jarayoni haligacha o‘n yillar oldingi shaklda qolib ketgan va shaffof emas. Hali navbati kelmaganlar ham turli yo‘llar bilan ziyoratchilar tarkibiga qo‘shilib olishi holatlari uchrab turadi.

Aslini olganda, Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi taklif etayotgan Hajga navbat kutayotganlarning yagona onlayn navbat tizimi allaqachon joriy etilishi kerak edi. Vazirlar Mahkamasining 2017 yildagi qaroriga ko‘ra, Haj va Umra tadbirlariga boradigan ziyoratchilarning yagona onlayn navbat tizimi shakllantirilishi va bu onlayn tizim doimiy ravishda yangilab borilishi kerak edi. Bu vazifani bajarish Din ishlari bo‘yicha qo‘mita va Musulmonlar idorasiga yuklatilgan, lekin 6 yildan beri topshiriq ijro etilmay kelyapti.

Majburiy obuna: hokim o‘rinbosari kollej direktorini kaltakladi

O‘zbekiston bo‘ylab ixtiyoriylik niqobiga o‘ralgan majburiy obuna kampaniyasi davom etyapti. Ijtimoiy muassasalardan tortib sudlargacha xodimlardan davriy nashrlarga obuna bo‘lish talab etilmoqda. Shunday holatlardan birida majburiy obunani muvofiqlashtirayotgan hokim o‘rinbosari quyushqondan chiqib, kollej direktorini kaltakladi.

Voqea 14 noyabr kuni Farg‘ona viloyati Bog‘dod tumani hokimligida ro‘y bergan. Shu kuni ertalab tuman hokimi o‘rinbosari Qahramon Mirtazaqulov obuna masalasida majlis o‘tkazgan va 24 mln so‘mlik obuna rejasini bajarmagan pedagogika kolleji direktoriga musht tushirgan. Natijada direktor miya chayqalishi va jag‘ jarohati bilan shifoxonaga yotqizilgan.

Bog‘dod hokimi Yusufjon Husainov o‘z o‘rinbosarining qilmishi uchun unga bor-yo‘g‘i hayfsan berish bilan kifoyalandi. Oliy ta’lim vazirligi esa majburiy obunaga qarshi ekani, holatni keskin qoralashini, hokim o‘rinbosarining harakatlariga huquqiy baho berilishi kerakligini bildirdi. Tuman prokuraturasi Kun.uz'ga holat yuzasidan o‘rganish o‘tkazilayotgani haqida dushanba kuni ma’lumot bergandi, lekin o‘rganish natijasi hafta oxirigacha noma’lum bo‘lib qolmoqda.

Yana bir noxush hodisa 24 noyabr kuni Toshkentning Olmazor tumani hokimligida ro‘y berdi. Shu kuni ertalab hokimlik binosida bo‘lib o‘tgan majlisda Yangi Sebzor mahallasi raisi vafot etdi. Bunga uning yiqilib tushgani sababligi aytilyapti. Bu ma’lumotni OAVga sizdirgan manba hokimlikdagi majlisbozlik 40 kundan beri davom etayotgani, har kuni ertalab ko‘chada sovuqda turishga majbur bo‘lishayotganidan shikoyat qilgan.

Bu hafta yana nimalar ro‘y berdi?

Farg‘ona shahrida kelin o‘z sepini kuyovning uyidan Majburiy ijro byurosi orqali undirib oldi. Xabarlarga ko‘ra, er-xotin shu yil avgustda oila qurgan, lekin kelishmovchilik sabab hozir birga yashamayapti. Kelin o‘z sepini qaytarishni talab qilganida, kuyov buni rad etgan, natijada ish sudgacha borgan. Ijro hujjatiga asosan, 20 noyabr kuni MIB kuyovdan jami 34 turdagi 11 mln so‘mlik mulklar, ya’ni mebel, oshxona jihozlari va idishlarni kelinga undirib berdi.

Samarqand shahrida maktab devori o‘quvchining ustiga quladi. Viloyat rasmiylari bunga qurilish kompaniyasi aybdor ekanini bildirdi. Rasmiy xabarda 1,2 mlrd so‘mlik qurilish ishlari “Tashabbusli budjet” doirasida bo‘layotgani ta’kidlangan, lekin o‘quvchining ahvoli qanaqa ekani aytilmagan, qurilish kompaniyasining nomi ham ochiqlanmagan.

AQShga Meksika orqali noqonuniy kirgan o‘zbekistonliklar endi mamlakat ichkarisiga qo‘yib yuborilmaydi. Amerikaning Toshkentdagi elchixonasi e’loniga ko‘ra, bundan buyon ularni immigratsiya ishi hal bo‘lgunicha hibsda saqlashga qaror qilingan. Bundan tashqari, AQShda noqonuniy yashayotgan O‘zbekiston fuqarolari mamlakatdan chiqarib yuborilmoqda. Statistikaga ko‘ra, oxirgi 2 yilda O‘zbekistonning salkam 14 ming fuqarosi AQShga Meksika orqali noqonuniy kirishga uringan.

Toshkent shahar hokimligi turli-tuman tadbirlar uchun budjetdan 800 ming dollar ajratdi. Hokimning qarori bilan, soliq to‘lovchilarning 10 mlrd so‘m puli “Otalar choyxonasi”, “Uch avlod uchrashuvi”, “Buvijonlar maktabi” va “bir piyola choy” kabi tadbirlar uchun ishlatiladigan bo‘ldi. Eslatib o‘tamiz, xuddi shu shaharda bir necha hafta oldin O‘zbekiston Milliy kutubxonasi xarajatlarni tejash uchun 24/7 rejimida ishlashni to‘xtatishga majbur bo‘lgan edi.

Futbol bo‘yicha o‘smirlar o‘rtasidagi Jahon chempionatida O‘zbekiston jamoasi sensatsiya ko‘rsatdi. Jaloliddin Rahmatullayev murabbiyligidagi jamoa nimchorak finalda 2:1 hisobidagi g‘alaba bilan Angliyani musobaqadan chiqarib yubordi va chorak finalga chiqqan Osiyoning yagona jamoasi bo‘ldi. Yarim final ostonasidagi o‘yinda o‘zbekistonliklar Fransiyaga 83-daqiqada o‘tkazib yuborilgan gol evaziga, 0:1 hisobida imkoniyatni boy berdi. Eslatib o‘tamiz, 2011 yilgi JCh U-17da ham O‘zbekiston jamoasi chorak finalgacha yetib borgandi.