Aksilkorrupsiya agentligi UzPost'ni xususiylashtirishda shaffoflikni talab qildi

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi “O‘zbekiston pochtasi” AJdagi davlat ulushi noshaffof tarzda xususiylashtirilgani haqida OAVda tarqalgan xabarlardan keyin, bu borada Davlat aktivlarini boshqarish agentligiga taqdimnoma kiritdi.

Aksilkorrupsiya organining qayd etishicha, prezident farmoniga asosan “O‘zbekiston pochtasi” AJning 29,4 foiz davlat ulushi ommaviy savdolarga chiqarilishi belgilangan.

Qonunchilikka ko‘ra, davlat aktivlarini xususiylashtirish shaffoflik va qonuniylik, hisobdorlik, teng raqobat muhitini ta’minlash, shuningdek korrupsiyaga yo‘l qo‘ymaslik kabi prinsiplarga asoslanishi kerak. Xususan:

• davlat organlari xususiylashtirilayotgan davlat mulki haqidagi ma’lumotlardan erkin foydalanish imkoniyatini yaratishi shart (“Davlat mulkini xususiylashtirish to‘g‘risida”gi qonun, 6-modda);
• Davlat aktivlarini boshqarish agentligi davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan korxonalar ro‘yxatini Ochiq ma’lumotlar portaliga joylashtirishi va har chorakda yangilab borishi lozim (6247-sonli prezident farmoni 4-bandi);
• davlat mulki obektlari to‘g‘risidagi axborotlarni portalga joylashtirmasdan savdoga chiqarishga yo‘l qo‘yilmaydi (Vazirlar Mahkamasining 2023 yil 28 oktyabrdagi 572-son qarori).

“Yuqoridagilarga muvofiq, o‘rganish yakunlari bo‘yicha Davlat aktivlarini boshqarish agentligiga davlat aktivlarini realizatsiya qilinishida amaldagi qonunchilik talablari, xususan, xususiylashtirish jarayonlarida ochiqlik va shaffoflik prinsiplariga qat’iy rioya etilishini ta’minlash yuzasidan taqdimnoma kiritildi”, – deyiladi Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi bayonotida.

UzPost bilan nimalar bo‘lyapti?

Kun.uz avvalroq xabar berganidek, “O‘zbekiston pochtasi” kutilmaganda Rossiya kompaniyasining qo‘liga o‘tgani haqidagi mish-mishlar ijtimoiy tarmoqlarda tarqaganidan besh hafta o‘tib, rasmiy OAVda ham paydo bo‘ldi. Bu haqda o‘z manbalariga tayanib ham O‘zbekistondagi, ham Rossiyadagi nashrlar yozmoqda. Xaridor (agar shunday atash mumkin bo‘lsa) Wildberries marketpleysi bo‘lishi mumkin. Hukumat (asosiy aksiyalar paketi Iqtisodiyot va moliya vazirligi hamda Davaktiv agentligi qo‘lida) ham, Wildberries ham hozircha vaziyatga izoh bermay kelmoqda.

13 oktyabr kuni “O‘zbekiston pochtasi” AJning o‘zi bayonot bilan chiqdi. Unda kompaniyaga haqiqatan ham investitsiya jalb qilish ustida ishlar ketayotgani tan olingan va “yirik investorni” jalb etish bilan bog‘liq o‘zgarish bo‘lgan taqdirda, rasmiy xabar berilishi aytilgan. Biroq, 2025 yilgi xususiylashtirish dasturiga zid ravishda, kompaniyaning 29 foiz aksiyalari nega ommaviy savdoga chiqarilmayotganiga izoh berilmagan.

UzPost bayonotida izohi keltirilmagan yana bir holat bor. Ma’lum bo‘lishicha, amalga oshib bo‘lgani aytilayotgan xususiylashtirish kelishuvidan oldin, Toshkent shahridagi jami 50 ta pochta bo‘limining bino-inshootlari poytaxt hokimligi balansidan chiqarilib, “O‘zbekiston pochtasi” AJga berilgan. Shu bilan deyarli bir paytda, kompaniya aksiyalarining 25 foizi Milliy investitsiya jamg‘armasidan Davlat aktivlarini boshqarish agentligiga o‘tkazilgan. Hozirda milliy pochta operatorining aynan qancha ulushi Rossiya kompaniyasiga o‘tgan bo‘lishi mumkinligi ma’lum emas.

Bu xabarlardan keyin, Wildberries'ning O‘zbekistondagi asosiy raqobatchisi – Uzum ekotizimi xususiylashtirishda ishtirok etishga tayyorligini bildirib, Davaktivga rasmiy so‘rov yubordi. Pochta xizmatini boshqarishda nafaqat biznes, balki milliy manfaatlarni ham hisobga olish kerak, deyiladi Uzum bayonotida.

Qayd etish kerak, “O‘zbekiston pochtasi”ning elektron tijorat bozoridagi u yoki bu o‘yinchi bilan affillanishi – raqobat muhitiga salbiy ta’sir ko‘rsatmay qolmaydi. Raqobat qo‘mitasi aynan shu kabi vaziyatlarda xolis bo‘lishi uchun ham, hukumatdan mustaqilligi qonun darajasida belgilab qo‘yilgan. Qo‘mita hozircha holatga munosabat bildirmadi.