Жиззахда ҳам кичик, ҳам катта АЭС қуриладиган бўлди

Жиззах вилоятида Россия томонидан ҳам кам қувватли, ҳам анъанавий катта қувватли атом электр станциялари қурилади. Бу – Ўзбекистонни икки хил станция лойиҳасини битта мажмуада ўзаро боғлаган дунёдаги биринчи давлатга айлантиради.

Фото: Ўзатом агентлиги матбуот хизмати

Москвада ўтаётган Жаҳон атом ҳафталиги доирасида бу борада иккита битим имзоланди.

Россия президенти Владимир Путин очиб берган форумнинг очилиш сессиясида Ўзбекистон бош вазири ўринбосари Жамшид Хўжаев ҳам иштирок этиб, бундай қўшма станция дунё бўйича ноёб лойиҳа бўлишини айтди.

Унинг сўзларига кўра, катта станция ҳар бири 1000 MW қувватга эга иккита реактор, кичик станция эса ҳар бири 55 MW қувватга эга иккита реактордан иборат бўлади. Шу тариқа, интеграциялашган АЭСлар мажмуасининг умумий қуввати 2,1 GW бўлиши кўзда тутилган.

Жамшид Хўжаев / Фото: Ўзатом агентлиги матбуот хизмати

Қарийб 525 гектарлик майдондаги қўшма станция 2035 йилга бориб йилига 15,2 млрд kWh электр энергияси ишлаб чиқаради. Бу – Ўзбекистондаги бугунги кундаги умумий истеъмолнинг қарийб 15 фоизига тенг, дея маълум қилди Жамшид Хўжаев.

Лойиҳанинг молиявий тафсилотлари маълум эмас.

Форум доирасида Ўзатом агентлигининг “АЭС қурилиши дирекцияси” ДК ва “Росатом энергетика лойиҳалари” АЖ ўртасида 2025 йил 20 июндаги битимга қўшимча битим имзоланди. Ҳужжатда Ўзбекистонда интеграциялашган АЭС қуриш лойиҳасини амалга оширишнинг асосий шартлари белгиланган.

Бу шартларга кўра, интеграциялашган АЭСнинг катта станцияси 3+ авлодидаги 2 та ВВЭР-1000 реакторларидан, кичик станция эса 2 та РИТМ-200Н реакторларидан иборат бўлади.

Бундан ташқари, “АЭС қурилиши дирекцияси” ДК ва “Росатом энергетика лойиҳалари" АЖ ўртасида Ўзбекистон Республикасида кичик ва катта қувватли АЭСлар учун ядро ёқилғисини етказиб бериш бўйича шартномаларнинг асосий шартлари тўғрисидаги битим ҳам имзоланди.

Битим томонлар ўртасида РИТМ-200Н ва ВВЭР-1000 реактор қурилмалари учун ядро ёқилғиси, шунингдек, эҳтиёт қисмлар, монтаж ва назорат ускуналарини етказиб бериш бўйича асосий келишувларни мустаҳкамлайди.

АЭС дирекцияси раҳбари: Ишлатилган ядро ёқилғиси Россияга олиб кетилади

Азим Аҳмадхўжаев / Фото: Ўзатом агентлиги матбуот хизмати

“Ўзбекистоннинг қоқ марказида, Жиззах вилоятида биз мисли кўрилмаган энергетика лойиҳасини яратмоқдамиз. Марказий Осиёда атом энергетикасини ривожлантиришда пешқадам бўлиб, биз нафақат минтақада биринчи станцияни қурмоқдамиз, балки биринчи бўлиб келажакнинг инновацион ечимини яратмоқдамиз. Бизнинг лойиҳамиз – бу кичик модулли станцияларнинг илғор технологиялари ва катта қувватли классик атом энергетикасининг вақт синовидан ўтган ечимларининг дадил бирикмасидир”, – деди Ўзатом агентлиги директори Азим Аҳмадхўжаев.

“Бугунги имзолаш “Росатом” ва Ўзбекистон ўртасида тинч атом соҳасида муносабатларни ривожлантиришда янги босқич бошланганидан далолат беради. Эришилган келишувлар туфайли Ўзбекистон бир вақтнинг ўзида ҳам кичик қувватли замонавий атом станцияси, ҳам катта қувватли АЭС ишлайдиган интеграциялашган АЭСни қурадиган дунёдаги биринчи мамлакат бўлади”, – деди “Росатом” бош директори Алексей Лихачёв.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Аввалроқ Азим Аҳмадхўжаев Ўзбекистонда АЭС қурилиши 2026 йил март ойида бошланишини айтганди.

Эслатиб ўтамиз, кичик АЭСнинг асосини ташкил этувчи РИТМ-200Н сув-сувли ядро реакторлари – ядровий музёрар кемаларда фойдаланиб келинаётган РИТМ-200 реакторларининг энергетика учун мўлжалланган модификацияси бўлиб, улардан ҳали қуруқликда фойдаланиб кўрилмаган.

Бу реакторларнинг биринчисини “Росатом”нинг Петербургдаги заводи Ўзбекистон учун 2025 йил май ойида ишлаб чиқаришни бошлаган эди.

Муаллиф: Комрон Чегабоев

#АЭС #Жиззах вилояти #энергетика #Ўзатом