Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти (СМТИ) етакчи илмий ходими Адҳамбек Рашидбеков Халқаро меҳнат ташкилотининг (ХМТ) «Ўзбекистонда 2018 йилда пахта мавсумида болалар меҳнати ва мажбурий меҳнатдан фойдаланиш ҳақида»ги ҳисоботини қисқача шарҳлаб берди.
— Халқаро меҳнат ташкилоти ҳисоботида Ўзбекистон болалар меҳнати ва мажбурий меҳнатни бартараф этишда сезиларли ижобий ўзгаришларга эришгани қайд этилади. Хусусан, Ўзбекистон ҳукумати бу борада «қатъий сиёсий ирода намойиш этяпти ва мажбурий меҳнат билан боғлиқ муаммони ечиш учун изчил саъй-ҳаракатлар олиб бораяпти» дея таъкидланган. Айниқса:
- пахта мавсумида тизимли мажбурий меҳнатдан воз кечиш;
- талаба, ўқитувчи ва тиббиёт ходимлари меҳнатидан фойдаланишга тақиқ қўйиш;
- теримчилар меҳнати ва уларга ҳақ тўлаш шарт-шароитлари яхшиланиши;
- иш ўринлари яратиш борасида юқори салоҳиятга эга ва мажбурий меҳнатни тўла бартараф этишга кўмаклаша оладиган хусусий текстил кластерларини амалиётга жорий қилиш;
- амалдорларнинг мустақил мониторинг олиб боришга аралашмагани ва жамиятнинг мажбурий меҳнатдан фойдаланиш ҳоллари тўғрисида хабардорлигини оширишда ҳеч қандай тўсиқлар йўқлиги;
- мажбурий меҳнат масалаларини ёритишда ОАВнинг фаоллашуви ва умуман, бу соҳада Ўзбекистон томонидан амалга оширилаётган бошқа чора-тадбирларга хисоботда юксак баҳо берилган.
Март ойи охирида АҚШ Меҳнат департаменти Ўзбекистонда етиштирилган пахтани мажбурий ёки болалар меҳнати воситасида етиштирилган маҳсулотлар «қора рўйхати»дан чиқарган эди.
Албатта, бу қувонарли воқеалар Ўзбекистон Ҳаракатлар стратегияси доирасида инсон ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишга йўналтирилган аниқ ва самарали чора-тадбирлар амалга ошириб келаётганидан далолат беради. Бундан ташқари, мамлакатимиз ўз зиммасига олган барча халқаро мажбуриятларга амал қилиш ва уларни бажаришда қатъийлигини англатади.
Шунингдек, Ўзбекистоннинг улкан ислоҳот ва туб янгиланишларни рўёбга чиқаришга бўлган саъй-ҳаракатлари жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилаётганини билдиради.
Ўзбекистоннинг бу борада юритаётган сиёсати иқтисодий самара бериши турган гап. Сабаби, юқорида қайд этилган ижобий ўзгаришлар ўзбек пахтасининг экспорт географияси кенгайишига хизмат қилиб, маҳаллий текстил ва енгил саноат маҳсулотлари самарадорлиги ошиши ҳамда соҳага инвестиция ва технологиялар кириб келишига туртки беради.
