Марк Рютте НАТОнинг янги бош котиби бўлади

Нидерландиялик сиёсатчи Марк Рютте НАТОнинг янги бош котиби бўлади ва бу лавозимда норвегиялик Йенс Столтенберг ўрнини эгаллайди. 26 июн, чоршанба куни Шимолий Атлантика алянси барча аъзо давлатларнинг розилиги олинганидан сўнг Рюттени расман янги раҳбар этиб тайинлади. 

10 йиллик бошқарувдан кейин ташкилотни тарк этаётган Столтенберг иттифоқчиларнинг қарорини олқишлади ва «НАТОни ишончли қўлларга топшириб қолдиришини» айтди. X ижтимоий тармоғида тайинловни изоҳлар экан, у 57 ёшли ворисни трансатлантик ҳамкорликнинг ҳақиқий тарафдори, кучли етакчи ва консенсусда воситачи деб атади. 

Ўз навбатида, Еврокомиссия раиси Урсула фон дер Ляйен ЕИ ва НАТО ҳамкорлигини янада мустаҳкамлаш учун Марк Рютте билан яқиндан ишлашини маълум қилди. 

Руминия президенти аризасини қайтариб олди 

Марк Рюттенинг НАТО етакчиси лавозимига тайинланиши аввалроқ Руминия президенти Клаус Йоханнис номзодини қўллаб-қувватлаган Шарқий Европанинг бир қанча давлатлари розилигидан кейин тасдиқланди. 20 июн куни Йоханнис ўз аризасини қайтариб олишини эълон қилди ва шу тариқа Руминия Рюттенинг ташкилот етакчилигига сайланишини қўллаб-қувватлаган НАТОнинг сўнгги давлатига айланди. 18 июн куни Венгрия ва Словакия ҳам худди шундай қадам ташлаб, қарорни Рюттенинг ваъдалари билан оқлади. 

Германия, АҚШ, Британия ва Франция феврал ойида Рютте номзодини қўллаб-қувватлаган эди. Германия канцлери Олаф Шолц уни «катта тажриба, хавфсизлик сиёсати бўйича кучли дипломатик маҳоратга эга ажойиб номзод» деб атади.

Марк Рютте Шимолий Атлантика алянсини 75 йиллик тарихида бошқарган тўртинчи нидерланд бўлади ва июл ойи бошида Вашингтондаги юбилей саммитида ўзининг янги лавозимида тақдим этилади. Ҳозирда у Нидерландия бош вазири вазифасини бажарувчи ва мамлакатнинг янги ҳукумати қасамёд қилгандан сўнг яқин ҳафталарда ўз лавозимини тарк этади. 

Столтенбергнинг ваколати 1 октябрда тугайди 

Йенс Столтенберг 2014 йилдан бери НАТО бош котиби лавозимида ишлаб келаётганди. 2023 йил феврал ойида у мандатни яна узайтирмаслигини эълон қилди, чунки бу уч марта содир бўлган. Россия Федерацияси ва Украина ўртасида кенг кўламли уруш бошланганидан кейин ўз лавозимини тарк этишнинг иложи йўқлиги сабабли Столтенберг ҳатто Норвегия банки раҳбари этиб тайинланишини рад этишга мажбур бўлди. Охирги марта унинг НАТО раҳбари сифатидаги мандати ўтган йилнинг июлида Вилнюсдаги саммитда 2024 йил 1 октябргача узайтирилган эди.