Аксилкоррупция агентлиги UzPost'ни хусусийлаштиришда шаффофликни талаб қилди

Коррупцияга қарши курашиш агентлиги “Ўзбекистон почтаси” АЖдаги давлат улуши ношаффоф тарзда хусусийлаштирилгани ҳақида ОАВда тарқалган хабарлардан кейин, бу борада Давлат активларини бошқариш агентлигига тақдимнома киритди.

Аксилкоррупция органининг қайд этишича, президент фармонига асосан “Ўзбекистон почтаси” АЖнинг 29,4 фоиз давлат улуши оммавий савдоларга чиқарилиши белгиланган.

Қонунчиликка кўра, давлат активларини хусусийлаштириш шаффофлик ва қонунийлик, ҳисобдорлик, тенг рақобат муҳитини таъминлаш, шунингдек коррупцияга йўл қўймаслик каби принципларга асосланиши керак. Хусусан:

• давлат органлари хусусийлаштирилаётган давлат мулки ҳақидаги маълумотлардан эркин фойдаланиш имкониятини яратиши шарт (“Давлат мулкини хусусийлаштириш тўғрисида”ги қонун, 6-модда);
• Давлат активларини бошқариш агентлиги давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган корхоналар рўйхатини Очиқ маълумотлар порталига жойлаштириши ва ҳар чоракда янгилаб бориши лозим (6247-сонли президент фармони 4-банди);
• давлат мулки объектлари тўғрисидаги ахборотларни порталга жойлаштирмасдан савдога чиқаришга йўл қўйилмайди (Вазирлар Маҳкамасининг 2023 йил 28 октябрдаги 572-сон қарори).

“Юқоридагиларга мувофиқ, ўрганиш якунлари бўйича Давлат активларини бошқариш агентлигига давлат активларини реализация қилинишида амалдаги қонунчилик талаблари, хусусан, хусусийлаштириш жараёнларида очиқлик ва шаффофлик принципларига қатъий риоя этилишини таъминлаш юзасидан тақдимнома киритилди”, – дейилади Коррупцияга қарши курашиш агентлиги баёнотида.

UzPost билан нималар бўляпти?

Kun.uz аввалроқ хабар берганидек, “Ўзбекистон почтаси” кутилмаганда Россия компаниясининг қўлига ўтгани ҳақидаги миш-мишлар ижтимоий тармоқларда тарқаганидан беш ҳафта ўтиб, расмий ОАВда ҳам пайдо бўлди. Бу ҳақда ўз манбаларига таяниб ҳам Ўзбекистондаги, ҳам Россиядаги нашрлар ёзмоқда. Харидор (агар шундай аташ мумкин бўлса) Wildberries маркетплейси бўлиши мумкин. Ҳукумат (асосий акциялар пакети Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳамда Давактив агентлиги қўлида) ҳам, Wildberries ҳам ҳозирча вазиятга изоҳ бермай келмоқда.

13 октябр куни “Ўзбекистон почтаси” АЖнинг ўзи баёнот билан чиқди. Унда компанияга ҳақиқатан ҳам инвестиция жалб қилиш устида ишлар кетаётгани тан олинган ва “йирик инвесторни” жалб этиш билан боғлиқ ўзгариш бўлган тақдирда, расмий хабар берилиши айтилган. Бироқ, 2025 йилги хусусийлаштириш дастурига зид равишда, компаниянинг 29 фоиз акциялари нега оммавий савдога чиқарилмаётганига изоҳ берилмаган.

UzPost баёнотида изоҳи келтирилмаган яна бир ҳолат бор. Маълум бўлишича, амалга ошиб бўлгани айтилаётган хусусийлаштириш келишувидан олдин, Тошкент шаҳридаги жами 50 та почта бўлимининг бино-иншоотлари пойтахт ҳокимлиги балансидан чиқарилиб, “Ўзбекистон почтаси” АЖга берилган. Шу билан деярли бир пайтда, компания акцияларининг 25 фоизи Миллий инвестиция жамғармасидан Давлат активларини бошқариш агентлигига ўтказилган. Ҳозирда миллий почта операторининг айнан қанча улуши Россия компаниясига ўтган бўлиши мумкинлиги маълум эмас.

Бу хабарлардан кейин, Wildberries'нинг Ўзбекистондаги асосий рақобатчиси – Uzum экотизими хусусийлаштиришда иштирок этишга тайёрлигини билдириб, Давактивга расмий сўров юборди. Почта хизматини бошқаришда нафақат бизнес, балки миллий манфаатларни ҳам ҳисобга олиш керак, дейилади Uzum баёнотида.

Қайд этиш керак, “Ўзбекистон почтаси”нинг электрон тижорат бозоридаги у ёки бу ўйинчи билан аффилланиши – рақобат муҳитига салбий таъсир кўрсатмай қолмайди. Рақобат қўмитаси айнан шу каби вазиятларда холис бўлиши учун ҳам, ҳукуматдан мустақиллиги қонун даражасида белгилаб қўйилган. Қўмита ҳозирча ҳолатга муносабат билдирмади.