ГФР канцлери ЕИни Украина манфаати учун РФ активларини ишга солишга чақирди

Россия ғарб билан ҳарбий тўқнашувга тайёрланмоқда, бу эса Европанинг эркинлиги ва хавфсизлигига таҳдид солмоқда, шу шароитда европаликлар Москвага аниқ сигнал юбориши керак, деб ҳисоблайди ГФР канцлери Фридрих Мерц. Унга кўра, бундай сигнал Европада музлатилган Россия активларидан фойдаланиш тўғрисида қарор қабул қилиш бўлади. Бу ҳақда у чоршанба куни, 3 декабрда, Frankfurter Allgemeine Zeitung газетасида чоп этилган мақоласида ёзди.

Мерц Еврокомиссиянинг Россия маблағларини кейин ҳам ушлаб туриш тўғрисидаги таклифини қўллаб-қувватлади ва унинг халқаро ҳуқуқ ҳамда ЕИнинг халқаро мажбуриятларига тўла мос келишини таъкидлади.

«Биз, европаликлар, биргаликда шундай қарор қилдикки, Россия Марказий банки активлари Россия Украинага уруш орқали етказган зарарни қопламaгунча музлатилган ҳолатда қолади. Айнан шундай йўл тутиш ниятимиз бор. Биз активларни мусодара қилмаймиз», — деб тушунтирди Германия ҳукумати раҳбари.

Шу билан бирга, Мерц яна бир бор таъкидлашича, ЕИга аъзо барча давлатлар бундай қарор билан боғлиқ молиявий хавф-хатарларни ўз иқтисодий салоҳиятига мутаносиб равишда биргаликда кўтариши керак. Бу мажбуриятлар ҳуқуқий жиҳатдан мажбурловчи тарзда мустаҳкамланиши лозим.

«Мен Белгия ҳукуматини тўлиқ тушунаман, чунки музлатилган активларнинг катта қисми айнан шу ерда жойлашган, ва у фақат сиёсий ваъдаларгагина суяна олмайди. Бу хавотирлар келгуси маслаҳатлашувларда аниқ ҳуқуқий ҳужжатлар муҳокамаси доирасида инобатга олиниши керак. Бу муҳокамалар дарҳол бошланиши ва энг қисқа муддатларда якунланиши лозим», — деб ҳисоблайди Мерц.

Унинг сўзларига кўра, якуний қарор қабул қилиниши учун ЕИ давлатлари томонидан «Европа суверенитетига йўл очишга тайёрлик» ҳақидаги сиёсий сигнал зарур.

«Биз агрессорнинг молиявий ресурслари тақдири устидан қарор қабул қилишни бошқаларга — Европадан бўлмаган давлатларга қолдира олмаймиз, бу ресурслар бизнинг ҳуқуқий тизимимиз ва бизнинг валюта маконимиз доирасида ва қонуний равишда музлатилган. Биз ҳозир қабул қиладиган қарор Европанинг келажагини белгилаб беради», — деди Германия канцлери.

Унинг фикрича, бундай қарор Москвага Украинага қарши урушни давом эттириш бефойда экани ҳақида «аниқ сигнал» бўлар эди.

«Бу — урушни давом эттиришга эмас, балки уни тугатишга берилган сигналдир. Биз Европа мустақиллиги ҳақида, яъни биз, европаликлар, ўз қитъамизда нима рўй бераётганини ўзимиз белгилашимиз ва ҳал қилишимиз ҳақида сигнал юборган бўламиз», — деб қўшимча қилди Мерц.

Россия Украинага қарши тўлиқ миқёсдаги ҳужумидан кейин ғарб мамлакатлари тахминан 210 миллиард еврога тенг Россия активларини музлатган. Еврокомиссия шулардан 140 миллиард еврога яқинидан Украинага «репарацион кредит» беришни таклиф қилган. Бу ҳолда, юридик жиҳатдан қаралганда, маблағлар мусодара қилинмайди, аммо Россия уларни фақат Украинага репарация тўлаб бўлгандан кейингина қайтариб олиш имкониятига эга бўлади. Украина эса Россия тўлаган репарациялар ҳисобидан ЕИдан олган «репарацион кредит»ни қоплаб боради.

Белгия ҳукумати эса бу механизмга қарши чиқди. Euroclear депозитарийси айнан Белгия ҳудудида жойлашган. Мамлакат бош вазири Барт де Вевер Еврокомиссия раиси Урсула фон дер Ляйенга йўллаган мактубида ушбу схемани «тамоман нотўғри» ва Белгия учун хавфли деб атади. Унинг таъкидлашича, бу модел Euroclear’га бўлган ишончни издан чиқаради, чунки у ерда Россиянинг музлатилган активлари сақланмоқда. Белгия томони фикрича, юридик ифода қандай бўлишидан қатъи назар, инвесторлар бу моделни депозитарийга ишониб топширилган активларни мусодара қилиш сифатида қабул қилади.

Еврокомиссия таклиф этган схемани ГФР канцлери Мерц ва ЕИ мамлакатлари раҳбарларининг аксарияти қўллаб-қувватлади, лекин ЕИ Марказий банки унга қарши чиқди. Брюсселда Украина учун репарацион кредит бўйича келишувга йил охиригача эришиш мумкин, деган умид билдирилмоқда.