Ortda qolayotgan 2022 yil: O‘zbekiston va dunyo kimlarni yo‘qotdi?

San’at sohasi vakillari

Viloyat Oqilova

O‘zbekiston xalq artisti Viloyat Oqilova fevral oyida 85 yoshida vafot etdi.

U raqqosa va baletmeyster sifatida qator raqs va baletlar ijro etib, o‘ziga xos maktab yarata olgan.

To‘ti Yusupova

Ustoz san’atkor, o‘zbek teatr va kino san’atining yirik namoyandasi To‘ti Yusupova mart oyida 86 yoshida vafot etdi.

To‘ti Yusupova teatrdagi rollaridan tashqari, ko‘plab filmlarda turli obrazlarni yaratgan: «To‘langan qarz»da Zebi, «Qora mushuk»da Salima, «Abdullajon»da Xolida, «Ipak daraxti»da To‘ti, «Seni izlab»da ona, «Oyijon»da Buvijon, «Dilxiroj»da momo rollari shular jumlasidan. Aktrisa «O‘zbekfilm»da yuzdan ortiq badiiy filmlarga ovoz bergan.  

Maryam Ixtiyorova

Teatr va kinoaktrisasi, O‘zbekiston xalq artisti Maryam Ixtiyorova mart oyida 82 yoshida vafot etdi.

Maryam Ixtiyorova faoliyati davomida teatrda sahnalashtirilgan 100 dan ortiq spektakllarda rol o‘ynagan, bundan tashqari kino va televideniyeda ham sermahsul ijod qilgan. 

Lutfilla Sa’dullayev

O‘zbekiston xalq artisti Lutfulla Sa’dullayev 10 aprel kuni 81 yoshida vafot etdi. O‘zbek kinotomoshabini uni «Bahor qaytmaydi» videofilmidagi Alimardon To‘rayev, «Odam bo‘lish qiyin»dagi Abdulla, «Shaytanat» serialidagi Qilich Sulaymonov, «Otalar so‘zi»dagi ishtiroki, shuningdek, «Osmondagi bolalar», «Fotima va Zuhra» va «Tsunami» kabi filmlaridagi rollari orqali eslab qolgan. 

Ravshan Namozov

Xonanda o‘z faoliyatini 1989 yili tashkil etilgan «Qars» guruhida boshlagan. 1991 yildan buyon yakkaxon ijod qilgan xonanda 1993 yili O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist unvoni bilan taqdirlangan. 

Davron G‘oipov

O‘zbek rok-pop qo‘shiqchisi Davron G‘oipov 1980 yilgacha «Yalla» guruhida gitarist sifatida ijod qilgan. 1981 yilda «Original» guruhiga asos solgan va tez orada mashhurlikka erishgan. U «Kerak emas shahlo ko‘zlaring», «Qaydasan», «Bu nima bu?», «Shoshmagin» singari yuzlab xit qo‘shiqlar yaratgan. 

Jasur Rafiqov

Noyabr oyida sobiq «Ummon» guruhi xonandasi Jasur Rafiqov saraton kasali sabab vafot etdi.  

Jamoatchilik faollari

Lola Murotova

O‘zbekiston qahramoni, Oltiariq tumanidagi «Nurli obod» fermer xo‘jaligi rahbari Lola Murotova 40 yildan ortiq qishloq xo‘jaligi sohasida mehnat qilib kelgan. U may oyida 64 yoshida vafot etdi. 

Axbor Imomxo‘jayev

Taniqli futbol sharhlovchisi, O‘zbekiston sport jurnalistlari otaxoni Axbor Imomxo‘jayev may oyida 86 yoshida olamdan o‘tdi. U umrining 60 yildan oshiq qismini o‘zbek futbol rivoji va o‘zbek sporti jurnalistikasiga bag‘ishlagan. 

Umid Davlatov

Taniqli advokat Umid Davlatov sentabr oyida vafot etdi. U ko‘plab shov-shuvli sud ishlarida advokatlik qilgan. Xususan, bloger Otabek Sattoriyning advokati sifatida sudda uning huquqlarini himoya qilgan. Davlatov xorazmlik bloger va huquq faoli Nafosat Olloshukurova ishida ham advokat sifatida ishlagan. 

Adabiyotchilar

Sharof Boshbekov

2022 yil boshida, 26 yanvar kuni taniqli dramaturg Sharof Boshbekov vafot etgandi.

Sharof Boshbekov yozuvchilik ijodini 1980 yilda «Taqdir eshigi» nomli komediya bilan boshlagan. Shundan so‘ng adibning birin-ketin yozilgan «G» varianti» (1981), «G‘urur» (1982), «Jumboq» (1986) hikoyalari, «Tikansiz tipratikanlar», «Musiqa sayyorasi», «Tentak farishtalar», «Tushov uzgan tulporlar» (1983) dramasi, «Eshik qoqqan kim?» (1987), «Eski shahar gavroshlari» (1998), «Temir xotin» (1989) kabi jiddiy komediyalari o‘zbek dramaturgiyasi xazinasini boyitdi. «Temir xotin» komediyasi nafaqat respublikamiz, balki boshqa mamlakatlar teatrlarida ham sahnaga qo‘yilgan. 

Umarali Normatov

29 yanvar kuni adabiyotshunos olim, akademik Umarali Normatov vafot etdi.

Olim zamonaviy o‘zbek adabiyoti, xususan, o‘zbek romanchiligi masalalari bo‘yicha yetuk mutaxassis sifatida tanilgan. Filologiya fanlari doktori, professor Umarali Normatovni nafaqat mamlakat, balki Markaziy Osiyo davlatlari filologik yo‘nalishidagi oliy ta’lim muassasalari, ilmiy markazlari ham murabbiy, taniqli adabiyotshunos olim sifatida e’tirof etgan. 

Jamol Kamol

Shoir 1992 yilda O‘zbekiston xalq shoiri unvoni bilan taqdirlangan. U tarjima sohasida ham o‘chmas iz qoldirgan. Mavlono Jaloliddin Rumiyning olti kitobdan iborat «Masnaviyi ma’naviy» asarini, Shayx Fariduddin Attorning asarlarini, Abdurahmon Jomiyning g‘azallar kitobini, buyuk ingliz dramaturgi Uilyam Shekspirning o‘ndan ortiq asarlarini bevosita ingliz tilidan tarjima qilgan. 

Fan sohasi vakillari

Rahim Hayitov

Asli samarqandlik taniqli immunolog Rahim Hayitov mart oyida 78 yoshida Moskvada vafot etdi. U Rossiya allergologlar va klinik immunologlar uyushmasi prezidenti, JSST immunologiya bo‘yicha eksperti bo‘lib faoliyat yuritgan, OIVga qarshi rus vaksinasining ishlab chiquvchilaridan biri sifatida tanilgan. 

Ibrohim Haqqul

Olim, adabiyotshunos Ibrohim Haqqul 74 yoshida vafot etdi. U 1972 yildan to vafotiga qadar Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot institutida faoliyat yuritib kelgan.  

Edvard Rtveladze

Fevral oyida 80 yoshida olamdan o‘tgan akademik Edvard Rtveladze Markaziy Osiyo mintaqasi tarixi va madaniyatining ulkan qatlamlarini, Buyuk Ipak yo‘lining eski va yangi marshrutlarini o‘rganib chiqqan. Jumladan, uning rahbarligida Tohariston ekspeditsiyasi tomonidan Kampirtepada olib borilgan qazishlar natijasida arxeologik amaliyotda ilk marta Kushonlar davriga oid qadimiy shahar xarobasi to‘liq ochilgan. 

Bu yil vafot etgan dunyo mashhurlari

2022 yilda dunyoga taniqli bir qator shaxslar ham olamdan o‘tdi. 

Yelizaveta II

Sentyabr oyida Buyuk Britaniya qirolichasi Yelizaveta II 96 yoshida vafot etdi.

Yelizaveta II 70 yil mobaynida Buyuk Britaniya, Kanada, Avstraliya va yana 12 mustaqil davlatni boshqardi. U taxtga 1952 yil 6 fevralida, Uinston Cherchill bosh vazir ekanida chiqqan. 

Mixail Gorbachyov

Avgust oyida sovet davlatining so‘nggi rahbari va KPSS markaziy qo‘mitasining so‘nggi bosh kotibi Mixail Gorbachyov vafot etdi.

Gorbachyov davrida Afg‘onistondagi o‘n yillik harbiy kampaniya yakunlandi, u yerdan sovet qo‘shinlari olib chiqildi. 1990 yilda Mixail Gorbachyov SSSRning birinchi prezidenti bo‘lib, bu lavozimni egallagan yagona siyosatchi sifatida tarixga kirdi. Xuddi shu yili u tinchlik bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan. 

Sindzo Abe

Yaponiyaning sobiq bosh vaziri, mamlakatni 2006-2007 va 2012-2020 yillarda boshqargan Sindzo Abe avgust oyida suiqasd sabab vafot etdi. 

Yuriy Shatunov

Rossiyalik mashhur qo‘shiqchi Yuriy Shatunov iyun oyida 48 yoshida vafot etdi. U 90-yillarning mashhur «Laskovyy may» guruhi solisti bo‘lgan.