Jahon | 15:56 / 26.08.2025
22506
10 daqiqa o‘qiladi

«Tramp bexabar, Yevropa esa dahshatda» - G‘azoda Isroil armiyasi o‘ldirgan jurnalistlar haqida dunyo nima demoqda?

25 avgust kuni Isroil armiyasining Nasser shifoxonasiga bergan zarbasi oqibatida 21 kishi, jumladan, xalqaro OAVlarning 6 nafar xodimi halok bo‘ldi. Netanyahu jonli efirda ketgan bu holatni «fojiali xato» deb atadi. Tramp G‘azodagi vaziyat «ikki-uch haftada yaxshi bo‘lishini» aytdi. Xalqaro tashkilotlar va Yevropa liderlari esa mustaqil tergov talab qilmoqda.

Video thumbnail
{Yii::t(}
O'tkazib yuborish 6s

25 avgust kuni Isroil armiyasi G‘azodagi Nasser shifoxonasida ishlayotgan fuqaro mudofaasi xodimlari va jurnalistlar turgan joyni nishonga oldi. Natijada voqea joyida kamida 19 kishi o‘ldirildi. Xususan, Reuters, Al-Jazeera, Accosiated Press va NBC telekanali xodimlari ham voqea joyida halok bo‘ldi.

Foto: Al-Jazeera
Foto: Reuters

Al-Jazeera muxbirining xabar berishicha, Isroil kuchlari uchirgan kamikadze dron Nasser shifoxonasining tomiga kelib tushgan va kamida bir jurnalist o‘ldirilgan. Shundan keyin fuqaro mudofaasi jamoalari va jurnalistlar yuqoriga chiqib, jasadni olib tushmoqchi bo‘layotganda Isroil kuchlari yana o‘sha joyni nishonga oldi. Jonli efirda ketgan ikkinchi zarba o‘sha yerda o‘nlab insonlar o‘limiga olib keldi. Reuters, Al-Jazeera va AP jurnalistlari o‘ldirilganini tasdiqladi.

G‘azo media idorasi bayonotiga ko‘ra, ushbu hujumdan so‘ng Quds Feed Network va Middle East Eye nashrlarida ishlagan beshinchi jurnalist Ahmed Abu Aziz ham jarohatlaridan vafot etgan.

Ahmed Abu Aziz / Foto: Quds Feed

Al-Jazeera'ning yozishicha, dushanba kuni Xon Yunusda sodir bo‘lgan alohida voqeada esa Isroil kuchlari falastinlik jurnalist va akademik Hassan Douhanni ham o‘ldirgan. Shu tariqa bir kunda halok bo‘lgan jurnalistlar soni olti nafarga yetdi.

«Fojiali xatolik»

Isroil bosh vaziri Benjamin Netanyahu G‘azodagi Nasser shifoxonasida yuz bergan voqeani «fojiali xatolik» deb atab, Isroil bundan chuqur afsusda ekanini bildirdi.

Isroil armiyasi Nasser shifoxonasi hududida zarba berilganini tasdiqladi va bosh shtab rahbari tekshiruv o‘tkazishni buyurganini ma’lum qildi.

«Aybsiz shaxslarga zarar yetganidan afsusdamiz va jurnalistlarni ataylab nishonga olmaymiz», deya qo‘shimcha qildi IDF.

Isroil ilgari ham o‘zining urush jinoyatlaridan so‘ng shunga o‘xshash bayonotlar bergan, ammo amalda aybdorlarning javobgarlikka tortilgani deyarli kuzatilmagan” – ayni shu mazmundagi izohlar Isroil bosh vaziri X akkauntida bergan bayonot ostida to‘lib ketgan. Va bunday fikrlarni o‘ng minglab foydalanuvchilar qo‘llab-quvvatlamoqda.

Anas Ash-Sharif / Foto: CNN

Isroil zarbasi oqibatida 10 avgust kuni Al-Jazeera'ning taniqli jurnalisti Anas Ash-Sharif ham to‘rt hamkasbi bilan birga halok bo‘lgandi. Isroil armiyasi Ash-Sharifni nishonga olib o‘ldirganini va uni Hamas a’zosi deb atagan. Ash-Sharif bu ayblovlarni rad etgan.

Xalqaro reaksiyalar

Oq uydagi matbuot anjumanida AQSh prezidenti Donald Trampdan u Netanyahu bilan G‘azo bo‘yicha qanday suhbatlar qilgani va ocharchilik yuzasidan BMT qo‘llab-quvvatlagan hisobotga qo‘shiladimi, deb so‘rashdi.

Foto: Reuters

«U yerdagi vaziyat dahshatli... lekin bu nihoyasiga yetmoqda. Menimcha, keyingi ikki-uch hafta ichida siz juda yaxshi... yakuniy natijaga guvoh bo‘lasiz. Va buni aytish og‘ir, chunki ular ming yillardan beri urishib kelmoqda», dedi Tramp jurnalistlarga.

Shuningdek, Trampdan G‘azoda o‘ldirilgan jurnalistlar haqida so‘ralganida, u noroziligini bildirdi.

«Qachon sodir bo‘ldi bu? «Men buni bilmasdim. Ha, bu meni xursand qilmaydi. Bunday bo‘lishini istamayman. Shu bilan birga, bu butun dahshatli tushni tugatishimiz kerak», deya Trampning so‘zlarini keltirmoqda Reuters. Nashrning qo‘shimcha qilishicha, AQSh Davlat departamenti Nasser shifoxonasi bo‘yicha savollarni Isroil hukumatiga yo‘naltirgan.

Germaniya tashqi ishlar vazirligi dushanba kuni Nasser shifoxonasiga qilingan Isroil hujumi oqibatida bir nechta jurnalistlar, qutqaruvchilar va tinch aholining o‘limidan larzaga tushganini bildirdi. «Hujum tergov qilinishi kerak» deb yozdi vazirlik X'dagi postida.

Fransiya prezidenti Emmanuel Makron ushbu holatni «chidab bo‘lmas» deb atadi.

«Bugun ertalab Isroilning G‘azodagi shifoxonaga uyushtirgan yangi hujumlari ko‘plab tinch aholi va jurnalistlarning halok bo‘lishiga olib keldi. Bu – mutlaqo qabul qilib bo‘lmaydigan holat: tinch fuqarolar va jurnalistlar har doim himoya qilinishi kerak. OAV mojarodagi haqiqiy vaziyatni yoritishda o‘z missiyasini erkin va mustaqil bajarish imkoniyatiga ega bo‘lishi lozim. Humanitar yordam qaytarilishi shart. Biz Isroilni xalqaro huquqqa rioya etishga chaqiramiz», deb yozgan Makron.

Foto: Reuters

Makron, shuningdek, Fransiya Qatarning tinchlik sa’y-harakatlarida yaqindan hamkorlik qilayotganini va sentabr oyida bo‘lib o‘tadigan BMTning 80-Bosh assambleyasi oldidan faoliyat olib borayotganini aytdi.

Buyuk Britaniya tashqi ishlar vaziri Devid Lammi bu hujumdan dahshatda ekanini bildirdi.

«Isroilning Nasser shifoxonasiga qilgan hujumidan dahshatdaman. Tinch aholi, tibbiyot xodimlari va jurnalistlar himoya qilinishi kerak. Bizga zudlik bilan o‘t ochishni to‘xtatish kerak», — deydi u.

Saudiya Arabistoni va Qatar tashqi ishlar vazirligi Isroilning harakatlarini qoraladi. Turkiya prezidentlik kommunikatsiya idorasi Isroilning G‘azodagi so‘nggi zarbalarini «matbuot erkinligiga hujum va yana bir urush jinoyati» deb atadi. «Isroil o‘zining tizimli hujumlari bilan haqiqatning ochilishini to‘sib qo‘ya oladi, deb aldanmoqda», deydi idora rahbari Burhaneddin Duran.

 Foto: Xitoy tashqi ishlar vazirligi

Xitoy G‘azodagi shifoxonaga uyushtirilgan Isroil zarbasini qoraladi. «Biz tibbiy xodimlar va jurnalistlar yana bir bor mojaroda hayotdan ayrilganidan dahshatdamiz va buni qoralaymiz. Biz qurbonlarga ta’ziya bildiraman va ularning oilalariga hamdardlik izhor etamiz», dedi Xitoy Tashqi ishlar vazirligi vakili Guo Jiakun.

Hamas harakati esa Isroil hujumini «genotsid urushi» doirasidagi harakatlaridan biri ekani bildirdi. Tashkilot – xalqaro hamjamiyat hamda arab-islom dunyosi rahbarlarini AQSh va Isroilning boshqa ittifoqchilariga bosim o‘tkazishga chaqirdi.

Xalqaro tashkilotlar nima dedi?

BMT bosh kotibi Antoniu Guterrish Nasser shifoxonasiga qilingan Isroil zarbalari oqibatida falastinliklarning o‘limini keskin qoralashini bildirib, tezkor va xolis tergov o‘tkazishga chaqirdi.

Bosh kotib, shuningdek, «darhol va doimiy o‘t ochishni to‘xtatishga, G‘azo bo‘ylab gumanitar yordamlarga to‘siqsiz kirishga va barcha garovdagilarni sharsiz ozod qilishga» chaqirdi.

Jurnalistlarni himoya qiluvchi «Chegara bilmas muxbirlar» guruhi xalqaro hamjamiyatdan keskin javob choralarini talab qildi.

«Shifoxonaning uchinchi qavati jurnalistlar uchun ish joyi sifatida ma’lum edi. Xalqaro huquq bor. Urushlarni yoritayotgan jurnalistlarga kafolatlar berilishi kerak, ammo bu yerda bularning hech biri qo‘llanmayapti» dedi guruh direktori Tibaut Bruttin.

Foto: Reuters

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti rahbari Tedros Adxanom esa G‘azoda odamlar ochlikka mahkum etilayotganda, ularning shundoq ham cheklangan tibbiy yordam olish imkoniyatlari takroriy hujumlar bilan yanada izdan chiqayotganini bildirdi.

Foto: Reuters

«Jurnalistlarning o‘ldirilishi G‘azodagi ocharchilik haqida xabar berayotgan so‘nggi ovozlarni jim qilmoqda. Dunyoning loqaydligi va harakatsizligi shok holatidadir», dedi BMT Falastin qochqinlari agentligi rahbari Filipp Lazarini.

Foto: Reuters

Ma’lumot uchun, 2023 yildan buyon, Isroil hujumlari oqibatida G‘azodagi genotsidni yoritayotgan kamida 244 nafar OAV xodimi halok bo‘lgan. Umumiy urush qurbonlari esa 62 ming kishidan oshadi. 

Mavzuga oid