Айни кунларда мамлакатимизда навбатдаги ўқув йили ниҳоясига етиб, академик лицей, касб-ҳунар коллежлари битирувчилари, умуман талаба бўлишни дилига тугган ёшлар учун ҳаяжонли дамлар бошланди. Бундай пайтда жорий йилда олий ўқув юртларига қабул ва тест синовларига оид масалалар ҳар бир йигит-қизни қизиқтириши табиий. Шу боис биз Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Давлат Тест маркази бўлим бошлиғи Орзиқул Бобоевга бир нечта саволлар билан мурожаат қилдик.
— Абитуриентлардан ҳужжатларни қабул қилиш қачондан бошланади ва қабул жараёнида қандай янгиликлар бор?
— 2011 йил 18 июлдан қабул қилинган "Ўзбекистон Республикаси олий таълим муассасаларининг бакалавриатига талабаларни қабул қилишда тест синовларини ўтказиш тартиби тўғрисидаги Низом"га киритилган охирги ўзгаришларга кўра, 2017 йилдан бошлаб олий таълим муассасаларида абитуриентларнинг ҳужжатларини қабул қилиш илгаригидек 20 июндан 20 июлгача эмас, балки 15 июндан 15 июлгача давом этади.
Ушбу ўзгаришлар киритилишининг асосий сабабларидан бири олий таълим муассасаларига ҳужжат топшираётган абитуриентлар сонининг йилдан-йилга кўпайиб бораётганлиги бўлса, иккинчидан, тест материалларини сифатли тайёрлаш ва етказиш вазифаси бор. Тест синовлари ўтказиладиган кун эса ўзгармаган, доимгидек 1 август куни бўлади.
— Абитуриентларга берилаётган имтиёзлар борасида қандай ўзгаришлар бор?
— Маълумки, олий таълим муассасаларига кирувчилар учун бир неча турдаги имтиёзлар тизими мавжуд. "Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан 2012 йил 31 май куни қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари сафида муддатли ҳарбий хизматни ўтаб бўлган фуқароларга имтиёзлар тизимини такомиллаштиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги қарори шулар жумласидандир. Дарҳақиқат, мазкур қарорга кўра муддатли ҳарбий хизматни ўтаб бўлган ва тегишли тавсияномага эга бўлган фуқароларимиз учун олий таълим муассасаларига ўқишга киришда тест синови жараёнида тўплаган баллга қўшимча тарзда максимал тўплаш мумкин бўлган баллнинг 27 фоизи миқдорида имтиёзли балл қўшиб берилар эди. Ушбу қарорга Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 4 апрелдаги қарори билан тегишли ўзгартириш киритилди, қарорнинг 11-бандига мувофиқ, эндиликда муддатли ҳарбий хизматни ўтаб бўлган ва тегишли тавсияномага эга бўлган барча фуқароларимизга республиканинг барча олий таълим муассасалари бакалавриат таълим йўналишларига ўқишга киришда тест синовлари натижалари бўйича тўплаган баллининг 50 фоизи миқдорида қўшимча балл шаклидаги имтиёз берилади.
Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентиининг 2017 йил 25 апрель "Навоий вилоятининг олис чўл туманлари аҳолиси турмуш даражасини янада оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги қарорига мувофиқ, Давлат қабул комиссиясига 2017-2018 ўқув йилидан бошлаб Навоий, Бухоро ва Самарқанд вилоятларидаги олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилишда тест синовлари натижалари бўйича 68 ва ундан юқори баллга эга бўлган, Навоий вилоятининг олис чўл туманларида камида уч йилдан буён истиқомат қилаётган абитуриентларни, кейинчалик мутахассислиги бўйича ушбу ҳудудлардаги бюджет ташкилотларида тегишли вилоят ҳокимлиги ва олий таълим муассасаси ўртасида тузиладиган шартнома асосида камида тўрт йил ишлаб бериш шарти билан қўшимча грант асосида имтиёзли қабул қилиш ҳуқуқи берилди. Қарорда олис чўл туманлари сифатида Конимех, Учқудуқ, Томди туманлари келтирилган ва уларга таълимдан ташқари яна ижтимоий, иқтисодий соҳаларда кўпгина имтиёзлар жорий этилди.
— Давлат тест марказида тест жараёнларини ўтказишга қандай тайёргарлик кўрилмоқда?
— Бу борада ҳар йили бўлгани каби аниқ режа асосида кенг қамровли ишлар амалга оширилмоқда. Жорий йилда амалдаги Низомга мувофиқ, олий таълим муассасалари қабул комиссиялари томонидан бино ва аудиториялар, тест синовларига қатнашадиган абитуриентлар учун ўринлар ўтган йилдаги сонига йигирма фоиз қўшган ҳолда тайёрланади. Шу мақсадда республика бўйича 795 минг ўрин тайёрланиши режалаштирилган.
Тайёргарлик доирасида тест синови ўтказиладиган бино ва аудиторияларнинг Давлат тест марказига тақдим қилинган дастлабки режа-чизмалари жойларда ўрганилди.
Шунингдек, республика бўйича 17 апрелдан 30 майга қадар Давлат тест маркази вакиллари учун амалий семинар машғулотлари ўтказилиши режалаштирилган, ҳудудлар марказида жойлашган олий таълим муассасаларида ҳам шундай машғулотлар ўтказилмоқда.
— 2017-2018 ўқув йилидан бошлаб олий таълим муассасаларига тўлов-контракт пулининг оширилган ставкаси бўйича қўшимча қабулни амалга ошириш жорий этилмоқда. Бу қай тартибда, нималарга эътибор қаратилган ҳолда амалга оширилмоқда?
— Алоҳида таъкидлаш керакки, юртимиздаги олий таълим муассасаларида очилаётган янги таълим йўналишлари ёки таълим муассасаларининг баъзи вилоятларда ташкил этилаётган филиаллари, яратилаётган имтиёз ва бошқалар - буларнинг барчаси ёшларимиз учун катта имкониятдир. Шулар қаторида абитуриентлар учун яратилаётган яна бир муҳим ва аҳамиятли янгилик – бу 2017-2018 ўқув йилидан бошлаб тўлов-контракт пулининг оширилган ставкаси бўйича қўшимча қабулни амалга ошириш жорий этилаётганлигидир. Президентимиз томонидан шу йил 5 май куни қабул қилинган "2017-2018 ўқув йилида Ўзбекистон Республикасининг олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилиш тўғрисида"ги қарорини барча мамнуният билан қарши олди. Унинг 5-бандида айнан шу ўқув йилидан бошлаб олий таълим муассасаларига тўлов-контракт пулининг оширилган ставкаси бўйича қўшимча қабул қилиш татбиқ этилади ва уни амалга ошириш Давлат комиссияси зиммасига юклатилади.
Бироқ шуни ҳам эслатиш жоизки, бундай шаклдаги қабул учун квота белгилашда аввало таълим муассасаларининг мавжуд имкониятлари ҳисобга олинади.
Шунингдек тўлов-контракт пулининг оширилган ставкаси бўйича қўшимча қабул қилиш ўтиш баллидан паст балл тўплаган, аммо бали 68 баллдан кам бўлмаган абитуриентлар учун уларнинг оширилган контракт пулини тўлаш истагидан келиб чиққан ҳолда ва кетма-кетлик тартиби сақланган ҳолда амалга оширилади.
Бунда йўналишлар кесимида оширилган тўлов-контракт миқдори Давлат комиссияси томонидан белгиланади.
— Ўқишга маҳкам бел боғлаган ёшларимизга тилакларингиз?
— Башарти давлатимиз томонидан ёшларимиз учун катта-катта имкониятлар, имтиёзлар яратилаётган экан, улар томонидан ҳам шунга яраша жавоб бўлиши керак, деб ҳисоблайман. Бунинг учун улар фақат ва фақат белгиланган дарсликлар бўйича тайёргарлик кўришлари, бошқа ўткинчи, асоссиз ва ишончсиз манбаларга ишонмасликликлари лозим. Зеро, билим бу туганмас бойлик, барча ёшларимиз унга эгалик ҳиссини туйсинлар. Ҳаммаларига омад!
Тоштемир МУРОД суҳбатлашди
