Зеленский: АҚШ ва Украина тинчлик режасида 20 банд тайёр

Украина президенти Киев ва Вашингтон Россия билан тинчлик келишуви ҳамда хавфсизлик кафолатлари бўйича келишувларга асос бўладиган ҳужжатлар устида ишни давом эттираётганини билдирди. Зеленскийнинг айтишича, тинчлик келишуви режасида аллақачон 20 банд тайёр. У бу ҳақда душанба куни кечқурун, 22 декабр санасида, Украина ташқи ишлар вазирлиги ходимлари билан Дипломатик хизмат ходимлари кунида ўтказилган учрашувда маълум қилди.

Қуйидаги режа шундай кўринишда:

Украина суверенитетини тасдиқлаш.

Россия ва Украина ўртасида ҳужум қилмаслик тўғрисида келишув, фронт чизиғи бўйлаб мониторинг.

Хавфсизлик кафолатлари.

Тинчлик даврида Украина Қуролли кучлари сони — 800 минг киши.

АҚШ, НАТО ва Европа Украинага НАТО низоми 5-моддасига ўхшаш хавфсизлик кафолатларини беради: агар Россия Украинага бостириб кирса — ҳарбий жавоб ва санкцияларни қайта тиклаш.

Россия Европа ва Украинага нисбатан ҳужум қилмаслик сиёсатини барча зарур қонунларда мустаҳкамлайди.

Украина белгиланган муддатда ЕИ аъзоси бўлади (Киев ЕИга кириш санасини ҳужжатда аниқ қайд этишни истайди, деди Зеленский).

Глобал ривожланиш пакети алоҳида инвестицион келишувда белгиланади: жумладан, Украина ривожланиш фондини тузиб, тез ўсувчи тармоқларга — технологиялар, дата-марказлар ва сунъий интеллект соҳасига сармоя киритиш (Зеленский изоҳи).

Ҳудудларни тиклаш учун бир нечта фонд тузилади. Мақсад — 800 млрд доллар жалб қилиш.

Украина АҚШ билан эркин савдо келишувини тезлаштиради.

Украинанинг ядросиз мақоми.

Запорижжя АЭС — ҳали муроса йўқ банд: АҚШ уч томонлама бошқарувни таклиф қиляпти (америкаликлар — асосий менежер). Украина муросавий таклифи: АҚШ ва Украина — 50/50.

Мактабларда турли маданиятларни англаш ва бағрикенгликни кучайтиришга, ирқчилик ва хуружни бартараф этишга қаратилган таълим дастурлари.

Ҳудудлар — Зеленский “энг қийин” банд деб атаган: вариантлардан бири — Россия Днипропетровск, Миколайив, Суми ва Харкив вилоятларидан чиқади. Донецк, Луханск, Запорижжя ва Херсон вилоятларида “қаерда турилган бўлса — шу ерда турилади”. АҚШ муроса сифатида эркин иқтисодий зонани таклиф қилади. Агар “қаерда турилса — шу ерда” формуласи бўйича келишув бўлмаса, Зеленский таъкидлашича, эркин иқтисодий зона фақат референдум орқали қабул қилиниши мумкин, ва унда референдумга бутун ҳужжатни ҳам чиқаришга тўғри келади.

Россия ва Украина келишувларни куч билан ўзгартирмаслик мажбуриятини олади.

Россия Украинанинг Днипро дарёси ва Қора денгиздан тижорий фаолият учун фойдаланишига тўсқинлик қилмайди. Кинбурн демилитаризация қилинади.

Асирларни “ҳаммасига — ҳаммаси” форматида алмашиш, фуқаролар, болалар ва сиёсий маҳбусларни қайтариш.

Украина келишув имзолангандан кейин имкони борича тез сайлов ўтказиши керак.

Келишув юридик жиҳатдан мажбурий бўлади. Ижрони АҚШ президенти Доналд Трамп бошчилик қиладиган Тинчлик кенгаши назорат қилади.

Барча томонлар келишувга рози бўлган заҳоти тўлиқ ўт очишни тўхтатиш (ҳарбий ҳаракатларни тўлиқ тўхтатиш) дарҳол кучга киради.

Зеленскийга кўра, асосий ҳужжат — хавфсизлик кафолатлари тўғрисидаги келишув бўлади. Унга тафсилотлар ва кафил давлатларнинг Украина армиясини қўллаб-қувватлаш бўйича мажбуриятлари баён этилган ёпиқ иловалар ҳам киритилади. Шунингдек, Зеленский урушдан кейин Украина тикланиши бўйича келишув устида ҳам ишлар кетаётганини айтди.

Кейинроқ у ўзининг Telegram-каналида Украина томони АҚШ ва Европа давлатларидан кутаётган хавфсизлик кафолатларининг бир қисмини эълон қилди. Улар орасида: Украина Қуролли кучларини моддий таъминлаш (армия сони 800 минг кишини ташкил этиши керак), Европа Иттифоқига аъзолик, ҳавода, денгизда ва қуруқликда хавфсизликни таъминлаш, шунингдек энергетика, молия ва бошпана масалаларида “кўнгиллилар коалицияси” томонидан қўллаб-қувватлаш каби бандлар бор.

Володимир Зеленский АҚШнинг хавфсизлик кафолатлари Европа кафолатларидан алоҳида расмийлаштирилишини таъкидлади: улар юридик жиҳатдан мажбурий кучга эга бўлиши учун АҚШ Конгресси томонидан маъқулланиши зарур. Унинг айтишича, ҳужжат устида икки мамлакат вакиллари ишлаган, бу эса “биз реал натижага жуда яқинмиз” деганидан далолат беради.

Зеленский, шунингдек, охирги бир неча кун ичида Украина делегацияси Доналд Трамп маъмурияти билан жуда фаол музокаралар олиб борганини маълум қилди. Энди Украина президентининг сўзларига кўра, Америка томони музокаралар якунларини Россия вакилларига етказади.

Кремл эса ҳозирча тинчлик режасининг янги версияси ва Украина учун хавфсизлик кафолатлари бўйича таклифларга изоҳ бермади. Аввалроқ Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаков Украина ва Европа мамлакатлари томонидан урушни тўхтатиш бўйича киритилаётган таклифлар “ҳеч қандай яхши нарса қўшмайди”, деган эди.