Avtofiribgar

Rahmatjon (ism-familiyalar o‘zgartirilgan) kirakash, Toshkentga qatnaydi. Qo‘qon shahridagi bekatda yosh yigit yo‘l haqini surishtirdi, deb yozmoqda “Huquq” gazetasi.

- Bir o‘zim ketaman. Qancha bo‘ladi?

- Sakson ming so‘m.

- Bo‘pti, ketdik.

Yo‘lovchi qo‘l telefonida gaplashdi. “Toshkentga boryapman. Tezlashtiramiz. Xotirjam bo‘lavering. “Matiz”ning kalitini o‘zim eltib beraman”. Suhbatining mazmunidan avtomobil savdosi bilan shug‘ullanadiganga o‘xshardi. “Turishidan boyvachcha, to‘rt yo‘lovchining pulini bir o‘zi to‘layapti”, deya xayolidan kechdi haydovchining. Qayerliksiz, ismingiz nima? – deb so‘radi.

- Ismim Abdusami. Buvayda qishlog‘idanman, - dedi u.

- Nima ish qilasiz?

- Mashina savdosi bilan shug‘ullanaman.

- Jiyanim “Damas” olmoqchi edi. “Damas”ni salondan qanchaga olsa bo‘ladi?

- Davlat narxi yigirma yetti million so‘m. O‘n bir ming yetti yuz dollar to‘lov qilinsa, to‘qqiz oy, uzog‘i bir yilda qo‘lga tegadi. Avtosalondagi tanish dillerlar uch-to‘rt oyda yetkazib berishyapti.

- Salondan olgani qanaqa hujjatlar kerak?

- Pasport nusxasi, soliq idorasidan STIR bo‘lsa bas.

Rahmatjon jiyaniga SMS xabar yubordi. Bir ozdan keyin jiyani telefon qildi.

- Avtodillerni Toshkentga olib ketyapman, - dedi Rahmatjon.

- Seni aytdim. Telefonni beryapman. O‘zing gaplashgin.

Jiyani Abdusamidan so‘rab-surishtirdi.

- Xo‘p desangiz, tanishlarim orqali olib beraman, - dedi Abdusami.

- Bo‘pti, - dedi Xolboy. – Rahmatjon akam sizni qaynotam bilan ko‘rishtirib qo‘yadi.

Toshkent shahridagi manzilga yetib kelishdi. Abdusami yo‘lkirani berib, qora “Malibu”ga o‘tirib ketdi. Kirakashning telefoni jiringladi.

- Aka, tag-tugli odammi? – so‘radi Xolboy. – Ishqilib, chuv tushib qolmaymanmi?

- Aytganiday, Toshkentda dillerni sherigi kutib oldi, - dedi ishonch bilan Rahmatjon.

- Xo‘p aka, ammo buyog‘iga o‘zingiz kafilsiz.

Rahmatjon telefonda bog‘lanib Abdusami bilan ko‘rishdi. Hujjatlarning nusxasini topshirdi. “Toshkentga eltib beraman”, - dedi u.

Ikki kundan so‘ng Abdusami Rahmatjon va Xolboyning qaynotasi bilan Buvayda tuman markazida ko‘rishdi. Qaynota – Qozoqvoy aka unga mashina pulini – 11700 AQSh dollarini tutqazdi. Abdusami daftar varag‘iga “Damas” avtomobili uchun to‘lov pulini olgani haqida tilxat yozib berdi. Oradan to‘rt kun o‘tgach, Qozoqvoy akaga kuyovi Xolboy Ortiqov nomiga rasmiylashtirilgan shartnoma, to‘lov kvitansiyasini topshirdi. Rahmatjon va Qozoqvoy akaning nazdida bari risoladagiday edi. Abdusami va'da qilgan muddat yaqinlashdi. Telefonda gaplashib turishdi. Biroq... Abdusami qamalgani haqidagi xabarni eshitib boshlaridan muzdek suv quyuldi.

“Hojatbaror” o‘zining ikki nafar hamqishloqlariga avtomobilni naqd qilib qo‘yib, o‘z ehtiyojlariga sarflab yuborgan pullarini qaytarib bermay aldab yurgan ekan. Xorijdan qaytgan Xolboy firibgar “avtodiller”ni ro‘baro‘ qilgan Rahmatjon tog‘asi bilan san-manga boradi. Qamoqxonadan Abdusami telefon qiladi. “Aka, anglashilmovchilik bo‘ldi, siz indamay turing, chiqishim bilan pulingizni qaytarib beraman”, deb yolboradi. Xolboy ko‘nadi.

Ikki nafar hamqishloqlarini mashina olib beraman, deb aldab, pullarini qaytarib bermay, sudlangan avtofiribgarga amnistiya qo‘llanib, jazoning o‘talmagan qismi axloq tuzatish ishlariga almashtiriladi. Uyiga qaytgach, Xolboyga bo‘lib-bo‘lib aldab olgan pulidan 5800 AQSh dollari hamda 2 mln 400 ming so‘mlik sholi beradi. Qolgan pulini bermay sarson qiladi.

Dastlabki tergovdagi kabi sud majlisida avtofiribgar aybiga to‘liq iqror bo‘ldi. Jabrlanuvchi X.Ortiqov sudlanuvchidan pulining qolgan qismini undirib berishni so‘radi. Unga yetkazilgan zararni undirish uchun fuqarolik sudiga murojaat etish huquqi tushuntirildi. Sud firibgarlikni kasb qilib olgan A.Tojidinovga qilmishiga muvofiq jazo tayinladi.