2019/20: Futbol qoidalaridagi 7 o‘zgarish

IFAB (Xalqaro Futbol Assotsiatsiyalari Kengashi) mart oyi boshida Aberdindagi yig‘ilishida futbol qoidalarida bir qator o‘zgartirishlar kiritgandi. O‘zgarishlar shu yilning 1 iyunidan amal qilishi ko‘zda tutilgan. Demak, boshlanadigan barcha musobaqalar yangi qoida bo‘yicha o‘tkaziladi. E'tiboringizga, diqqatga molik o‘zgarishlar haqida ma'lumot havola qilamiz.

JONLI DeVOR

Jarima zarbasi belgilanganida, agar himoyalanuvchi tomon uch nafar va undan ortiq futbolchidan iborat jonli devor hosil qiladigan bo‘lishsa, raqib ularga xalaqit berish uchun o‘z futbolchilarini jonli devorga qo‘sha olmaydi. Hujumchilar jonli devordan kamida bir metr masofada bo‘lishlari va unga xalaqit bermasliklari lozim.

Ushbu o‘zgarish jarima zarbasi ijro etilganda turli ziddiyatlar va natijada to‘xtalishlarni oldini olish maqsadida kiritilmoqda.

GOLNI NIShONLASh

Agar golni urgan futbolchi uni nishonlashda qoidani buzsa (masalan, futbolkani yechish), keyinchalik ushbu gol hisobga olinmagan taqdirda ham sariq kartochka bilan jazolanadi.

TO‘PNI O‘YINGA KIRITISh

To‘p darvoza oldidan erkin zarba bilan o‘yinga kiritilayotganda, u jarima maydonini tark etishi shart emas. Endi himoyachi to‘pni jarima maydoni ichida qabul qilib olishi va hujumni boshlashi mumkin. O‘z navbatida, raqib hujumchilari bu paytda, ya'ni to‘p himoyachi tomonidan qabul qilinguncha, jarima maydoniga kirmay turadi.

Aytilishicha, bu pressingni qiyinlashtiradi va o‘yin tempi oshishiga olib kelishi mumkin. Chunki, raqibning pressingidan qo‘rqib, to‘pni uzoqqa tepib yuborish holatlari kuzatilardi, endi himoyachilar yerdan o‘z jamoasi hujumini boshlashda ko‘proq imkoniyatga ega bo‘lishadi.

QO‘L BILAN O‘YNASh

Endi har qanday alfozda, agar to‘p qo‘lga tegib, raqib darvozasiga kiritilsa, gol hisobga olinmaydi. Endi bunday holatlarda ataylab yoki bexosdan qo‘lga tegish sifatida ajratilmaydi. Bunday vaziyatlarni aniqlashda, VAR’ning o‘rni juda katta bo‘lishi kutilmoqda. 

O‘YINChI ALMAShTIRISh

Almashtirilayotgan futbolchi endi o‘ziga yaqin bo‘lgan yon chiziqdan maydonni tark etaveradi. U zaxira o‘rindig‘i joylashgan va yangi futbolchi tushayotgan nuqtadan maydonni tark etishi lozim bo‘lmaydi. Tabiiyki, bu o‘yin vaqtini cho‘zish holatlari uchun kurash sifatida baholanmoqda.

PeNALTI

Yangi mavsumdan penalti tepilayotgan paytda darvozabonlar faqat bir oyog‘i bilan darvoza chizig‘ida turishlari yetarli. Ilgari har ikki oyoqning ham oldinga chiqib ketmasligi talab etilardi.

Bunday o‘zgarishlarga sabab, juda ko‘p vaziyatlarda hakamlar bu tarzdagi qoida buzilishlarni e'tiborsiz qoldirishgan.

BAHSLI TO‘P

Endi futbolda bu tushuncha bo‘lmaydi. Hakamlar ikki tomonni yig‘ib, bahsli to‘pni tashlab bermaydi.

Buning o‘rniga, hushtak chalinguncha to‘pga egalik qilgan taraf o‘yinni davom ettiradi. Agar lozim topishsa, ular to‘pni raqibga berishlari mumkin. Istisno shuki, mabodo, o‘yin jarima maydonida to‘xtatilgan bo‘lsa, o‘yinni boshlash darvozabon tomonidan amalga oshiriladi.  

MURABBIYGA KARTOChKA

Yangi mavsumdan hakamlar nafaqat maydondagi futbolchilarga, balki, murabbiy yoki boshqa rasmiy shaxslarga ham kartochka ko‘rsatishlari mumkin bo‘ladi.

O‘zi shundog‘am, hakamlar murabbiylarni o‘yindan chetlatish imkoniyatiga ega edi, ammo kartochka ko‘rsatilmagani bois, ko‘pincha tomoshabinlar uchun tushunmovchiliklar yuzaga kelardi.

VAR

2019/2020 futbol mavsumidan boshlab, endi Angliya Premer-ligasida ham VAR tizimi ishlay boshlaydi va shu bilan kuchli beshlik chempionatlarining barchasida ushbu tizim amalda bo‘ladi. Eslatib o‘tamiz, Italiya va Germaniyada 2017/18 yilgi mavsumdan, Ispaniya va Fransiyada esa 2018/19 yilgi mavsumdan boshlab videotakrorlarga murojaat qilish joriy etilgandi. Shuningdek, 2018 yilda Rossiyada o‘tgan jahon chempionatida hamda so‘nggi Yevropa Chempionlar Ligasida nimchorak finaldan boshlab VAR tizimi ishlatilgan.

Ushbu tizim bosh hakamga videotakrorlar bo‘yicha, asosan, 4 xil vaziyatda – gol, penalti, qizil kartochkalar va futbolchini aniqlash borasida hakam qarorlariga yordamchi bo‘ladi. Shu bilan birgalikda, baribir yakuniy qaror maydondagi bosh hakamda qoladi.